Σημαντικές δυσκολίες στην επικοινωνία με τις δημόσιες υπηρεσίες αντιμετωπίζουν μετανάστες και ιδιαίτερα όσοι μιλούν γλώσσες μικρότερης διάδοσης, σύμφωνα με ευρωπαϊκή έρευνα στο πλαίσιο του έργου «DIALOGOS».
Η έρευνα, στην οποία συμμετείχαν εργαζόμενοι σε τομείς όπως η δικαιοσύνη, η υγεία, η κοινωνική φροντίδα και η δημόσια διοίκηση, ανέδειξε την ανάγκη για οργανωμένη γλωσσική υποστήριξη στις δημόσιες δομές.
Το έργο DIALOGOS βασίστηκε σε έρευνα πεδίου σχετικά με τις συνθήκες επικοινωνίας σε δημόσιους φορείς, καθώς και στην ανάπτυξη διαδραστικού εκπαιδευτικού υλικού για ζητήματα διερμηνείας και μετάφρασης.
Η ερευνητική ομάδα του DIALOGOS, κατά το εαρινό εξάμηνο της ακαδημαϊκής χρονιάς 2022-2023, πραγματοποίησε εκτεταμένη έρευνα με ερωτηματολόγια και δομημένες συνεντεύξεις, εξετάζοντας τις επικοινωνιακές συνθήκες που επικρατούν κατά την επαφή με ομιλητές γλωσσών μικρότερης διάδοσης.
Τα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι οι επαγγελματίες στους χώρους αυτούς καλούνται να διαχειριστούν σύνθετες και απαιτητικές επικοινωνιακές συνθήκες, λόγω της επαφής με γλωσσικά και πολιτισμικά ετερόκλητους πληθυσμούς.
Συνολικά, στο ερωτηματολόγιο συμμετείχαν 45 άτομα από τη Δικαιοσύνη, την Υγεία, την Κοινωνική Φροντίδα και τη Δημόσια Διοίκηση, όπως δικαστικοί λειτουργοί, επαγγελματίες ψυχικής υγείας, κοινωνικοί λειτουργοί, ιατροί, δικηγόροι, διοικητικοί υπάλληλοι και νοσηλευτές.
Ένα σημαντικό ποσοστό των ερωτηθέντων δήλωσε ότι συναντά συχνά προβλήματα επικοινωνίας, ενώ η ύπαρξη οργανωμένης γλωσσικής υποστήριξης χαρακτηρίζεται αποσπασματική.
Παρά την παρουσία διερμηνέων ή μεταφραστών σε ορισμένες δομές, η απουσία τους παραμένει συχνή, επηρεάζοντας αρνητικά την ποιότητα των υπηρεσιών και την αποτελεσματικότητα της επικοινωνίας.
Η επιστημονικά υπεύθυνη του έργου, αν. καθηγήτρια του Τμήματος Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, Ελπίδα Λουπάκη, τόνισε πως «η πρόσβαση στην υγεία και τη δικαιοσύνη αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα.
Η αδυναμία συνεννόησης, ωστόσο, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές συνέπειες, από ζητήματα δημόσιας υγείας έως αυξημένο διοικητικό φόρτο».
Το DIALOGOS στοχεύει να γεφυρώσει αυτό το χάσμα, ενισχύοντας την ενημέρωση για τη σημασία της επαγγελματικής διερμηνείας και μετάφρασης.
Οι συμμετέχοντες στην έρευνα θεωρούν ως καταλληλότερη λύση για την αντιμετώπιση των γλωσσικών εμποδίων την παρουσία επαγγελματιών διερμηνέων και μεταφραστών, είτε με φυσική παρουσία είτε εξ αποστάσεως.
Αντιθέτως, η χρήση εργαλείων αυτόματης μετάφρασης, όπως το Google Translate, αξιολογείται ως η λιγότερο αξιόπιστη μέθοδος, ενώ ακολουθούν η μετάφραση μέσω συγγενών ή φίλων χωρίς εκπαίδευση, η χρήση γλώσσας σώματος και η προσπάθεια επικοινωνίας με απλοποιημένα ελληνικά.
Το έργο DIALOGOS ανέπτυξε έναν πλήρη κύκλο μαθημάτων και διαδραστικό εκπαιδευτικό υλικό, με στόχο την ενίσχυση βασικών διαγλωσσικών και διαπολιτισμικών δεξιοτήτων, κυρίως για φυσικούς ομιλητές γλωσσών μικρότερης διάδοσης.
Με αυτήν την προσέγγιση, οι συμμετέχοντες έχουν τη δυνατότητα να αναλάβουν τον ρόλο διαπολιτισμικών διερμηνέων και μεταφραστών στις δημόσιες υπηρεσίες.
Κύριοι ωφελούμενοι του προγράμματος είναι νέοι ενήλικες ηλικίας 18-35 ετών, καθώς και εργαζόμενοι σε τομείς όπως η υγεία, η νομική υποστήριξη και το άσυλο.
Το εκπαιδευτικό υλικό είναι διαδραστικό, ανοιχτής πρόσβασης και διατίθεται μέσω της πλατφόρμας του έργου σε τέσσερις γλώσσες: αγγλικά, ισπανικά, ιταλικά και ελληνικά, με δυνατότητα προσαρμογής σε επιπλέον γλώσσες ανάλογα με τις ανάγκες των χρηστών.
Στο έργο συμμετείχαν ως εταίροι το Universidad de Alcalá και η Fundación Abrazando Ilusiones από την Ισπανία, το Università degli Studi di Genova και η Associazione San Marcellino από την Ιταλία, καθώς και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και η ΜΑΘ ΑΕ - ΑΟΤΑ από την Ελλάδα.
Η δράση υλοποιήθηκε στο πλαίσιο του Erasmus+ KA220-HED (Cooperation Partnerships in Higher Education).