Το 2025 αναμένεται να αποτελέσει έτος-ορόσημο στην αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, καθώς η αξιοποίηση ψηφιακών εργαλείων ελέγχου ενισχύει σημαντικά τη διαφάνεια στις οικονομικές συναλλαγές. Η καθιέρωση των ηλεκτρονικών βιβλίων (myDATA), η ευρεία εφαρμογή αυτοματοποιημένων ελέγχων και ο περιορισμός των συναλλαγών με μετρητά έχουν οδηγήσει στη μεταφορά σημαντικού μέρους της «αόρατης» οικονομίας στην επίσημη δραστηριότητα.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το "κενό" στην είσπραξη του ΦΠΑ (Vat Gap 2025), το ελληνικό δημόσιο καταγράφει απώλειες έως και 7 δισ. ευρώ λιγότερα έσοδα από ΦΠΑ ετησίως σε σύγκριση με προηγούμενα χρόνια. Η καθολική αποδοχή πληρωμών με κάρτες το 2024 συνέβαλε στην αύξηση των δημόσιων εσόδων κατά 400 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με μελέτη του ΙΟΒΕ.
Το όφελος αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω το 2025, καθώς η πλήρης εφαρμογή των μέτρων αφορά πλέον όλους τους επαγγελματίες. Οι φορολογικές δηλώσεις του 2025 κατέγραψαν ρεκόρ στην αύξηση των ακαθάριστων εσόδων που δήλωσαν οι ελεύθεροι επαγγελματίες για το 2024.
Ενδεικτικά, κλάδοι όπως τα επαγγέλματα της "νύχτας" και της οικοδομής παρουσίασαν αύξηση τζίρου από 10% έως 15%. Οι ιδιοκτήτες μπαρ εμφάνισαν αύξηση 15,2%, οι εκμεταλλευτές ταξί 14,2%, οι ηλεκτρολόγοι 11,2%, οι υδραυλικοί 9,8% και οι μαραγκοί 8,1%.
Η τεχνολογία διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη διαδικασία. Το 2025, τα νέα μέτρα υπολογίζεται ότι απέφεραν επιπλέον 2,7 δισ. ευρώ στα δημόσια έσοδα, ποσό που παλαιότερα χάνονταν λόγω φοροδιαφυγής. Στην περίοδο της κρίσης 2010-2024, η Ελλάδα εκτιμάται ότι έχασε πάνω από 73 δισ. ευρώ μόνο από φοροδιαφυγή στον ΦΠΑ.
Ψηφιακά Εργαλεία και Αυτοσυμμόρφωση
Η ενεργοποίηση των myDATA, η διεύρυνση της χρήσης POS και η υιοθέτηση άμεσων τραπεζικών μεταφορών (IRIS) δημιούργησαν ένα νέο πλαίσιο διαφάνειας και ελέγχου. Από τα τέλη του 2023, τα ηλεκτρονικά βιβλία έγιναν υποχρεωτικά, επιτρέποντας στην ΑΑΔΕ να παρακολουθεί σε πραγματικό χρόνο τους κύκλους εργασιών των επιχειρήσεων.
Η υποχρεωτική χρήση POS από το 2024 συνέδεσε τις ταμειακές μηχανές με τα συστήματα πληρωμών, εξαλείφοντας τις ασυμφωνίες μεταξύ φορολογικών δηλώσεων και εισπράξεων. Παράλληλα, το IRIS, που γνώρισε ραγδαία εξάπλωση το 2024 και 2025, αφήνει ψηφιακό αποτύπωμα στις συναλλαγές, το οποίο καταγράφεται αυτόματα στα myDATA.
Από το 2025, τα μέτρα επεκτείνονται στο Ψηφιακό Δελτίο Αποστολής, ενώ το 2026 θα εφαρμοστεί το Ψηφιακό Τιμολόγιο. Οι έλεγχοι θα ενισχυθούν περαιτέρω με τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης.
Η ενίσχυση της αυτοσυμμόρφωσης αναδεικνύεται πλέον σε βασικό πυλώνα του συστήματος. Από το 2024, τα ψηφιακά δεδομένα διαμορφώνουν ένα νέο πλαίσιο προσδιορισμού της φοροδιαφυγής, δεσμεύοντας ουσιαστικά τις επιχειρήσεις ως προς τις δηλώσεις τους.
Η ΑΑΔΕ δημοσιοποιεί κάθε χρόνο τον μέσο ετήσιο τζίρο ανά ΚΑΔ, με αποτέλεσμα όσοι δηλώνουν σημαντικά χαμηλότερα έσοδα να γνωρίζουν ότι ενδέχεται να αποτελέσουν αντικείμενο ελέγχου.