Η μεταναστευτική πολιτική της Γερμανίας κινείται πλέον με ξεκάθαρο προσανατολισμό σε τρεις άξονες: ενότητα, σκληρότητα και ταχύτητα. Αυτό τονίστηκε από τον ομοσπονδιακό υπουργό Εσωτερικών, Αλεξάντερ Ντόμπριντ, κατά τη συνάντηση στην Βαυαρία με ομολόγους του από πέντε ευρωπαϊκές χώρες: Γαλλία, Πολωνία, Τσεχία, Δανία και Αυστρία.
Από το Τσούγκσπιτσε, ο κ. Ντόμπριντ υπογράμμισε τον στόχο του Βερολίνου να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στην Ευρωπαϊκή Ένωση και εξέφρασε την υποστήριξή του στην εξέταση αιτημάτων ασύλου εκτός ΕΕ.
Όπως σημείωσε χαρακτηριστικά, η συνάντηση αποτέλεσε «ορατό σημάδι ενότητας και αποφασιστικότητας» για τη μείωση της παράνομης μετανάστευσης. Παρότι η ΕΕ παραμένει μια κοσμοπολίτικη περιοχή, ο υπουργός επισήμανε πως «οι λαθρέμποροι και οι διακινητές δεν πρέπει να αποφασίζουν ποιος θα εισέρχεται» στον ευρωπαϊκό χώρο.
Αυστηροποίηση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Μετανάστευσης
Η κοινή τελική διακήρυξη των έξι υπουργών σηματοδοτεί στροφή σε μια πιο αυστηρή μεταναστευτική και προσφυγική πολιτική, εστιάζοντας στις ταχείες επιστροφές και στις απελάσεις, μεταξύ άλλων ακόμη και προς τη Συρία και το Αφγανιστάν. Παράλληλα, η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από τη ενίσχυση της προστασίας των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ και την προώθηση απελάσεων για όσους απορρίπτονται τα αιτήματα ασύλου.
Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, «οι αποτελεσματικές επιστροφές αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την εμπιστοσύνη σε μια ισορροπημένη ευρωπαϊκή μεταναστευτική πολιτική», τονίζοντας την ανάγκη να καταστούν εφικτές οι απελάσεις και προς δύσκολους προορισμούς, όπως η Συρία και το Αφγανιστάν. Ενδεικτικό της νέας προσέγγισης είναι το γεγονός ότι πρόσφατα εκτελέστηκε πτήση απέλασης 81 Αφγανών που είχαν καταδικαστεί για σοβαρά αδικήματα από τη Λειψία προς την Καμπούλ.
Οι έξι χώρες τάχθηκαν υπέρ της αυστηροποίησης του Διατάγματος Επιστροφών και πρότειναν να εξετάζεται η περίπτωση φιλοξενίας αιτούντων άσυλο που απορρίπτονται σε δομές εκτός ΕΕ. Ο κ. Ντόμπριντ υπογράμμισε πως «η προστασία από την ΕΕ δεν συνεπάγεται απαραίτητα και προστασία εντός των ευρωπαϊκών συνόρων», ενώ ξεκαθάρισε ότι αίρεται η υποχρέωση ύπαρξης σύνδεσης με τη χώρα στην οποία απελαύνεται ο μετανάστης. Το κατά πόσο θα υιοθετηθούν τα μέτρα από το σύνολο της ΕΕ παραμένει ανοιχτό.
Αντιδράσεις και πολιτικές επισημάνσεις
Κριτική στη νέα γραμμή άσκησε η Επίτροπος της ομοσπονδιακής κυβέρνησης για τους Πρόσφυγες, Νάταλι Πάβλικ, επισημαίνοντας πως χρειάζεται εκσυγχρονισμός και ενίσχυση της ενσωμάτωσης αντί για «ώθηση στην πρόληψη της μετανάστευσης».
Ο κ. Ντόμπριντ τόνισε ότι «η Γερμανία πλέον αποτελεί μέρος της ‘ατμομηχανής’ της Ευρώπης στη διαχείριση της μετανάστευσης» και δήλωσε πως η αλλαγή πολιτικής βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Προειδοποίησε δε ότι η περαιτέρω επιβάρυνση των κοινωνιών μπορεί να προκαλέσει νέα πόλωση στην Ευρώπη, εάν δεν υπάρξει ταχεία αυστηροποίηση.
Από την πλευρά του, ο Γάλλος υπουργός Μπρουνό Ρεταϊγιό σημείωσε ότι ο έλεγχος της παράτυπης μετανάστευσης ξεκινά από τα εξωτερικά σύνορα, ενώ ο Πολωνός ομόλογός του, Τόμας Σιεμόνιακ, περιέγραψε τις εντατικές προσπάθειες της χώρας στα σύνορα με τη Λευκορωσία και υποστήριξε επίσης τις απελάσεις προς το Αφγανιστάν. Παρόμοια στάση κράτησε και η νέα κυβέρνηση της Αυστρίας, αναγνωρίζοντας το θέμα ως κοινή ευρωπαϊκή πρόκληση.
Ευρωπαϊκό Πλαίσιο & οικονομικές προεκτάσεις
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο Επίτροπος Μετανάστευσης, Μάγκνους Μπρούνερ, υπερασπίστηκε την ανάγκη για συντονισμό και ισχυρότερες συμφωνίες μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών. Παρουσίασε το νέο δημοσιονομικό πλαίσιο της ΕΕ για τα επόμενα επτά έτη, το οποίο προβλέπει περίπου τριπλασιασμό των κονδυλίων για την ασφάλεια, την προστασία συνόρων και τη διαχείριση της μετανάστευσης. Παρά ταύτα, μέχρι στιγμής, η γερμανική κυβέρνηση παραμένει επιφυλακτική ως προς τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Κριτική από εκκλησιαστικούς φορείς και οργανώσεις
Η αναγγελθείσα αυστηροποίηση της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από εκκλησιαστικές ενώσεις. Η Καθολική Ένωση Caritas έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για περαιτέρω απομόνωση, τονίζοντας ότι τα πολλαπλά εμπόδια «ενισχύουν πρωτίστως τους αδίστακτους λαθρέμπορους».
Ζήτησε, δε, τη δημιουργία νόμιμων οδών πρόσβασης. Η προτεσταντική οργάνωση Bread for the World επέκρινε τη συνάντηση στη Βαυαρία ως έλλειψη «πολιτικού οράματος», σημειώνοντας πως αντί για βελτίωση της λειτουργίας του συστήματος ασύλου, προωθούνται μέτρα αποποίησης ευθυνών μέσω μεταβίβασης διαδικασιών σε τρίτες χώρες.