Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ εμφανίζεται βέβαιος ότι ο Ρώσος ομόλογός του, Βλαντίμιρ Πούτιν, δεν θα επιχειρήσει να εκμεταλλευτεί τη μεταξύ τους συνάντηση, η οποία είναι προγραμματισμένη για αργότερα σήμερα (22:30 ώρα Ελλάδας) στην Αλάσκα.
Σύμφωνα με τις δηλώσεις του, πρωταρχικός του στόχος παραμένει η άμεση εμπλοκή του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι σε ενδεχόμενες μελλοντικές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις για το ουκρανικό ζήτημα.
Λίγες ώρες πριν την κρίσιμη αυτή συνάντηση μεταξύ των ηγετών ΗΠΑ και Ρωσίας, η Ουκρανία βρίσκεται αντιμέτωπη με συνεχώς αυξανόμενες στρατιωτικές πιέσεις. Την Πέμπτη, οι ουκρανικές αρχές εξέδωσαν νέες εντολές εκκένωσης κατοίκων σε περιοχές της ανατολικής περιφέρειας Ντονέτσκ, καθώς οι ρωσικές δυνάμεις προελαύνουν με ένταση τις τελευταίες ημέρες.
Ο πρόεδρος Τραμπ τόνισε σε δημοσιογράφους στον Λευκό Οίκο, λίγο πριν το τετ-α-τετ με τον Πούτιν, ότι «αν δεν ήμουν εγώ πρόεδρος, (ο Πούτιν) θα προσπαθούσε να καταλάβει ολόκληρη την Ουκρανία. Αλλά είμαι πρόεδρος (των ΗΠΑ) και δεν πρόκειται να παίξει μαζί μου».
Ο κίνδυνος μιας άγονης συνάντησης
Κατά τον Ντάνιελ Φριντ, πρώην πρέσβη των ΗΠΑ στην Πολωνία και νυν αναλυτή στο Atlantic Council, ελλοχεύει ο κίνδυνος η συνάντηση να αποτελέσει «χαμένη ευκαιρία» αν ο Πούτιν απλώς επιδιώξει να κερδίσει χρόνο χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα. Ο ίδιος ο Τραμπ υποστήριξε ότι «θα ξέρω στα πρώτα δύο, τρία, τέσσερα ή πέντε λεπτά» αν η συνομιλία αποβεί πραγματικά παραγωγική.
Σε πρόσφατη συνέντευξη στο Fox News Radio, ο Αμερικανός πρόεδρος παρέπεμψε και σε μελλοντικές εξελίξεις, λέγοντας ότι «αυτή η συνάντηση θα ανοίξει τον δρόμο για μια άλλη», στην οποία θα συμμετέχει και ο Ουκρανός πρόεδρος.
Οι ανησυχίες, ωστόσο, μεταξύ του Κιέβου και ευρωπαϊκών πρωτευουσών παραμένουν έντονες. Καθώς ο Ζελένσκι βρίσκεται εκτός της συνάντησης, επικρατούν φόβοι πως οι Τραμπ και Πούτιν θα μπορούσαν να επαναπροσδιορίσουν τα σύνορα της Ουκρανίας ερήμην της ίδιας της χώρας.
Ο Τραμπ δεν δίστασε να επισημάνει πως, αν και δεν θέλει να χρησιμοποιήσει τον όρο «μοιρασιά», σε κάποιο βαθμό θα όφειλε να υπάρξουν εδαφικές παραχωρήσεις από την Ουκρανία ώστε να επιτευχθεί ειρηνευτική συμφωνία για τον τερματισμό του πολέμου. Εξέφρασε επίσης την πρόθεση για μια ενδεχόμενη τριμερή σύνοδο κορυφής με τη συμμετοχή ΗΠΑ, Ρωσίας και Ουκρανίας, στην Αλάσκα.
Διπλωματικές ισορροπίες και αντιδράσεις
Από την πλευρά του, ο Βλαντίμιρ Πούτιν εξήρε τις «έμπρακτες και ειλικρινείς» πρωτοβουλίες των ΗΠΑ με σκοπό τον τερματισμό των εχθροπραξιών και την αναζήτηση λύσεων που να ικανοποιούν όλα τα μέρη που εμπλέκονται στη σύγκρουση.
Ο Ουκρανός πρόεδρος δεν προσκλήθηκε στην παρούσα συνάντηση, γεγονός που εντείνει την ανησυχία για τους χειρισμούς των δύο ηγετών σε τόσο ευαίσθητο έδαφος. Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι βρέθηκε την Πέμπτη στο Λονδίνο, όπου τον υποδέχθηκε ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ. Ευρωπαίοι ηγέτες ενώνουν τις φωνές τους, προσπαθώντας να επηρεάσουν τη στάση του προέδρου των ΗΠΑ.
Το τετ-α-τετ Τραμπ-Πούτιν θα διεξαχθεί στην αεροπορική βάση Έλμεντορφ-Ρίτσαρντσον, κοντά στο Άνκορατζ, με την παρουσία μόνο των διερμηνέων. Οι συνομιλίες αναμένεται να επικεντρωθούν στη διευθέτηση της ουκρανικής κρίσης αλλά και σε άλλα διμερή ζητήματα, σύμφωνα με τον σύμβουλο του Κρεμλίνου για την εξωτερική πολιτική, Γιούρι Ουσακόφ. Μετά τη διμερή, θα ακολουθήσει γεύμα εργασίας με τις αντιπροσωπείες των δύο κρατών.
Σημειώνεται πως αμερικανός και ρώσος πρόεδρος θα παραχωρήσουν κοινή συνέντευξη Τύπου – την πρώτη τους από το 2018 και τη συνάντησή τους στο Ελσίνκι.
Εξελίξεις στο ουκρανικό μέτωπο και διεκδικήσεις της Μόσχας
Στο πεδίο των μαχών, οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις προσπαθούν να αναχαιτίσουν τη ραγδαία προέλαση των ρωσικών δυνάμεων στην περιοχή της Ντονέτσκ, όπου η Μόσχα γνωστοποίησε την κατάληψη δύο ακόμη κοινοτήτων την Πέμπτη.
Η Ρωσία αξιώνει από το Κίεβο την αναγνώριση του ελέγχου της σε τέσσερις ουκρανικές περιφέρειες (Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια, Χερσώνα) – τις οποίες επί του παρόντος κατέχει εν μέρει – πέραν της Κριμαίας που προσάρτησε παράνομα το 2014.
Επιπλέον, ο ρωσικός παράγοντας απαιτεί το τέλος των δυτικών αποστολών όπλων προς το Κίεβο και την εγκατάλειψη από την Ουκρανία των προσπαθειών ένταξης στο ΝΑΤΟ. Η ουκρανική κυβέρνηση απορρίπτει κατηγορηματικά τις αξιώσεις, χαρακτηρίζοντάς τες ως «απαράδεκτες».
Παρά τους επανειλημμένους γύρους συνομιλιών που ολοκληρώθηκαν πρόσφατα – με τελευταίο αυτόν του Ιουλίου στην Κωνσταντινούπολη – Ρώσοι και Ουκρανοί κατάφεραν να συμφωνήσουν μόνο σε ζητήματα ανταλλαγής αιχμαλώτων πολέμου, χωρίς ουσιαστική πρόοδο προς μία συνολική ειρήνευση