Σε εφαρμογή τέθηκε από σήμερα στη Σερβία το κυβερνητικό διάταγμα που ορίζει ανώτατο όριο στο εμπορικό κέρδος των σούπερ μάρκετ, οδηγώντας σημαντικές αλυσίδες λιανικής σε μειώσεις τιμών σειράς βασικών καταναλωτικών προϊόντων.
Η κυβέρνηση της χώρας, στις 28 Σεπτεμβρίου, ανακοίνωσε τον περιορισμό του περιθωρίου εμπορικού κέρδους στο 20%, μέτρο που αφορά περίπου 20.000 προϊόντα. Η ρύθμιση αυτή περιλαμβάνει βασικά είδη διατροφής, όπως ψωμί, κρέας, γάλα, λαχανικά και όσπρια- αλλά και οικιακά χημικά, χαρτικά, αξεσουάρ κουζίνας, είδη ατομικής υγιεινής και καλλυντικά, παιδικές τροφές και πάνες.
Το μέτρο εφαρμόζεται υποχρεωτικά σε εμπορικές αλυσίδες με ετήσιο τζίρο άνω των 38 εκατ. ευρώ για το 2024, στοχεύοντας στην προστασία των καταναλωτών από ανατιμήσεις, εν μέσω συνεχών πληθωριστικών πιέσεων.
Σύμφωνα με δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών, Σίνισα Μάλι, οι αρχικοί έλεγχοι έδειξαν πως οι νέες τιμές παρουσίασαν μέση μείωση της τάξεως του 15%. Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, «αγόρασα 25 προϊόντα από 23 κατηγορίες που υπόκεινται στους περιορισμούς περιθωρίου κέρδους.
Πριν από τρεις ημέρες κόστιζαν 4.992 δηνάρια (42,6 ευρώ) και σήμερα πλήρωσα 4.247 δηνάρια (36,2 ευρώ) για τα ίδια προϊόντα, δηλαδή μια διαφορά 744,8 δηναρίων (6,4 ευρώ)».
Ο ίδιος ο υπουργός επεσήμανε ότι η εφαρμογή της απόφασης φαίνεται να γίνεται πράξη σε όλα τα καταστήματα, γεγονός που δημιουργεί προσδοκίες για ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών, τουλάχιστον μακροπρόθεσμα.
Ωστόσο, οικονομολόγοι εκφράζουν έντονες επιφυλάξεις αναφορικά με τη διατηρησιμότητα και τη μακροπρόθεσμη αποτελεσματικότητα της κυβερνητικής παρέμβασης. Σύμφωνα με τον καθηγητή Οικονομικών, Λιούμποντραγκ Σάβιτς, το μέτρο ενδέχεται να αποτύχει λόγω απουσίας αποτελεσματικών μηχανισμών ελέγχου. Σε δηλώσεις του στη σερβική δημόσια τηλεόραση RTS, τονίζει ότι οι μεγάλες εμπορικές αλυσίδες είναι πιθανόν να βρουν τρόπους παράκαμψης της σχετικής απόφασης.
«Το κράτος δεν κάνει καλά τη δουλειά του, ούτε οι ενώσεις καταναλωτών, οι οποίες έχουν λίγο-πολύ τυπική υπόσταση. Οι μεγάλες εμπορικές αλυσίδες είναι καλά οργανωμένες, τις έφερε στη σερβική αγορά η κυβέρνηση και δεν θα παραιτηθούν εύκολα από το υψηλό κέρδος που είχαν μέχρι σήμερα», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Συνοψίζοντας, ο αντίκτυπος του κυβερνητικού πλαφόν στα σούπερ μάρκετ της Σερβίας μένει να φανεί στην πράξη, με τις πρώτες ενδείξεις να αποτυπώνουν άμεσες μειώσεις τιμών, αλλά τη μακροπρόθεσμη επίδραση να παραμένει αβέβαιη, υπό το φως και των εγγενών αδυναμιών στην επιτήρηση της αγοράς.