Απάντηση στα επικριτικά σχόλια για τη χρήση βαρέων γερανοφόρων οχημάτων στην Αγία Σοφία δίνουν τα μέλη του επιστημονικού συμβουλίου που επιβλέπει τα έργα ενίσχυσης της στατικότητας και συντήρησης του μνημείου.
Όπως επισημαίνουν, η χρήση γερανού και χαλύβδινων υποστηρίξεων αποτελεί τη μόνη τεχνικά εφικτή και ασφαλή επιλογή, καθώς το μνημείο παραμένει ανοιχτό στη λατρεία και δεν μπορεί να κλείσει με σκαλωσιές.
Τα μέλη του συμβουλίου, σε δηλώσεις τους στην εφημερίδα Hurriyet, αναφέρουν πως αντίστοιχες τεχνικές έχουν εφαρμοστεί σε μεγάλα μνημεία του εξωτερικού, όπως στην Παναγία των Παρισίων. Υπογραμμίζουν ότι η έντονη κριτική συνδέεται εν μέρει με την πολιτική πόλωση, ενώ η πολυπλοκότητα των εργασιών δυσχεραίνει την κατανόησή τους από το ευρύ κοινό.
Συμπερασματικά, τονίζεται ότι η επιλογή του γερανού και των χαλύβδινων στηριγμάτων είναι επιστημονικά τεκμηριωμένη και αναγκαία για την προστασία της Αγίας Σοφίας. Άλλη μέθοδος δεν θα μπορούσε να εφαρμοστεί χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο το μνημείο ή να κλείσει για το κοινό.
Μέλος του συμβουλίου, ο αναπληρωτής καθηγητής Μεχμέτ Σελίμ Οκτέν, εξηγεί ότι "ο τρούλος χρειάζεται μια χαλύβδινη κατασκευή τόσο από κάτω όσο και από πάνω. Και αυτό θα το κάνουμε χωρίς να κλείσουμε το μνημείο στη λατρεία και την επίσκεψη". Αναφέρει επίσης πως η επιτροπή συνεδρίασε 58 φορές για να εξετάσει όλες τις λεπτομέρειες, ενώ έχει στηθεί πλατφόρμα για επέμβαση στον τρούλο από κάτω, σε ύψος 46 μέτρων.
Επισημαίνει ότι κανένα άλλο μηχάνημα δεν μπορεί να ανυψώσει το βάρος του χάλυβα που απαιτείται για τις κολόνες, πέρα από τον γερανό που χρησιμοποιείται. Ο γερανός ζυγίζει 45 τόνους, ενώ το συνολικό βάρος του συστήματος θα φτάσει τους 530 τόνους. Σε έναν από τους πυλώνες θα τοποθετηθεί ανελκυστήρας για τη μεταφορά εξαρτημάτων στον τρούλο.
Το συμβούλιο σημειώνει ότι όλες οι αποφάσεις βασίστηκαν σε πολυάριθμες συνεδριάσεις, τεχνικές αναλύσεις, προσομοιώσεις, σεισμικούς και γεωλογικούς ελέγχους, καθώς και ελέγχους του υπεδάφους. Απορρίπτουν τις κατηγορίες περί επιλογής γερανού για λόγους κόστους και διευκρινίζουν ότι η UNESCO δεν απαγορεύει συγκεκριμένα εργαλεία, αλλά απαιτεί παρεμβάσεις που δεν προκαλούν βλάβη στο μνημείο.
Πρόκειται για τη μεγαλύτερη επέμβαση στην Αγία Σοφία από την εποχή των αδελφών Fossati, των Ελβετών αρχιτεκτόνων του 19ου αιώνα, που ανέλαβαν τη μεγάλη αποκατάσταση του μνημείου το διάστημα 1847-1849.
Ο καθηγητής Αχμέτ Γκιουλέτς επισημαίνει ότι "ο τρούλος έχει σοβαρά προβλήματα. Ίσως η τελευταία ουσιαστική επέμβαση να έγινε την εποχή των Fossati". Όπως αναφέρει, η αφαίρεση της κάλυψης του τρούλου θα αποκαλύψει την πραγματική του κατάσταση. Οι συζητήσεις ξεκίνησαν κατά τον σχεδιασμό της αφαίρεσης της κάλυψης και, μετά από εξέταση όλων των εναλλακτικών, προκρίθηκε η συγκεκριμένη λύση.