Από την 1η Ιανουαρίου 2026, τίθενται σε ισχύ στο διεθνές χρηματοοικονομικό πλαίσιο οι νέες τροποποιήσεις στα IFRS 9 “Financial Instruments” και IFRS 7 “Financial Instruments: Disclosures”.
Οι αλλαγές αυτές, όπως ανακοίνωσε το International Accounting Standards Board (IASB), στοχεύουν στη μεγαλύτερη διαφάνεια, στη συνεπή εφαρμογή των κανόνων και στην αντιμετώπιση νέων μορφών χρηματοοικονομικών συμβάσεων που συνδέονται με τις σύγχρονες ανάγκες της αγοράς.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του IASB, «οι τροποποιήσεις αποτελούν στοχευμένη βελτίωση που απαντά σε πραγματικά προβλήματα που αναδείχθηκαν στην πράξη, ιδίως με την αύξηση των ESG-linked δανείων και των συμβολαίων ενέργειας».
Κεντρικό σημείο αποτελεί η διευκρίνιση για το πώς πρέπει να αξιολογούνται τα χρηματοοικονομικά περιουσιακά στοιχεία ώστε να πληρούν το γνωστό κριτήριο SPPI (solely payments of principal and interest).
Η αυξανόμενη χρήση δανείων που συνδέονται με στόχους ESG (Environmental, Social, Governance) είχε δημιουργήσει σημαντικά ερωτήματα στους ελεγκτές και τις εταιρείες για το αν τα προϊόντα αυτά έπρεπε να ταξινομούνται υποχρεωτικά ως Fair Value Through Profit or Loss (FVPL).
Οι νέες τροποποιήσεις εισάγουν μια πιο ευέλικτη αντιμετώπιση. Πλέον, δάνεια που συνδέονται με ESG όρους μπορούν να παραμένουν σε κατηγορίες αποτίμησης στο κόστος ή στο FVOCI, εφόσον οι τροποποιήσεις των ταμιακών ροών θεωρούνται εντός του πλαισίου του SPPI.
Όπως αναφέρει η PwC, «το IASB αναγνώρισε ότι τα ESG-linked terms δεν θα πρέπει να οδηγούν αυτομάτως σε ταξινόμηση στο FVPL, κάτι που θα δημιουργούσε στρέβλωση».
Ένα άλλο κρίσιμο σημείο αφορά τα non-recourse assets και τα contractually linked instruments (CLIs).
Στην πράξη, υπάρχουν πολλά δάνεια ή επενδυτικά προϊόντα όπου το δικαίωμα του δανειστή περιορίζεται αποκλειστικά στις ταμιακές ροές που προέρχονται από συγκεκριμένα περιουσιακά στοιχεία, π.χ. μια μονάδα έργου (project finance).
Με τις νέες οδηγίες, το IASB διευκρινίζει ότι τέτοιες περιπτώσεις δεν αποκλείουν αυτόματα την εκπλήρωση του κριτηρίου SPPI. Αντίθετα, η αξιολόγηση θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη το κατά πόσο οι ροές θεωρούνται «βασικού δανεισμού» και όχι επενδυτικά ρίσκα.
Σε σχέση με τα CLIs, οι τροποποιήσεις εισάγουν πιο σαφή παραδείγματα για το πότε έχουμε τμηματοποιημένες πιστώσεις με «waterfall» πληρωμές και συγκεντρωμένο πιστωτικό κίνδυνο.
Όπως σχολίασε η BDO Global, «η σαφήνεια στα CLIs βοηθά τις τράπεζες και τα funds να ξεχωρίζουν μεταξύ μιας απλής χρηματοδότησης και ενός σύνθετου επενδυτικού οχήματος».
Σημαντική καινοτομία εισάγεται σχετικά με τον ηλεκτρονικό διακανονισμό υποχρεώσεων. Μέχρι σήμερα, η ημερομηνία αποαναγνώρισης (derecognition) μιας υποχρέωσης συνέπιπτε με την ημερομηνία επίσημου διακανονισμού.
Οι νέες τροποποιήσεις επιτρέπουν νωρίτερη αποαναγνώριση εφόσον η πληρωμή εκτελείται μέσω ηλεκτρονικού συστήματος που καθιστά μη αναστρέψιμη την εντολή (π.χ. real-time settlement, digital wallets).
Η PwC εξηγεί: «Με τα νέα δεδομένα, μια εταιρεία μπορεί να αποαναγνωρίζει μια υποχρέωση μόλις δοθεί η μη αναστρέψιμη εντολή πληρωμής μέσω ηλεκτρονικού συστήματος, ακόμα κι αν ο τελικός διακανονισμός ολοκληρωθεί αργότερα».
Αυτό το στοιχείο θεωρείται ιδιαίτερα κρίσιμο για την ακριβή παρουσίαση των ταμειακών ροών και την έγκαιρη αποτύπωση των υποχρεώσεων, ιδίως σε μεγάλες συναλλαγές.
Το IFRS 7 ενισχύεται με νέες απαιτήσεις για μεγαλύτερη πληροφόρηση προς τους επενδυτές και τις ρυθμιστικές αρχές. Ειδικότερα:
Υποχρεωτικός διαχωρισμός των κερδών/ζημιών σε μετοχικούς τίτλους που έχουν οριστεί στο FVOCI, ανάμεσα σε εκείνους που έχουν αναγνωριστεί και αποσυρθεί, και σε εκείνους που παραμένουν στο τέλος της περιόδου.
Γνωστοποιήσεις για συμβατικούς όρους που επηρεάζουν τα ταμιακά ρέοντα, όπως ρήτρες contingent ή ESG-linked terms.
Η ICAEW σχολίασε: «Χαιρετίζουμε τις νέες απαιτήσεις, καθώς οι επενδυτές ζητούν όλο και περισσότερη διαφάνεια για το πώς τα ESG-linked συμβόλαια επηρεάζουν τις ταμειακές ροές και την απόδοση των εταιρειών».
Μία από τις πιο καινοτόμες πτυχές αφορά τα συμβόλαια αγοράς/πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας που εξαρτώνται από ανεξέλεγκτους φυσικούς παράγοντες, όπως ο άνεμος ή η ηλιοφάνεια. Πρόκειται για τα γνωστά power purchase agreements (PPAs) σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Το IASB αναγνωρίζει ότι η μεταβλητότητα στις παραδόσεις (volumes) δυσχεραίνει την εφαρμογή των υφιστάμενων κανόνων. Έτσι, οι τροποποιήσεις:
Επεκτείνουν την εφαρμογή της εξαίρεσης “own-use”, ώστε οι συμβάσεις αυτές να μην αντιμετωπίζονται πάντα ως παράγωγα.
Επιτρέπουν νέα προσέγγιση στο hedge accounting, δίνοντας δυνατότητα να ορίζονται μεταβλητοί όγκοι πωλήσεων/αγορών ως «hedged items».
Εισάγουν νέες γνωστοποιήσεις για τους κινδύνους που απορρέουν από τέτοιες συμβάσεις, όπως μελλοντικές δεσμεύσεις, εκτιμώμενες ταμειακές ροές, και τον κίνδυνο τα συμβόλαια να καταστούν επαχθή.
Η Georgina Chalk, τεχνική διευθύντρια στην ICAEW, τόνισε: «Οι τροποποιήσεις αυτές είναι ουσιαστική απάντηση στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες ενέργειας. Αναγνωρίζουν την ανάγκη προσαρμογής των λογιστικών κανόνων στη νέα πραγματικότητα των ανανεώσιμων».
Η Ευρωπαϊκή Ένωση υιοθέτησε τις αλλαγές με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2025/1047, που δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα στις 28 Μαΐου 2025.
Ο κανονισμός ενσωματώνει τις τροποποιήσεις στα IFRS 9 και 7 για όλες τις εισηγμένες εταιρείες στην ΕΕ, με ημερομηνία έναρξης την 1/1/2026.
Για τις τράπεζες, τις ασφαλιστικές και τις ενεργειακές εταιρείες, οι τροποποιήσεις αυτές σημαίνουν ανάγκη για:
Αναθεώρηση των τεστ SPPI σε όλα τα χρηματοοικονομικά στοιχεία με ESG όρους. Επικαιροποίηση των συστημάτων πληρωμών ώστε να αναγνωρίζουν εγκαίρως την αποαναγνώριση υποχρεώσεων. Προετοιμασία για τις ενισχυμένες γνωστοποιήσεις, που απαιτούν ποιοτική και ποσοτική ανάλυση. Αξιολόγηση όλων των συμβάσεων ηλεκτρικής ενέργειας, ιδιαίτερα για PPAs σε αιολικά και φωτοβολταϊκά έργα.
Όπως σημειώνει η BDO New Zealand, «οι αλλαγές δεν είναι απλώς τεχνικές· αντικατοπτρίζουν τον μετασχηματισμό της οικονομίας προς τη βιωσιμότητα και τη ψηφιοποίηση».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
