Σε τροχιά σημαντικών μετασχηματισμών κινείται η ελληνική ακτοπλοΐα, καθώς η κυβέρνηση προωθεί επενδύσεις που υπερβαίνουν το 1 δισ. ευρώ, με στόχο τον πράσινο εκσυγχρονισμό του στόλου και την ποιοτική αναβάθμιση των υπηρεσιών σε άγονες γραμμές.
Η χρηματοδότηση βασίζεται σε ευρωπαϊκούς πόρους, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ), και προβλέπει νέα ναυπηγικά προγράμματα, ενεργειακές αναβαθμίσεις, καθώς και εκτεταμένες μετασκευές υπαρχουσών μονάδων. Επιπλέον, οι νέες τετραετείς συμβάσεις στις επιδοτούμενες γραμμές εξασφαλίζουν διαρκή δρομολόγια, κοινωνικές παροχές για τους νησιώτες και μεγαλύτερη πρόσβαση σε κεφάλαια για τις ακτοπλοϊκές εταιρείες.
Η κρατική ενίσχυση για τον πράσινο μετασχηματισμό της ακτοπλοΐας ανέρχεται στα 300 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Εκσυγχρονισμού, το οποίο τροφοδοτείται από τα έσοδα του Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ETS). Το ταμείο θα ανανεώνεται ετησίως, διασφαλίζοντας τη διαρκή χρηματοδοτική ροή.
Οι δράσεις του προγράμματος ανανέωσης του στόλου στοχεύουν στη μείωση των εκπομπών CO₂ μέσω ενεργειακής αναβάθμισης και νέων τεχνολογιών, κάτι που ενισχύει συνολικά τη βιωσιμότητα των θαλάσσιων μεταφορών.
Το πρόγραμμα περιλαμβάνει τρεις βασικές κατηγορίες παρεμβάσεων: νέες ναυπηγήσεις, ενεργειακή αναβάθμιση υφιστάμενων πλοίων και εκτεταμένες μετασκευές.
Χρηματοδοτικές προκλήσεις και υποστήριξη για τις μικρές ακτοπλοϊκές
Η πρόσβαση στη χρηματοδότηση αποτελεί το πιο κρίσιμο ζήτημα για τον κλάδο σήμερα, ιδίως για τις μικρές και μονοβάπορες εταιρείες, οι οποίες δυσκολεύονται να εξασφαλίσουν τραπεζική στήριξη χωρίς ισχυρές εγγυήσεις ή συμβάσεις παροχής δημόσιας υπηρεσίας, όπως οι άγονες γραμμές.
Όπως υπογραμμίζουν στελέχη της αγοράς, το επιχειρηματικό περιβάλλον παραμένει σκληρό, καθιστώντας αναγκαία τη δημιουργία ενός μηχανισμού επιχειρηματικής υποστήριξης.
Προτείνεται η ίδρυση ενός νέου ειδικού Ταμείου, με ξεκάθαρους όρους συμμετοχής για όλες τις ακτοπλοϊκές εταιρείες. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Εκσυγχρονισμού μπορεί να αποτελέσει τη βάση για τη διοχέτευση πόρων σε προγράμματα ανανέωσης στόλου, ενισχύοντας έτσι τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα.
Το μεγαλύτερο εμπόδιο είναι η εξασφάλιση ιδίων κεφαλαίων για τις εταιρείες, καθώς ο τραπεζικός δανεισμός σπάνια καλύπτει το σύνολο της χρηματοδοτικής ανάγκης για τις πράσινες επενδύσεις.
Ένα νέο χρηματοπιστωτικό σχήμα θα πρέπει να συνδυάζει ευρωπαϊκούς πόρους και δυνατότητες της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, για τη διοχέτευση κονδυλίων στην πραγματική οικονομία μέσω τραπεζικών προϊόντων προσαρμοσμένων στις ανάγκες των ακτοπλοϊκών εταιρειών.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στο ΕΣΠΑ 2021-2027 έχουν ήδη προβλεφθεί 80 εκατ. ευρώ για το πρασίνισμα της ακτοπλοΐας, ωστόσο η Ευρωπαϊκή Ένωση απαιτεί κάθε εκταμίευση να σχεδιάζεται ως δημόσια επένδυση σε πλαίσιο ΣΔΙΤ – κάτι που θεωρείται δύσκολο στην πράξη.
Τετραετείς συμβάσεις: Νέο τοπίο στις Άγονες Γραμμές
Σε μια νέα εποχή εισέρχονται οι άγονες γραμμές με το διαγωνισμό του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, ο οποίος φέρνει για πρώτη φορά τετραετή συμβατική διάρκεια και συνολική χρηματοδότηση 668 εκατ. ευρώ.
Το Συμβούλιο Ακτοπλοϊκών Συγκοινωνιών κάλυψε το θέμα σε δύο συνεδριάσεις, ενώ έχει ήδη ληφθεί η απαραίτητη υπογραφή από τον αρμόδιο υπουργό Ναυτιλίας, ο οποίος διατηρεί το δικαίωμα αλλαγών ή τροποποιήσεων όπου απαιτείται.
Αναμένεται πλέον η τελική έγκριση της χρηματοδότησης από το Υπουργείο, ο έλεγχος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η ανάρτηση σχετικών προκηρύξεων στη Διαύγεια.
Για τους κατοίκους των νησιών, η νέα διαδικασία μεταφράζεται σε πιο σταθερά δρομολόγια και πρόσθετα κοινωνικά οφέλη. Έχει ήδη συμφωνηθεί, μεταξύ άλλων, να παρέχονται δωρεάν μετακινήσεις με συνοδό και όχημα για ασθενείς που πάσχουν από χρόνιες παθήσεις – όπως νεφροπαθείς, καρκινοπαθείς και ΑμεΑ άνω του 67% – δύο φορές κάθε μήνα, όπως επίσης έκπτωση 50% για τρίτεκνες οικογένειες και συνταξιούχους του ΝΑΤ, δωρεάν εισιτήρια για αθλητές ερασιτεχνικών σωματείων, και δωρεάν μεταφορές στελεχών του Λιμενικού Σώματος.
Σε ξεχωριστή θέση βρίσκεται η τριετής γραμμή ro-ro Κερατσίνι – Μεστά – Σίγρι – Αλεξανδρούπολη, στο πλαίσιο της οποίας προβλέπεται η μεταφορά 70 νταλικών την εβδομάδα προς τον Έβρο δωρεάν, με στόχο τη στήριξη της περιοχής μετά τις μεγάλες πυρκαγιές του 2023.
Η καινοτόμος αυτή πρωτοβουλία, που δίνει έμφαση στις πολυτροπικές μεταφορές, στοχεύει στη μείωση του κόστους για κοινωνία και επιχειρήσεις, αλλά και στον περιορισμό του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
Η τετραετής διάρκεια των συμβάσεων προσφέρει στις εταιρείες προβλεψιμότητα και οικονομική σταθερότητα, ενισχύοντας την ικανότητά τους να επενδύσουν στον εκσυγχρονισμό του στόλου και τη συμμόρφωση με τις αυστηρότερες περιβαλλοντικές προδιαγραφές.
Με τη μεγαλύτερη διάρκεια των συμβάσεων, οι εταιρείες έχουν πιο εύκολη πρόσβαση σε τραπεζικά ιδρύματα για τη χρηματοδότηση επενδύσεων σε νέα και πράσινα πλοία.
Σήμερα, 24 μικρές ακτοπλοϊκές εταιρείες που δραστηριοποιούνται κυρίως σε άγονες και ενδονησιωτικές γραμμές, δεν μπορούν να αντλήσουν χρηματοδότηση λόγω περιορισμένων ιδίων κεφαλαίων και ελλιπούς εταιρικής διαφάνειας.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου, κάθε χρόνο 57 πλοία επιδοτούνται για τη σύνδεση 73 γραμμών, διασφαλίζοντας ότι ακόμα και τα πιο απομακρυσμένα νησιά διατηρούν αδιάκοπη σύνδεση με τον ηπειρωτικό κορμό της χώρας.
Όπως τόνισε πρόσφατα και ο υπουργός Ναυτιλίας, Βασίλης Κικίλιας, η νησιωτικότητα δεν αποτελεί μειονέκτημα, αλλά συγκριτικό πλεονέκτημα, επιβεβαιώνοντας τη δέσμευση της κυβέρνησης να στηρίξει ουσιαστικά τους νησιώτες και τις ανάγκες τους
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
