Η ελληνική ναυτιλία μικρών αποστάσεων (shortsea shipping) βρέθηκε στο επίκεντρο εκδήλωσης που διοργάνωσε η Ένωση Εφοπλιστών Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων (ΕΕΝΜΑ) στο Ίδρυμα Ευγενίδου, παρουσιάζοντας τα βασικά ευρήματα της μελέτης «Shortsea Ναυτιλία Εθνικών Μεταφορών: Τάσεις, προκλήσεις και επίδραση στην ελληνική οικονομία», η οποία εκπονήθηκε από το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Μελετών (ΙΟΒΕ). Στόχος της πρωτοβουλίας ήταν η τεκμηριωμένη αποτύπωση του ρόλου του κλάδου στην εθνική οικονομία και των προκλήσεων που αντιμετωπίζει.
Ο πρόεδρος της ΕΕΝΜΑ και European Shortsea Network, Χαράλαμπος Σημαντώνης, τόνισε την ανάγκη ύπαρξης σαφούς αξιολόγησης του τομέα, τονίζοντας ότι η ναυτιλία μικρών αποστάσεων αποτελεί κρίσιμο κρίκο για την εθνική εφοδιαστική αλυσίδα και την ανάπτυξη των νησιωτικών περιοχών, καθώς παίζει καθοριστικό ρόλο στη διασφάλιση της οικονομικής και κοινωνικής συνοχής τους.
Παράλληλα, υπογράμμισε πως ο κλάδος καλείται να ανταποκριθεί σε σημαντικές προκλήσεις προκειμένου να διατηρήσει και να ενισχύσει την ανταγωνιστικότητά του στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Τις εργασίες της εκδήλωσης χαιρέτισαν ο υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Στέφανος Γκίκας, ο εκπρόσωπος του υπουργού Ανάπτυξης, Γεώργιος Λαρίσης, και ο πρόεδρος του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, Γεώργιος Αλεξανδράτος. Τη μελέτη προλόγισε ο γενικός διευθυντής του ΙΟΒΕ, Νίκος Βέττας, και παρουσίασε αναλυτικά ο επικεφαλής του τμήματος Περιβαλλοντικών Οικονομικών, Ηλίας Ντεμιάν.
Τα στοιχεία της μελέτης για το 2023 καταδεικνύουν ότι η θαλάσσια μεταφορά φορτίων (εξαιρουμένων των διεθνών πλοίων ποντοπόρου ναυτιλίας) συνέβαλε με 914 εκατ. ευρώ στην ενίσχυση του ΑΕΠ και υποστήριξε περισσότερες από 8.300 θέσεις πλήρους απασχόλησης.
Επιπλέον, η συνεισφορά στα δημόσια έσοδα εκτιμάται στα 207 εκατ. ευρώ. Η Ελλάδα κατατάσσεται στην 8η θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς το 6,7% του συνολικού όγκου των μεταφορών στην ευρωπαϊκή ναυτιλία μικρών αποστάσεων πραγματοποιείται μέσω του ελληνικού στόλου, γεγονός που επιβεβαιώνει τη στρατηγική σημασία της χώρας στο ευρωπαϊκό ναυτιλιακό περιβάλλον.
Η μελέτη αναδεικνύει σημαντικά εμπόδια για το μέλλον του κλάδου. Η προχωρημένη ηλικία του στόλου, οι αυξανόμενες απαιτήσεις για συμμόρφωση με τα νέα περιβαλλοντικά πρότυπα της δέσμης «Fit for 55», καθώς και η έλλειψη κατάλληλων υποδομών για τη μείωση του ανθρακικού αποτυπώματος δημιουργούν πιέσεις στην ανταγωνιστικότητα της ελληνικής shortsea ναυτιλίας.
Σύμφωνα με τις προβλέψεις, εάν δεν υπάρξουν πρόσθετες πολιτικές παρεμβάσεις, το ετήσιο κόστος συμμόρφωσης με τα νέα μέτρα ενδεχομένως να φτάσει τα 225 εκατ. ευρώ μέχρι το 2030, επιφέροντας αυξήσεις στους ναύλους έως και 38,6% και δυνητική απώλεια εσόδων ύψους 140 εκατ. ευρώ.
Για την ανάσχεση των κινδύνων και την αξιοποίηση νέων ευκαιριών, το ΙΟΒΕ προτείνει την υλοποίηση στοχευμένων πολιτικών με έμφαση στην ανανέωση και τον εκσυγχρονισμό του ελληνικού στόλου, μέσα από την υιοθέτηση τεχνολογιών χαμηλών ή μηδενικών εκπομπών.
Απαραίτητη κρίνεται η ενίσχυση των λιμενικών υποδομών μέσω επενδύσεων σε εγκαταστάσεις cold ironing, παροχής εναλλακτικών καυσίμων και δημιουργίας διατροπικών τερματικών σταθμών για την επίτευξη πολυτροπικότητας και τη διασύνδεση της shortsea ναυτιλίας με τα σιδηροδρομικά και οδικά δίκτυα.
Παράλληλα, η δημιουργία ειδικών χρηματοδοτικών εργαλείων με αξιοποίηση πόρων από το Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών (ΣΕΔΕ) και ευρωπαϊκά ταμεία, κρίνεται απαραίτητη για την ομαλή και πράσινη μετάβαση του κλάδου.
Η εκδήλωση συγκέντρωσε σημαντική παρουσία εκπροσώπων της Πολιτείας, της ακαδημαϊκής κοινότητας, του διπλωματικού σώματος και θεσμικών φορέων της ναυτιλίας και της αγοράς, σηματοδοτώντας το έντονο ενδιαφέρον για το μέλλον της ελληνικής ναυτιλίας μικρών αποστάσεων.
Μεταξύ άλλων, παρευρέθηκαν: ο Υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Γιάννης Κεφαλογιάννης, η Υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Δόμνα Μιχαηλίδου, ο Υφυπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Στέφανος Γκίκας, ο Υφυπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Κώστας Κατσαφάδος, ο Πρόεδρος του Ναυτικού Επιμελητηρίου Ελλάδος, Γιώργος Αλεξανδράτος, η Πρόεδρος της WISTA International και Γενική Γραμματέας της ΕΕΝΜΑ, Έλπη Πετράκη, ο Πρόεδρος του ΕΛΙΝΤ και μέλος ΔΣ της ΕΕΝΜΑ, Νίκος Λιάπης και ο Αρχηγός του Λιμενικού Σώματος-Ελληνικής Ακτοφυλακής, Αντιναύαρχος Τρύφων Κοντιζάς.