Η Ελλάδα καταγράφει το υψηλότερο ποσοστό δαπανών για τη στέγαση στο διαθέσιμο εισόδημα μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατατάσσοντάς την στην πρώτη θέση τόσο στην καταπόνηση των οικογενειακών προϋπολογισμών, όσο και στον αριθμό ατόμων που αδυνατούν να ανταποκριθούν σε βασικές οικονομικές υποχρεώσεις, όπως η πληρωμή λογαριασμών, στεγαστικών δανείων ή ενοικίου στο τέλος του μήνα.
Αυτά τα συμπεράσματα ανέδειξε η πλειονότητα των φορέων που συμμετείχαν στη διαβούλευση για το νέο θεσμικό πλαίσιο του Υπουργείου Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, σχετικά με την «κοινωνική αντιπαροχή» και το κοινωνικό μίσθωμα.
Το νομοσχέδιο με τίτλο «κοινωνική αντιπαροχή, κοινωνική μίσθωση, τριτεκνική ιδιότητα και άλλες διατάξεις» εγκρίθηκε κατ’ αρχήν μόνο από τη Νέα Δημοκρατία. Στην αρμόδια κοινοβουλευτική επιτροπή, όπου ολοκληρώθηκε η πρώτη ανάγνωση, ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ και η Νέα Αριστερά καταψήφισαν, ενώ τα υπόλοιπα κόμματα της αντιπολίτευσης (ΠΑΣΟΚ, Ελληνική Λύση, «Νίκη», Πλεύση Ελευθερίας) κράτησαν επιφυλάξεις ως προς τη στάση που θα τηρήσουν στη διαδικασία στην Ολομέλεια.
Η Βασιλική Μαρκετάκη, πρόεδρος του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Αλληλεγγύης (ΕΚΚΑ), τόνισε την επιτακτική ανάγκη διαμόρφωσης μιας συνεκτικής Εθνικής Στρατηγικής για προσιτή και βιώσιμη στέγαση, συνδέοντάς την με την επίλυση του δημογραφικού προβλήματος και τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία.
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη διαφάνεια διαχείρισης των κεφαλαίων του τ. Οργανισμού Εργατικής Εστίας. Ο Κωνσταντίνος Λιβέρης, πρόεδρος του Πανελληνίου Συλλόγου Υπαλλήλων ΟΑΕΔ, ζήτησε διευκρινίσεις για τα διαθέσιμα κονδύλια του ΟΕΕ και πώς αξιοποιούνται ή πρόκειται να αξιοποιηθούν για το στεγαστικό, επισημαίνοντας ότι γη και αποθεματικά που χρηματοδοτήθηκαν από εργαζόμενους, δεν πρέπει να δοθούν στη διαχείριση εργολάβων χωρίς σαφές όφελος στο κράτος.
Πλήθος φορέων κατέθεσαν προτάσεις, με βασική τη θέσπιση ανώτατου επιτρεπόμενου μισθώματος για τις ενοικιάσεις, ώστε να ανακουφιστούν οι πολίτες έως ότου αποδώσουν τα μεσοπρόθεσμα μέτρα.
Ο πρόεδρος του ΠΑΣΥΠΕ, Άγγελος Σκιαδάς, υποστήριξε πως η εισαγωγή πλαφόν, με βάση αντικειμενικά κριτήρια όπως επιφάνεια, θέση, όροφος, παλαιότητα και ενεργειακή απόδοση, αποτελεί τη μοναδική ρεαλιστική λύση για άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος.
Παράλληλα, ζήτησε τα κοινωνικά επιδόματα να μην διακόπτονται για όσους εντάσσονται στο καθεστώς κοινωνικής μίσθωσης, ενώ εξέφρασε την ανάγκη για σαφή ορισμό τόσο των «ευάλωτων κοινωνικών ομάδων», όσο και των κριτηρίων ένταξης στα ευεργετήματα του νόμου, ώστε να αποφεύγονται ασαφείς ή αυθαίρετες ερμηνείες.
Σημαντική ήταν και η αναφορά στην ανάγκη δημιουργίας δημοσίου φορέα διαχείρισης και ανάπτυξης κοινωνικών κατοικιών. Ο Γιώργος Σπανουδάκης, πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων στο Υπουργείο Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, τόνισε την ανάγκη κρατικής παρέμβασης τόσο στη βραχυχρόνια μίσθωση (μέσω γεωγραφικών και ποσοτικών περιορισμών), όσο και στη μακροχρόνια (μέσω πλαφόν ενοικίων και ελέγχου αυξήσεων), αλλά και την κατάργηση της «golden visa» για την αποτελεσματική προστασία της λαϊκής κατοικίας.
Την ενσωμάτωση διεθνών καλών πρακτικών για την κοινωνική κατοικία πρότεινε ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Μεσιτών, Κοσμάς Θεοδωρίδης, ζητώντας διαφανή κριτήρια, ώστε να αποφεύγονται φαινόμενα «ρουσφετιών», ενώ προέβαλε ως άμεσα εφαρμόσιμο μέτρο τη ρύθμιση για την άνοδο του παραβόλου της χρυσής βίζας, η οποία εκτιμά πως θα διευκολύνει την πρόσβαση νέων ζευγαριών στην ιδιόκτητη κατοικία.
Καθοριστικής σημασίας για πολλούς φορείς θεωρείται η επέκταση των κοινωνικών κριτηρίων στους πολύτεκνους και τριτέκνους, με σκοπό να επιταχυνθούν τα μέτρα για την ανακούφιση της δημογραφικής κρίσης και να δοθούν ίσες ευκαιρίες στα μέλη των πολυμελών οικογενειών. Ο πρόεδρος της ΟΠΟΤΤΕ, Δημήτρης Κοντός, επισήμανε την ανάγκη για άμεση εφαρμογή φοροαπαλλαγών, ειδικών τιμολογίων (π.χ. ΕΝΦΙΑ, κοινωνικό οικιακό τιμολόγιο) και συνολικές πολιτικές για την εργασία και τη στέγαση.
Στο ίδιο πνεύμα, ο πρόεδρος της Πανελλαδικής Ομοσπονδίας Τριτέκνων, Αντώνης Ντιούδης, ζήτησε ισόβια αναγνώριση της τριτεκνικής ιδιότητας και γενναία μέτρα δημογραφικής πολιτικής. Ανέφερε ότι οι διαθέσιμοι πόροι της πολιτείας οφείλουν να κατευθύνονται σε δράσεις στρατηγικής σημασίας, όπως η επίλυση του δημογραφικού προβλήματος, και δεσμεύτηκε για περαιτέρω κινητοποιήσεις του φορέα.
Η ΕΣΑμεΑ, μέσω του Γιάννη Λυμβαίου, χαιρέτισε τη ρύθμιση που προβλέπει την καθολική προσβασιμότητα κτιρίων για άτομα με αναπηρία. Παράλληλα, υπογράμμισε πως χρειάζεται σαφής νομοθετική πρόβλεψη, ώστε να εξασφαλίζεται η διασφάλιση στέγης για άτομα με αναπηρία, συμπεριλαμβάνοντας το σχετικό κριτήριο για τους εν δυνάμει δικαιούχους κοινωνικής μίσθωσης και τις οικογένειές τους.
Η υφυπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Έλενα Ράπτη, ανέδειξε την επιλογή υιοθέτησης ρεαλιστικής και στοχευμένης κοινωνικής πολιτικής, εξηγώντας τη λειτουργία της «κοινωνικής αντιπαροχής» και του κοινωνικού μισθώματος. Σύμφωνα με την υπουργό, ο θεσμός βασίζεται στη διάθεση ανενεργών δημόσιων ακινήτων για τη δημιουργία προσιτών κατοικιών, μέσω πλειοδοτικών διαγωνισμών από ιδιώτες, οι οποίοι χρηματοδοτούν την κατασκευή ή ανακαίνιση χωρίς επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού. Με αυτόν τον τρόπο επιδιώκεται η αύξηση της προσφοράς ποιοτικής και προσβάσιμης στέγης.
Επίσης, παρουσιάστηκε η συνεργασία με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας για την αξιοποίηση ανενεργών στρατοπέδων και την κατασκευή κατοικιών, με το 25% αυτών να διατίθεται για στρατιωτικούς και το υπόλοιπο 75% για κοινωνικές κατοικίες.
Όσον αφορά τη διά βίου αναγνώριση της τριτεκνικής ιδιότητας, επισήμανε πως με το νέο νομοσχέδιο δίνεται για πρώτη φορά σαφές νομοθετικό πλαίσιο, λήγοντας τις ερμηνευτικές αμφισβητήσεις και ενισχύοντας τη στήριξη προς τις τριτεκνικές οικογένειες.
Στη διάρκεια της συνεδρίασης διατυπώθηκαν έντονες ανησυχίες για τον κίνδυνο παραχώρησης της δημόσιας περιουσίας σε ιδιώτες χωρίς επαρκείς δικλίδες, την ασαφή περιγραφή των ωφελούμενων κοινωνικών ομάδων και το ενδεχόμενο τα προτεινόμενα μέτρα να μην επιφέρουν ουσιαστική ανακούφιση στην στεγαστική κρίση.
Ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΚΚΕ μίλησαν για ανεπάρκεια πρακτικών αποτελεσμάτων και επέκριναν την κυρίαρχη ρόλο των εργολάβων στη διαχείριση και εμπορική εκμετάλλευση των νέων κατοικιών.
Η εισηγήτρια του ΠΑΣΟΚ, Κατερίνα Καζάνη, έκανε λόγο για έλλειψη διαφάνειας και συμμετοχικότητας, ενώ η Νέα Αριστερά και η Πλεύση Ελευθερίας χαρακτήρισαν το νομοσχέδιο «αποσπασματικό και επικοινωνιακό», εκφράζοντας ανησυχίες για τον περιορισμένο κοινωνικό χαρακτήρα των προβλεπόμενων παρεμβάσεων και τη μη δέσμευση για ουσιαστική αύξηση της προσφοράς διαμερισμάτων χαμηλού κόστους.
Εν κατακλείδι, το νέο πλαίσιο για το κοινωνικό μίσθωμα και την κοινωνική αντιπαροχή προκαλεί έντονη κοινωνική και πολιτική συζήτηση, με κοινή παραδοχή ότι η αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματος προϋποθέτει συνδυασμό διαφανών, στοχευμένων και άμεσα εφαρμόσιμων πολιτικών με ουσιαστική στήριξη των ευάλωτων ομάδων και αυστηρή εποπτεία στη διαχείριση των δημόσιων πόρων.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
