Υπ. Υγείας: Οδηγίες προστασίας μετά από πυρκαγιά για πολίτες και υγεία

Με αφορμή τα αυξανόμενα περιστατικά πυρκαγιών στη χώρα, το Υπουργείο Υγείας παρουσιάζει αναλυτικές οδηγίες προστασίας της δημόσιας υγείας στη φάση αποκατάστασης, μετά από καταστροφές. Το ενημερωτικό υλικό περιλαμβάνει σαφή βήματα για την ασφαλή επιστροφή των πολιτών στην καθημερινότητά τους, με έμφαση στην πρόληψη πιθανών κινδύνων που σχετίζονται με υποδομές, τρόφιμα, ύδρευση και υγιεινή.

Οδηγίες μετα την Εκδήλωση Πυρκαγιάς

Βήμα 1: Φροντίδα για εσάς και την οικογένειά σας
Μετά από μια φυσική καταστροφή, όπως οι πυρκαγιές, είναι αναμενόμενο να εμφανιστούν σωματικές και ψυχολογικές αντιδράσεις. Η ψυχική υποστήριξη κρίνεται απαραίτητη, ιδιαίτερα για τα παιδιά που βιώνουν έντονη ανασφάλεια. Οι πρώτες ημέρες και εβδομάδες απαιτούν ενίσχυση του οικογενειακού δεσμού και διαρκή παρατήρηση για σημάδια στρες ή άγχους στα μέλη της οικογένειας.

Βήμα 2: Επιστροφή στο σπίτι με ασφάλεια
Η επιστροφή στις οικίες πρέπει να γίνεται μόνο ύστερα από σχετική έγκριση των αρμόδιων αρχών. Η προσοχή στην ακεραιότητα του σπιτιού είναι ιδιαίτερα σημαντική, ειδικά όσον αφορά αστοχίες δομικών στοιχείων ή ηλεκτρικών εγκαταστάσεων. Πριν μπείτε στο σπίτι, ελέγξτε για φθορές, κινδύνους, ζημιές στο δίκτυο ρεύματος ή ύδρευσης και πιθανή παρουσία ζώων. Φροντίστε να έχετε:
- Φακό μπαταρίας
- Κουτί πρώτων βοηθειών
- Εργαλεία
- Πόσιμο νερό και σακούλες απορριμμάτων
- Κράνος, γάντια, άρβυλα ή ανθεκτικά παπούτσια
- Υλικά καθαρισμού και χλωρίνη

Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στα ηλεκτρικά κυκλώματα – εφόσον διαπιστώσετε ζημιά ή μυρωδιά καμένου, διακόψτε το ρεύμα και συμβουλευτείτε ειδικούς. Για το δίκτυο ύδρευσης/αποχέτευσης: μην χρησιμοποιείτε το νερό ή τις τουαλέτες σε περίπτωση ζημιών και καλέστε τεχνικό. Σε περίπτωση πλημμυρισμένου χώρου, απολυμάνετε τα στάσιμα νερά τακτικά με χλωρίνη.

Ασφαλής Διαχείριση Τροφίμων, Νερού και Φαρμάκων

Τρόφιμα: Μην καταναλώνετε τρόφιμα που έχουν εκτεθεί σε καπνό ή ζέστη, ή που έχουν μείνει εκτός ψυγείου λόγω διακοπής ρεύματος — να τα απορρίψετε άμεσα. Ελέγχετε τη συσκευασία κονσερβών (να μην φουσκώνει ή σκουριάζει) και τα γυάλινα βάζα για σπασίματα.

Νερό: Χρησιμοποιείτε αποκλειστικά εμφιαλωμένο νερό έως ότου οι αρμόδιες αρχές βεβαιώσουν την ασφάλεια του δικτύου ύδρευσης. Αποφεύγετε το νερό της βρύσης αν υπάρχει υποψία μόλυνσης.

Φάρμακα: Φάρμακα που εκτέθηκαν σε ζέστη, καπνό ή νερό πρέπει να απορρίπτονται υπεύθυνα μέσω φαρμακείων. Ενημερωθείτε από ιατρό ή φαρμακοποιό για πιθανή αντικατάστασή τους.

Κατά τον καθαρισμό μετά από πυρκαγιά:

• Χρήση ειδών ατομικής προστασίας: μάσκα, γάντια, προστατευτικά γυαλιά, κλειστά παπούτσια
• Εξασφάλιση επαρκούς αερισμού
• Περιορισμός πρόσβασης παιδιών και ζώων στον χώρο καθαρισμού
• Για τον καπνό, τοποθετήστε μικρά δοχεία με ξύδι για απορρόφηση οσμών και καθαρίστε συχνά επιφάνειες και φίλτρα αέρα
• Αντικατάσταση ή επαρκής αερισμός σε στρώματα και μαξιλάρια – καλύτερα να απορριφθούν
• Επικίνδυνα υλικά ή χημικά που διαβρώθηκαν ή μολύνθηκαν να απορρίπτονται μόνο με τα κατάλληλα μέτρα προστασίας

Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται σε περίπτωση χρήσης ή ύπαρξης αμιάντου στα υλικά της οικίας. Εργασίες αφαίρεσης ή αποκατάστασης υλικών που περιέχουν αμίαντο γίνονται μόνο από ειδικευμένες αδειοδοτημένες εταιρείες, βάσει σχετικής νομοθεσίας (Νόμος 4819/2021).

Οι υπηρεσίες ύδρευσης είναι υποχρεωμένες να προβαίνουν σε άμεσο και ενδελεχή υγειονομικό έλεγχο του δικτύου ύδρευσης μετά από κάθε πυρκαγιά, με δειγματοληψίες και εργαστηριακές αναλύσεις στα κρίσιμα σημεία και, αν χρειαστεί, διακοπή υδροδότησης με προσωρινή παροχή πόσιμου νερού. Αναγκαία είναι η υπερχλωρίωση του δικτύου μετά από αποκατάσταση ζημιών.

Για τα τρόφιμα ισχύει ότι τυχόν αλλοιώσεις σε οσμή, χρώμα, γεύση ή υφή αποτελούν λόγο άμεσης απόρριψης. Τα γαλακτοκομικά και αλλοιώσιμα προϊόντα απαιτούν ψύξη. Προμηθευτείτε μόνο τρόφιμα συσκευασμένα και διακινήστε τα με ασφαλείς και υγειονομικούς τρόπους. Ιδιαίτερη βαρύτητα έχει η εντατικοποίηση των ελέγχων σε όλα τα στάδια της αλυσίδας τροφίμων – από τη διανομή έως την προσωρινή αποθήκευση.

Οι πυρκαγιές αυξάνουν την επιβάρυνση του ατμοσφαιρικού αέρα με σωματίδια. Όταν τα επίπεδά τους (PM10) ξεπερνούν τα 150 μg/m³ συνιστώνται:

• Αποφυγή σωματικής άσκησης και παρατεταμένης παραμονής σε εξωτερικούς χώρους
• Κλειστές πόρτες, παράθυρα, μπαλκονόπορτες σε εσωτερικούς χώρους
• Αναζήτηση ιατρικής βοήθειας αν παρουσιαστούν σοβαρά συμπτώματα

Για ευπαθείς ομάδες (αναπνευστικά προβλήματα, καρδιοπαθείς, παιδιά, ηλικιωμένους), χρειάζεται αποφυγή κάθε έκθεσης στο περιβάλλον. Σε περιόδους υψηλού φορτίου σωματιδίων, οι τοπικές αρχές υποχρεούνται να λάβουν μέτρα επιπλέον προστασίας.

Η στάχτη μπορεί να εμπεριέχει τοξικά στοιχεία και να προκαλέσει κίνδυνο για την υγεία:

• Κρατήστε τα παράθυρα και τις πόρτες κλειστά για να μην εισχωρεί η στάχτη στο σπίτι.
• Περιορίστε τις εξωτερικές δραστηριότητες, ειδικά για παιδιά και κατοικίδια.
• Αποφύγετε τη χρήση φυσητήρων φύλλων, που διασπείρουν τη σκόνη και τη στάχτη στον αέρα.
• Αντικαταστήστε φίλτρα αέρα συστημάτων θέρμανσης ή ψύξης.
• Όταν απαιτείται εργασία σε εξωτερικούς χώρους, να χρησιμοποιούνται προστατευτικά μέτρα (μακριά μανίκια, μάσκα, γάντια).

Για άτομα που βρίσκονται υπό ιατρική παρακολούθηση ή λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή συστήνεται επικοινωνία με τον ιατρό τους για έξτρα προφυλάξεις.

Σε περίπτωση ανάγκης, οι πολίτες μπορούν να επικοινωνούν όλο το 24ώρο με τους παρακάτω φορείς:

• Άμεση Δράση (ΕΛ.ΑΣ.): 100
• Πυροσβεστικό Σώμα: 199
• Υπηρεσία Έκτακτης Ανάγκης: 112
• ΕΚΑΒ: 166
• Κέντρο Εξυπηρέτησης Πολιτών Υπ. Κλιματικής Κρίσης: 2131510100

Το Υπουργείο καλεί σε συνεχή επαγρύπνηση τόσο τους πολίτες όσο και τους αρμόδιους φορείς για τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας, προτείνοντας επιπλέον, όπου απαιτείται, τη λήψη περαιτέρω έκτακτων μέτρων προστασίας τόσο για τον γενικό πληθυσμό όσο και για τους εργαζομένους στους πληττόμενους τομείς