Ο Ύπατος Αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου εξέφρασε έντονη ανησυχία σχετικά με την επικύρωση από την πρόεδρο του Περού, Ντίνα Μπολουάρτε, ενός νέου νόμου περί αμνηστίας.
Ο επίμαχος νόμος απαλλάσσει από κάθε δίωξη μέλη του στρατού και παραστρατιωτικών οργανώσεων που ενεπλάκησαν στη μακροχρόνια σύγκρουση του Περού με τους μαοϊστές αντάρτες κατά την περίοδο 1980-2000, κατά την οποία η χώρα βίωσε εκτεταμένη βία και απώλεια χιλιάδων ζωών.
Ο Ύπατος Αρμοστής, Φόλκερ Τουρκ, χαρακτήρισε σε επίσημη ανακοίνωσή του την απόφαση αυτή ως "προσβολή για τα χιλιάδες θύματα", υπογραμμίζοντας ότι οι πολίτες που επλήγησαν αξίζουν δικαιοσύνη, αλήθεια, αποζημιώσεις και εγγυήσεις πως τέτοιες τραγωδίες δεν θα επαναληφθούν.
Όπως τόνισε χαρακτηριστικά, "αυτή η οπισθοχώρηση στην επιδίωξη της δικαιοσύνης και της συμφιλίωσης στο Περού πρέπει να ακυρωθεί αμέσως", ζητώντας την άμεση ανάκληση του νόμου που θεωρείται εμπόδιο στην απονομή δικαιοσύνης.
Από την πλευρά της η κυβέρνηση, διά στόματος της προέδρου Μπολουάρτε, εκτιμά πως "η επικύρωση αυτού του νόμου περί αμνηστίας αποτελεί φόρο τιμής στους στρατιωτικούς και τις ομάδες αυτοάμυνας που συμμετείχαν στη μάχη εναντίον της τρομοκρατίας και στην υπεράσπιση της δημοκρατίας". Αυτή η στάση, ωστόσο, έχει προκαλέσει αντιδράσεις τόσο εντός όσο και εκτός Περού.
Η σύγκρουση ανάμεσα στις κρατικές δυνάμεις και τις αντάρτικες οργανώσεις, όπως το Φωτεινό Μονοπάτι και το Επαναστατικό Κίνημα Τουπάκ Αμάρου, κόστισε τη ζωή σε περίπου 70.000 ανθρώπους, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία. Την ίδια στιγμή, παραμένουν ανοιχτές πληγές στην κοινωνία, με πολυάριθμα θύματα να αγωνίζονται ακόμη για δικαίωση.
Σύμφωνα με διεθνείς παρατηρητές και ειδικούς του ΟΗΕ, ο νέος νόμος ενδέχεται να ανατρέψει ετυμηγορίες σε 156 υποθέσεις και να σταματήσει άνω των 600 δικαστικών διαδικασιών που βρίσκονται σε εξέλιξη, σχετικά με εγκλήματα της εικοσαετίας εκείνης.
Όπως υποστηρίζουν, το διεθνές δίκαιο, το οποίο το Περού υποχρεούται να τηρεί, απαγορεύει ρητά τις αμνηστίες και τις προθεσμίες παραγραφής για σοβαρές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ανθρωπιστικών διατάξεων.
Τον Αύγουστο του 2024, το Περού προχώρησε στην υιοθέτηση νόμου που παραγράφει εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας τα οποία διαπράχθηκαν πριν από το 2002 στο πλαίσιο του πολέμου ενάντια στους αντάρτες, προκαλώντας την έντονη αντίδραση υπερασπιστών των ανθρώπινων δικαιωμάτων, οι οποίοι μιλούν για έναν "νόμο ατιμωρησίας".
Επιπλέον, η Επιτροπή Αλήθειας και Συμφιλίωσης έχει ήδη καταγράψει περισσότερους από 4.000 μυστικούς ομαδικούς τάφους θυμάτων από τη συγκεκριμένη περίοδο, υπογραμμίζοντας το μέγεθος της τραγωδίας.
Η κατάσταση αυτή αναδεικνύει το περίπλοκο πλέγμα αντιπαραθέσεων μεταξύ εθνικής συμφιλίωσης, αναζήτησης δικαιοσύνης και σεβασμού των διεθνών υποχρεώσεων του Περού, με τις διεθνείς οργανώσεις να παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις.