Στα «πρόθυρα της κατάρρευσης» βρίσκεται ο στόχος περιορισμού της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη στον 1,5° Κελσίου σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα, όπως προειδοποίησε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες.
Ο κ. Γκουτέρες εξέφρασε την έντονη ανησυχία του για το ενδεχόμενο τα νέα εθνικά σχέδια περιορισμού των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, που αναμένονται ενόψει της COP30, να μην ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της εποχής.
Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά, «αυτή η κρίσιμη στιγμή απαιτεί την άσκηση κάθε δυνατής πίεσης για πιο αποφασιστικές εθνικά καθορισμένες συνεισφορές (NDC)», που θα είναι «αποδεκτές». Τα νέα σχέδια δράσης για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, τα οποία έπρεπε να έχουν ήδη γνωστοποιηθεί, καθυστερούν λόγω γεωπολιτικών εντάσεων και εμπορικών συγκρούσεων, προκαλώντας ανησυχία για τη δυναμική της διεθνούς κλιματικής διπλωματίας.
Καθυστερήσεις και προκλήσεις ενόψει της COP30
Με λιγότερο από δύο μήνες να απομένουν για τη διεξαγωγή της COP30 στη Βραζιλία, πολλά κράτη δεν έχουν ακόμη παρουσιάσει τα αναθεωρημένα σχέδιά τους για το κλίμα. Ιδιαίτερα σημαντικές θεωρούνται οι ανακοινώσεις από την Κίνα και την Ευρωπαϊκή Ένωση, καθώς οι συγκεκριμένες δυνάμεις αναμένεται να διαμορφώσουν καθοριστικά το μέλλον της παγκόσμιας κλιματικής πολιτικής.
Ο ΟΗΕ προσδοκά ότι η επικείμενη συνεδρίαση υπό τη συμπροεδρία του Αντόνιο Γκουτέρες και του προέδρου της Βραζιλίας, Λουίς Ινάσιου Λούλα ντα Σίλβα, στις 24 Σεπτεμβρίου, θα ενισχύσει τις προσπάθειες για την επίτευξη κοινά αποδεκτών και φιλόδοξων στόχων.
Όπως υπογράμμισε ο επικεφαλής του ΟΗΕ, «είναι απολύτως αναγκαίο οι χώρες να προσέλθουν με σχέδια δράσης για το κλίμα πλήρως εναρμονισμένα με τον στόχο του 1,5° Κελσίου, που να καλύπτουν το σύνολο της οικονομίας τους και όλες τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου».
Παράλληλα, εξέφρασε τον προβληματισμό του για το ενδεχόμενο να κατατεθούν NDC που δεν θα ανταποκρίνονται επαρκώς στις απαιτήσεις για την επίτευξη του συγκεκριμένου στόχου. Τόνισε, ωστόσο, ότι «δεν υπάρχει λόγος πανικού», προσθέτοντας πως, εφόσον οι NDC δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες, απαιτείται άμεση και δυναμική διόρθωσή τους.
Επιστημονικές εκτιμήσεις και επιπτώσεις της υπερθέρμανσης
Ο περιορισμός της παγκόσμιας αύξησης της θερμοκρασίας στον 1,5° Κελσίου αποτελεί τον πιο φιλόδοξο στόχο της συμφωνίας του Παρισιού.
Ωστόσο, σύμφωνα με πολλούς κλιματολόγους, το όριο αυτό ενδέχεται να ξεπεραστεί πριν από το τέλος της τρέχουσας δεκαετίας, καθώς η παγκόσμια κατανάλωση πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα παραμένει αυξητική. Ήδη, σύμφωνα με το ευρωπαϊκό παρατηρητήριο Κοπέρνικος, η μέση θερμοκρασία του πλανήτη είναι υψηλότερη κατά 1,4° Κελσίου σε σχέση με τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Οι επιστήμονες επισημαίνουν τη σημασία του περιορισμού της αύξησης της θερμοκρασίας, καθώς κάθε επιπλέον δέκατο του βαθμού ενισχύει τους κινδύνους—όπως οι έντονοι καύσωνες και η απειλή για τη θαλάσσια ζωή. Η διακυβερνητική επιτροπή για την κλιματική αλλαγή (GIEC) του ΟΗΕ τονίζει ότι ο περιορισμός της ανόδου της θερμοκρασίας στον 1,5° Κελσίου, σε σχέση με τους 2° Κελσίου, θα μείωνε σημαντικά τις πλέον καταστροφικές συνέπειες του φαινομένου.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ, το 2024 καταγράφηκε ως η θερμότερη χρονιά στην ιστορία, επιβεβαιώνοντας μια δεκαετία συνεχών «θερμοκρασιών ρε