Η επιλογή προϊόντων με το Ευρωπαϊκό Οικολογικό Σήμα (EU Ecolabel) αποτελεί μια έξυπνη και βιώσιμη λύση για τους καταναλωτές. Ωστόσο, σύμφωνα με νέα έρευνα της Ευρωπαϊκής Οργάνωσης Καταναλωτών (BEUC) και του Ευρωπαϊκού Γραφείου Περιβάλλοντος (EEB), δεν έχουν όλοι οι Ευρωπαίοι ίση πρόσβαση σε αυτά τα προϊόντα.
Σε σχετική ανακοίνωση της Ένωσης Καταναλωτών Ποιότητα Ζωής (ΕΚΠΟΙΖΩ) επισημαίνεται ότι οι ερευνητές, μέλη των αντίστοιχων ομοσπονδιών, επισκέφθηκαν σούπερ μάρκετ σε 13 ευρωπαϊκές χώρες. Στόχος ήταν να διαπιστωθεί η διαθεσιμότητα και η τιμή προϊόντων με το EU Ecolabel, καθώς και άλλα εθνικά και περιφερειακά οικολογικά σήματα, όπως το Nordic Swan, το Blue Angel της Γερμανίας και το Ecolabel της Αυστρίας.
Τα οικολογικά σήματα πιστοποιούν ότι τα προϊόντα έχουν μειωμένες αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και στην υγεία, καλύπτοντας όλο τον κύκλο ζωής τους – από τον σχεδιασμό και την παραγωγή έως τη χρήση, την ανακύκλωση και την απόρριψη.
Η έρευνα ανέδειξε σημαντικές διαφορές μεταξύ των χωρών. Όσον αφορά την τιμή, τα προϊόντα με οικολογική σήμανση είναι κατά μέσο όρο 9% έως 27% φθηνότερα από τα συμβατικά. Ωστόσο, η διαθεσιμότητά τους διαφέρει αισθητά: στη Δανία το 80% των προϊόντων φέρουν οικολογικό σήμα, ενώ στην Ελλάδα και την Κύπρο μόλις το 2%. Η αγορά πιστοποιημένων οικολογικών προϊόντων είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη στις σκανδιναβικές χώρες.
Προηγούμενες έρευνες καταδεικνύουν ότι οι καταναλωτές επιθυμούν να αγοράζουν πιο βιώσιμα προϊόντα, αλλά συναντούν σημαντικά εμπόδια. Η εκτεταμένη παραπλανητική προώθηση "πράσινων" προϊόντων (greenwashing) προκαλεί σύγχυση και μειώνει την εμπιστοσύνη στους σχετικούς ισχυρισμούς.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τρία στα τέσσερα προϊόντα στην αγορά της ΕΕ φέρουν έναν «πράσινο» ισχυρισμό. Όμως, πάνω από τα μισά είναι παραπλανητικά, ατεκμηρίωτα ή ανακριβή. Σε αυτό το περιβάλλον, αξιόπιστες πιστοποιήσεις όπως το EU Ecolabel είναι πολύτιμες, καθώς βοηθούν τους καταναλωτές να εντοπίζουν τα πιο υγιεινά και βιώσιμα προϊόντα.
Η ΕΚΠΟΙΖΩ επισημαίνει ότι η δημοσιοποίηση της έρευνας συμπίπτει με τις συζητήσεις στην ΕΕ για το μέλλον της Οδηγίας για τους Πράσινους Ισχυρισμούς (Green Claims Directive). Ο νόμος αυτός στοχεύει στην αντιμετώπιση του greenwashing, επιβάλλοντας αυστηρότερους κανόνες στις εταιρείες για την τεκμηρίωση και την επικοινωνία των περιβαλλοντικών ισχυρισμών. Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις έχουν καθυστερήσει, προκαλώντας ανησυχίες για την πιθανή αποδυνάμωση ή εγκατάλειψη της νομοθεσίας.
Η Αργυρώ Σταυρουλάκη, υπεύθυνη του τμήματος προγραμμάτων της ΕΚΠΟΙΖΩ και διεξαγωγής της έρευνας, τόνισε πως, παρά τα 30 χρόνια ύπαρξης του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Σήματος, βρέθηκε στην ελληνική αγορά μόνο ένα προϊόν (καθαριστικό γενικής χρήσης) με το εν λόγω σήμα, και αυτό μόνο σε μεγάλο κατάστημα. Δεν εντοπίστηκαν προϊόντα όπως λοσιόν σώματος, χαρτί τουαλέτας ή παιδικές πάνες. Επιπλέον, παρά το γεγονός ότι τα οικολογικά προϊόντα είναι συχνά φθηνότερα από τα συμβατικά, δεν προωθούνται επαρκώς, παρότι οι καταναλωτές δείχνουν ενδιαφέρον για αγορές με μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα.