Σε φάση έντονων διπλωματικών διαβουλεύσεων εισέρχονται τα κράτη-μέλη του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (ΙΜΟ), καθώς πλησιάζει η δεύτερη έκτακτη σύνοδος της Επιτροπής Προστασίας Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MEPC), που θα πραγματοποιηθεί από τις 14 έως τις 17 Οκτωβρίου στο Λονδίνο.
Κεντρικό ζήτημα της συνεδρίασης θα είναι η τελική ψηφοφορία για το Πλαίσιο Net-Zero, το οποίο είχε εγκριθεί αρχικά τον Απρίλιο και, εφόσον επικυρωθεί, θα τεθεί σε ισχύ τον Μάρτιο του 2027.
Το πλαίσιο στοχεύει στην πλήρη απαλλαγή της ναυτιλίας από τις εκπομπές άνθρακα έως το 2050, μέσω ενός παγκόσμιου μηχανισμού τιμολόγησης άνθρακα και της ίδρυσης του "Net-Zero Fund" για τη χρηματοδότηση πράσινων καυσίμων και λιμενικών υποδομών.
Για την υιοθέτηση των κανονισμών απαιτείται ενισχυμένη πλειοψηφία δύο τρίτων των κρατών που έχουν υπογράψει το Παράρτημα VI της σύμβασης MARPOL, το οποίο αποτελεί τη βάση της διεθνούς νομοθεσίας για τη μείωση των ρύπων από τα πλοία.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι χώρες της Ασίας-Ειρηνικού στηρίζουν την υιοθέτηση του πλαισίου, με τις ασιατικές χώρες να ζητούν σταδιακή εφαρμογή και τεχνική στήριξη για τις αναπτυσσόμενες οικονομίες.
Αντίθετα, οι Ηνωμένες Πολιτείες εκφράζουν επιφυλάξεις, επισημαίνοντας ότι ο παγκόσμιος φόρος άνθρακα αποτελεί «έμμεση φορολογία» και περιορίζει την κυριαρχία των κρατών.
Ο αναπτυσσόμενος Νότος ζητά ειδικό μηχανισμό στήριξης για τα πιο ευάλωτα κράτη, ενώ ναυτιλιακοί φορείς προτείνουν τροπολογίες για παράταση, εξαιρέσεις και πενταετή μηχανισμό επανεξέτασης των ρυθμίσεων.
Η επικείμενη ψηφοφορία θεωρείται καθοριστική για το μέλλον της ναυτιλίας, καθώς θα κριθεί αν ο ΙΜΟ θα θεσπίσει ένα ενιαίο, παγκόσμιο πλαίσιο μετάβασης στη ναυτιλία μηδενικών εκπομπών ή αν ο κλάδος θα συνεχίσει να λειτουργεί υπό κατακερματισμένα εθνικά και περιφερειακά καθεστώτα.
Το πλαίσιο Net-Zero του IMO: Βασικά σημεία και επιπτώσεις
Το Πλαίσιο Net-Zero του ΙΜΟ αποτελεί ένα νέο σύνολο διεθνών κανονισμών που στοχεύουν στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου (GHG) από τα πλοία, σύμφωνα με τη στρατηγική GHG του ΙΜΟ για το 2023.
Το πλαίσιο περιλαμβάνει δύο αλληλένδετα μέρη: ένα παγκόσμιο πρότυπο καυσίμων που απαιτεί σταδιακή μείωση της ρύπανσης ανά μονάδα ενέργειας που καταναλώνεται στη διάρκεια ζωής του καυσίμου και έναν μηχανισμό τιμολόγησης με καθορισμένες τιμές για τα αέρια του θερμοκηπίου που εκπέμπουν τα πλοία, ώστε να ενθαρρύνεται η συμμόρφωση με το πρότυπο.
Το πλαίσιο καλύπτει όλα τα ποντοπόρα πλοία άνω των 5.000 ολικών τόνων (GT), τα οποία ευθύνονται για πάνω από το 85% των παγκόσμιων εκπομπών ναυτιλίας και ήδη υπόκεινται σε απαιτήσεις υποβολής στοιχείων για τα καύσιμα.
Συζητήσεις βρίσκονται σε εξέλιξη για πιθανή μελλοντική ένταξη πλοίων μεταξύ 400 GT και 5.000 GT.
Οι εκπομπές μετρώνται με τον δείκτη GHG Fuel Intensity (GFI), που αποτυπώνει τα αέρια του θερμοκηπίου ανά μονάδα ενέργειας (gCO₂eq/MJ), καλύπτοντας όλο τον κύκλο ζωής του καυσίμου («well-to-wake»).
Για την αξιοπιστία των στοιχείων, οι εκπομπές και η βιωσιμότητα των καυσίμων επαληθεύονται ανεξάρτητα μέσω συστήματος πιστοποίησης, αναγνωρισμένου από την Επιτροπή Προστασίας του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MEPC).
Λειτουργία του Πλαισίου Net-Zero και το Ταμείο Net-Zero
Το νέο Πλαίσιο Net-Zero του ΙΜΟ θέτει παγκόσμιο μηχανισμό μείωσης εκπομπών για όλα τα πλοία, ανεξαρτήτως σημαίας ή τύπου.
Τα πλοία υποχρεώνονται να χρησιμοποιούν καθαρότερα καύσιμα ή τεχνολογίες χαμηλών εκπομπών, ενώ όσα υπερβαίνουν τα όρια θα επιβαρύνονται οικονομικά μέσω τέλους για τις επιπλέον εκπομπές.
Κάθε πλοίο θα αναφέρει ετησίως στον ΙΜΟ την ένταση εκπομπών των καυσίμων του (GFI), με τα όρια να γίνονται αυστηρότερα κάθε χρόνο.
Σε περίπτωση υπέρβασης, τα πλοία μπορούν να χρησιμοποιήσουν "πλεονάζουσες μονάδες" ή να καταβάλουν εισφορά στο Ταμείο Net-Zero, το οποίο χρηματοδοτεί πράσινες επενδύσεις και δράσεις για καθαρά καύσιμα.
Πλοία που λειτουργούν με καύσιμα μηδενικών ή σχεδόν μηδενικών εκπομπών θα δικαιούνται οικονομικές ανταμοιβές, ενώ εκείνα που εκπέμπουν κάτω από τα όρια θα μπορούν να ανταλλάσσουν ή να αποθηκεύουν μονάδες.
Το Ταμείο Net-Zero του ΙΜΟ θα διαχειρίζεται τα έσοδα από τις εισφορές, τα οποία θα κατευθύνονται σε τέσσερις βασικούς άξονες: επιβράβευση πλοίων χαμηλών εκπομπών, χρηματοδότηση καινοτομίας και υποδομών, ενίσχυση κατάρτισης και μεταφοράς τεχνολογίας, καθώς και στήριξη ευάλωτων κρατών.
Η λειτουργία του Ταμείου θα εποπτεύεται από ειδικό διοικητικό συμβούλιο, το οποίο θα υποβάλλει τακτικές εκθέσεις στην Επιτροπή Προστασίας του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MEPC) του ΙΜΟ.
Το Ταμείο Net-Zero αναμένεται να αποτελέσει βασικό πυλώνα χρηματοδότησης της διεθνούς ναυτιλίας μηδενικών εκπομπών, ενισχύοντας την καινοτομία και τη βιώσιμη ανάπτυξη σε παγκόσμιο επίπεδο.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
