Οι επιχειρήσεις δεν πρέπει να φοβούνται τον δανεισμό αρκεί να μπορούν να τον εξυπηρετήσουν. Τα δάνεια είναι ένας μοχλός ανάπτυξης των εταιρειών ώστε να χρηματοδοτήσουν τις επενδύσεις τους αρκεί η ρευστότητα της εταιρείας και οι ταμειακές της ροές να μπορούν να αποπληρώνουν τις υποχρεώσεις. Αλλιώς υπάρχουν άπειρα παραδείγματα εταιρειών που υπό το βάρος αδυναμίας εξυπηρέτησης του χρέους οδηγήθηκαν σε λουκέτο.
Ένας από τους πλέον αντιπροσωπευτικούς δείκτες ρευστότητας είναι αυτός του «Καθαρού Χρέους προς EBITDA» (Net Debt/EBITDA). Ο δείκτης ουσιαστικά δείχνει σε πόσο καιρό μια εταιρεία θα μπορεί να αποπληρώσει τα δάνειά της σύμφωνα με την ετήσια λειτουργική της κερδοφορία.
Οι δανειακές υποχρεώσεις της εταιρείας μπορεί να είναι τραπεζικά δάνεια, ομολογιακά δάνεια ή συμβάσεις χρηματοδοτικής μίσθωσης. Ο καθαρός δανεισμός προκύπτει αν από τις δανειακές υποχρεώσεις αφαιρέσουμε τα διαθέσιμα της εταιρείας αλλά και τα διάφορα χρηματοοικονομικά στοιχεία που μπορεί να έχει όπως ομόλογα, μετοχές, μερίδια αμοιβαίων, δηλαδή επενδύσεις που μπορεί να ρευστοποιηθούν άμεσα.
Η λειτουργική κερδοφορία EBITDA είναι τα κέρδη προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων. Είναι η πιο αντιπροσωπευτική γραμμή των κερδών για να «μετρήσει» την ικανότητα μιας εταιρείας να ανταπεξέλθει στην υποχρεώσεις της, δεδομένου ότι οι αποσβέσεις αποτελούν κεφάλαια που μένουν μέσα στην εταιρεία και αξιοποιούνται για την αποπληρωμή των δανείων.
Ας υποθέσουμε ότι μια εταιρεία έχει δανειακές υποχρεώσεις 20 εκατ. ευρώ και συγχρόνως ταμείο 3 εκατ. ευρώ κσι χρηματοικονομικά στοιχεία 2 εκατ. ευρώ. Τότε ο καθαρός δανεισμός της θα είναι 15 εκατ. ευρώ. Αν η ίδια εταιρεία έχει EBITDA 5 εκατ. ευρώ η σχέση net debt/ebitda θα διαμορφωθεί στο 3x που σημαίνει ότι αν δεν υπάρξουν σημαντικές μεταβολές στη λειτουργία της θα μπορέσει να αποπληρώσει τα δάνειά της σε τρία χρόνια.
Όσο πιο κοντά στη μονάδα είναι ο δείκτης τόσο το καλύτερο για την εταιρεία. Γενικότερα, αποδεκτή για τους αναλυτές είναι μια σχέση μέχρι το 4χ ή το 5χ. Υπάρχουν βεβαίως και εταιρείες που έχουν αρνητικό καθαρό δανεισμό - τα διαθέσιμά τους είναι μεγαλύτερα από τα δάνειά τους- και δεν υπάρχει λόγος να μετράμε τη σχέση net debt/EBITDA.
Επίσης, όταν μια εταιρεία έχει αρνητικό EBITDA πάλι δεν έχει νόημα να υπολογίσουμε τη σχέση αλλά σε αυτή την περίπτωση χτυπάνε καμπανάκια για το επενδυτικό κοινό.
Ο δείκτης βεβαίως έχει και αδυναμίες και πολλές φορές δεν αντικατοπτρίζει την πραγματική οικονομική κατάσταση μιας εταιρείας.
Για παράδειγμα οι εταιρείες ακινήτων και οι οι ναυτιλιακές εταιρείες έχουν από τη φύση της δραστηριότητάς τους υψηλό δανεισμό, οπότε η σχέση net debt/EBITDA εμφανίζεται πάντα «τσιμπημένη». Επίσης, κατασκευαστικές εταιρείες, ή εταιρείες πληροφορικής λόγω συγχρονισμού τιμολόγησης των έργων μπορεί συγκυριακά να εμφανίσουν μείωση εσόδων και κατ΄ επέκταση των ΕΒITDA.
Παράλληλα μεταλλουργίες και διυλιστήρια επηρεάζονται άλλοτε αρνητικά και άλλοτε θετικά από τις τιμές των μετάλλων και τα αποθέματα πετρελαίου στις αποθήκες τους οπότε θα πρέπει οι επενδυτές να υπολογίζουν για τη σχέση net debt/EBITDA τα προσαρμοσμένα EBITDA που δημοσιεύουν οι εταιρείες.
Τέλος, καθοριστικό παράγοντα στη δυνατότητα εξυπηρέτησης του χρέους μιας εταιρείας παίζει και η τάση των επιτοκίων δανεισμού. Αν είναι πτωτική το βάρος των τόκων μειώνεται και η αποπληρωμή γίνεται πιο γρήγορα, ενώ αν η τάση είναι αυξητική τα τοκοχρεωλύσια αυξάνουν και η αποπληρωμή επιβραδύνεται.
Τι δείχνει η... ακτινογραφία
Στον πίνακα που ακολουθεί με στοιχεία της Beta AΧΕΠΕΥ καταγράφονται οι εισηγμένες εταιρείες (πλην των τραπεζών και των ασφαλειών) , ο καθαρός δανεισμός τους στο τέλος του 2024, τα κέρδη EBITDA και η σχέση καθαρός δανεισμός προς EBITDA. H συνολική εικόνα είναι θετική καθώς ο μέσος όρος της αγοράς έχει σχέση net.debt/EBITDA στο 2,01x -περίπου 30 δισ. καθαρός δανεισμός και 15 δισ, EBITDA.
Οι πρώτες 31 εταιρείες έχουν αρνητικό καθαρό δανεισμό, δηλαδή τα διαθέσιμά τους είναι μεγαλύτερα από τα δάνειά τους. Σε αυτή την κατηγορία υπάρχουν και τέσσερις εταιρείες με ζημιογόνο EBITDA αλλά με cash net. Επίσης υπάρχουν και 11 εταιρείες με ζημιογόνα EBITDA οπότε δεν προκύπτει σχέση net debt/ebitda.
Η μεγάλη εικόνα όπως προαναφέρθηκε είναι θετική γιατί εκτός από της 31 εταιρείες που τα ταμεία τους «ξεχειλίζουν» υπάρχουν 19 εταιρείες με σχέση net/debt/EBITDA κάτω από τη μονάδα, 32 εταιρείες με σχέση από 1x έως 3x, 10 εταιρείες με σχέση έως 4x, άλλες έξι με δείκτη έως 5x αλλά και 25 εισηγμένες που ξεφεύγουν πάνω από το 5x.
Θα πρέπει να επισημανθεί πως στην περίπτωση της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ η σχέση net debt/EBTDA στο 8,29x είναι παραπλανητική, καθώς εντός του 2024 έγινε ανάληψη δανεισμού για την παραχώρηση της Αττικής Οδού, χωρίς όμως να ενσωματωθούν και τα ΕBITDA του έργου στο σύνολό τους αλλά μόνο για τρεις μήνες.
Ο δείκτης net debt/EBITDA για τις εισηγμένες
Εταιρία / Χρήση 2024 | Net Debt(000€) | EBITDA(000€) | Net Debt/Ebitda (x) |
CAIROMEZZ | - 118 | 60.924 | - |
DOTSOFT | - 524 | 4.349 | - |
PHOENIX MEZZ | - 8.495 | 60.221 | - |
REAL CONSULTING | - 1.127 | 5.597 | - |
ΚΡΙ - ΚΡΙ | - 12.162 | 42.599 | - |
ΙΛΥΔΑ | - 2.245 | 5.210 | - |
ΕΛΒΕ | - 1.597 | 3.292 | - |
SUNRISEMEZZ | - 4.211 | 8.283 | - |
QUEST | - 48.315 | 91.750 | - |
AS COMPANY | - 2.902 | 5.166 | - |
PROFILE | - 6.546 | 10.344 | - |
ΓΕΝ.ΕΜΠΟΡΙΟΥ | - 1.810 | 2.489 | - |
JUMBO | - 369.510 | 424.550 | - |
MEVACO | - 6.838 | 7.661 | - |
Ο.Λ.Π. | - 116.010 | 129.475 | - |
GALAXYMEZZ* | - 4.969 | - 4.631 | - |
PERFORMANCE | - 10.453 | 9.317 | - |
ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΚΡΗΤΗΣ | - 76.554 | 66.750 | - |
OPTRONICS* | - 339 | - 259 | - |
ΤΕΧΝΙΚΗ ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ | - 16.843 | 8.797 | - |
SOFTWEB | - 956 | 448 | - |
ΚΑΡΕΛΙΑΣ | - 299.571 | 112.282 | - |
FRIGOGLASS* | - 453 | - 165 | - |
ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΑ | - 68.125 | 23.674 | - |
ORILINA | - 17.322 | 4.309 | - |
Ε.Υ.Α.Θ. | - 61.865 | 12.642 | - |
Ε.Υ.Δ.Α.Π. | - 296.688 | 57.064 | - |
ΜΟΥΖΑΚΗΣ | - 753 | 129 | - |
ALPHA ΑΣΤΙΚΑ ΑΚΙΝΗΤΑ | - 56.056 | 6.968 | - |
ΙΝΤΡΑΚΟΜ | - 110.873 | 9.834 | - |
VIDAVO | - 183 | 8 | - |
Ο.Λ.Θ. | 822 | 42.636 | 0,02 |
ALTER EGO | 4.480 | 46.717 | 0,10 |
ΕΥΡΩΣΥΜΒΟΥΛΟΙ | 287 | 2.745 | 0,10 |
MODA BAGNO | 926 | 7.996 | 0,12 |
ΛΟΓΙΣΜΟΣ | 194 | 919 | 0,21 |
ΟΠΑΠ | 191.316 | 831.954 | 0,23 |
ΕΚΤΕΡ | 4.974 | 14.118 | 0,35 |
ΣΑΡΑΝΤΗΣ | 36.302 | 81.584 | 0,44 |
ΟΤΕ | 634.300 | 1.317.700 | 0,48 |
CENERGY | 152.219 | 276.228 | 0,55 |
MEDICON | 2.047 | 3.410 | 0,60 |
DIMAND | 35.580 | 58.024 | 0,61 |
FLEXOPACK | 13.918 | 20.658 | 0,67 |
ΜΠΛΕ ΚΕΔΡΟΣ | 7.319 | 10.079 | 0,73 |
ΝΑΚΑΣ | 2.693 | 3.682 | 0,73 |
QUALITY & RELIABILITY | 1.946 | 2.443 | 0,80 |
ΠΛΑΣΤΙΚΑ ΘΡΑΚΗΣ | 34.424 | 41.361 | 0,83 |
EUROXX | 5.645 | 6.239 | 0,90 |
MEDITERRA | 904 | 918 | 0,98 |
ΤΙΤΑΝ | 622.048 | 580.125 | 1,07 |
ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ | 22.131 | 19.355 | 1,14 |
UNIBIOS | 3.263 | 2.728 | 1,20 |
QUALCO | 50.413 | 38.600 | 1,31 |
ΜΟΤΟΔΥΝΑΜΙΚΗ | 40.814 | 29.163 | 1,40 |
ΕΛΛΑΚΤΩΡ | 245.295 | 170.000 | 1,44 |
ΔΑΑ | 640.223 | 439.800 | 1,46 |
COCA COLA | 2.432.500 | 1.604.100 | 1,52 |
AEGEAN | 662.159 | 405.300 | 1,63 |
ΛΑΖΑΡΙΔΗΣ | 11.333 | 6.558 | 1,73 |
ΜΟΤΟΡ ΟΪΛ | 1.728.913 | 966.595 | 1,79 |
AUSTRIACARD | 95.621 | 51.824 | 1,85 |
ΑΤΤΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ | 6.533 | 3.533 | 1,85 |
MERMEREN COMBINAT | 36.540 | 18.892 | 1,93 |
AKTOR | 174.846 | 83.878 | 2,08 |
ΠΑΠΟΥΤΣΑΝΗΣ | 22.259 | 10.587 | 2,10 |
ΚΕΚΡΟΨ* | 2.335 | - 1.049 | - |
ΛΑΜΨΑ | 91.709 | 40.069 | 2,29 |
ΚΥΛΙΝΔΡΟΜΥΛΟΣ ΛΟΥΛΗ | 42.051 | 17.993 | 2,34 |
HELLENIQ ENERGY | 2.017.000 | 811.000 | 2,49 |
ΕΒΡΟΦΑΡΜΑ | 13.629 | 5.426 | 2,51 |
AUTOHELLAS | 703.172 | 278.407 | 2,53 |
ΒΙΟΧΑΛΚΟ | 1.461.415 | 569.863 | 2,56 |
ΕΛΤΟΝ ΧΗΜΙΚΑ | 21.622 | 8.366 | 2,58 |
ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΟΡ | 643.435 | 242.675 | 2,65 |
METLEN | 2.879.904 | 1.080.100 | 2,67 |
LAVIPHARM | 28.230 | 10.545 | 2,68 |
ΑΛΟΥΜΥΛ ΜΥΛΩΝΑΣ | 136.593 | 50.346 | 2,71 |
ΑΒΑΞ | 292.884 | 105.312 | 2,78 |
ΕΠ. ΗΧΟΥ & ΕΙΚΟΝΑΣ* | 12.992 | - 4.576 | - |
ΔΑΙΟΣ ΠΛΑΣΤΙΚΑ | 50.350 | 17.547 | 2,87 |
FOODLINK | 29.615 | 10.266 | 2,88 |
ΛΕΒΕΝΤΕΡΗΣ* | 1.921 | - 652 | - |
ΛΑΝΑΚΑΜ | 2.198 | 743 | 2,96 |
ΔΕΗ | 5.157.000 | 1.718.000 | 3,00 |
ΙΝΤRALOT | 379.869 | 124.682 | 3,05 |
ΑΔΜΗΕ | 1.101.072 | 326.200 | 3,38 |
BRIQ | 121.131 | 34.829 | 3,48 |
ΔΟΜΙΚΗ ΚΡΗΤΗΣ | 5.553 | 1.579 | 3,52 |
ΕΛΙΝΟΙΛ | 135.434 | 38.189 | 3,55 |
SPACE HELLAS | 64.817 | 18.192 | 3,56 |
ΦΑΙΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΩΝ | 149.552 | 41.255 | 3,63 |
ΕΛΑΣΤΡΟΝ | 25.590 | 7.045 | 3,63 |
LAMDA DEVELOPMENT | 732.216 | 196.993 | 3,72 |
ΑΚΡΙΤΑΣ | 16.597 | 4.385 | 3,78 |
REVOIL | 53.117 | 13.232 | 4,01 |
ΙΑΤΡΙΚΟ ΑΘΗΝΩΝ | 129.800 | 32.011 | 4,05 |
ΚΥΛΙΝΔΡΟΜΥΛΟΙ Κ.ΣΑΡΑΝΤ. | 8.973 | 2.113 | 4,25 |
ΒΟΓΙΑΤΖΟΓΛΟΥ | 11.446 | 2.503 | 4,57 |
ΔΡΟΜΕΑΣ | 19.133 | 4.084 | 4,68 |
ΙΝΤΕΑΛ | 235.237 | 50.011 | 4,70 |
ΠΑΪΡΗΣ | 9.394 | 1.685 | 5,58 |
ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΑΤΤΙΚΗΣ | 540.425 | 96.290 | 5,61 |
ΧΑΪΔΕΜΕΝΟΣ* | 6.562 | - 1.165 | - |
TRASTOR | 289.493 | 51.088 | 5,67 |
ΜΥΛΟΙ ΚΕΠΕΝΟΥ | 21.684 | 3.766 | 5,76 |
ONYX* | 3.197 | - 535 | - |
CPI | 5.315 | 841 | 6,32 |
TRADE ESTATES | 247.987 | 39.070 | 6,35 |
ΦΟΥΡΛΗΣ | 270.997 | 42.332 | 6,40 |
ΜΙΝΕΡΒΑ | 17.133 | 2.572 | 6,66 |
NOVAL | 137.442 | 20.582 | 6,68 |
PRODEA | 1.285.416 | 189.607 | 6,78 |
CENTRIC MULTIMEDIA* | 2.325 | - 337 | - |
DOPPLER | 9.263 | 1.265 | 7,32 |
ΒΙΟΚΑΡΠΕΤ | 104.724 | 14.070 | 7,44 |
PREMIA | 289.726 | 37.100 | 7,81 |
ΣΠΥΡΟΥ | 15.242 | 1.905 | 8,00 |
ΓΕΚΤΕΡΝΑ | 3.349.399 | 403.958 | 8,29 |
ΤΖΙΡΑΚΙΑΝ* | 15.855 | - 1.884 | - |
ΣΙΔΜΑ | 60.884 | 5.977 | 10,19 |
ΞΥΛΕΜΠΟΡΙΑ | 26.184 | 2.313 | 11,32 |
ΙΚΤΙΝΟΣ | 46.310 | 3.906 | 11,86 |
ΜΑΘΙΟΣ ΠΥΡΙΜΑΧΑ | 8.860 | 540 | 16,41 |
ΒΙΟΤΕΡ* | 189.627 | - 11.252 | - |
ΚOΡΔΕΛΛΟΥ | 19.082 | 1.041 | 18,33 |
YALCO* | 38.645 | - 1.984 | - |
ΙΝΤΕΡΤΕΚ | 1.047 | 35 | 29,91 |
ΜΠΗΤΡΟΣ | 184.016 | - 5.756 | - |
ΚΛΩΣΤΟΫΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ* | 9.087 | - 197 | - |
ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ* | 3.946 | - 64 | - |
MIG | 83.682 | 1.300 | 64,37 |
ΕΠΙΛΕΚΤΟΣ | 60.288 | 853 | 70,68 |
ΤΡΙΑ ΑΛΦΑ | 2.015 | 12 | 167,92 |
ΚΥΡΙΑΚΟΥΛΗΣ | 5.905 | 17 | 347,35 |