Αναγκαία η κλιματική προσαρμογή στην Πάτρα μετά τις φωτιές στην Πάτρα

Η πρόσφατη μεγάλη πυρκαγιά που ξέσπασε στις Συχαινά Πάτρας στις 12 Αυγούστου έχει αναδείξει με τον πιο εμφατικό τρόπο την ανάγκη για άμεσες παρεμβάσεις στην αποκατάσταση των ζημιών και του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά και για τον επανασχεδιασμό των στρατηγικών κλιματικής προσαρμογής στην πόλη.

Αυτό τονίζει μιλώντας στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο καθηγητής και πρόεδρος του τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Πατρών, καθώς και διευθυντής του Εργαστηρίου Φυσικής της Ατμόσφαιρας, Ανδρέας Καζαντζίδης.

Όπως επισημαίνει ο κ. Καζαντζίδης, «τα πράγματα δεν θα είναι τα ίδια από εδώ και στο εξής», διότι η πυρκαγιά στις Συχαινές άλλαξε τη βλάστηση της περιοχής και, κατά συνέπεια, θα επηρεάσει σημαντικά το μικροκλίμα. «Είναι κρίσιμο να επαναπροσδιοριστεί ο σχεδιασμός για την κλιματική προσαρμογή της Πάτρας», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Ιδιαίτερο μικροκλίμα και ατμοσφαιρικές συνθήκες

Η γεωγραφική ιδιομορφία της Πάτρας διαμορφώνει ένα μικροκλίμα με αξιοσημείωτες μεταβολές στις ατμοσφαιρικές συνθήκες. Όπως εξηγεί ο καθηγητής, «η Πάτρα χαρακτηρίζεται από τη γειτνίαση με ένα πολύ μεγάλο βουνό και μια τοξωτή αστική ανάπτυξη. Έτσι, από τη μια πλευρά μπορεί να επικρατεί βορειοανατολικός άνεμος, ενώ στην άλλη νοτιοδυτικός».

Αυτές οι συνεχείς αλλαγές δημιουργούν τοπικά φαινόμενα, με τον ίδιο να υπογραμμίζει πως «οι μεταβολές στη ρύπανση δεν εμφανίζονται με τον ίδιο τρόπο παντού και όλες οι περιοχές δεν επηρεάζονται το ίδιο χρονικά και τοπικά».

Ειδικά την πρώτη ημέρα των πυρκαγιών στη Δυτική Αχαΐα και στα Συχαινά, καταγράφηκαν εντυπωσιακές διαφορές στους ανέμους: ενώ στην πρώτη περιοχή ένας ήπιος δυτικός άνεμος συνέβαλε στον έλεγχο της φωτιάς, παράλληλα, στα Συχαινά επικρατούσε βορειοανατολικός άνεμος έντασης περίπου 5 μποφόρ που επιδείνωσε την κατάσταση.

Το δίκτυο μέτρησης αέριας ρύπανσης «Αιθέρας»

Όσον αφορά την ποιότητα του αέρα στην πόλη μετά τις πυρκαγιές, ο καθηγητής αναφέρεται στο δίκτυο «Αιθέρας», που λειτουργεί εδώ και εννέα χρόνια για επιστημονική παρακολούθηση των αιωρούμενων σωματιδίων.

Μέσα από τις μετρήσεις του Εργαστηρίου Φυσικής της Ατμόσφαιρας, διαπιστώθηκε ότι η φωτιά στη Δυτική Αχαΐα δεν επηρέασε σημαντικά την πόλη λόγω της κατεύθυνσης των ανέμων προς το Ιόνιο, σε αντίθεση με τη φωτιά των Συχαινών που είχε σημαντικό αντίκτυπο σε ολόκληρη την Πάτρα.

Χαρακτηριστικά, όπως αναφέρει: «Η φωτιά των Συχαινών επηρέασε την Πάτρα από τη γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου και νότια, ενώ η περιοχή του Ρίου είχε σαφώς καλύτερες συνθήκες. Οι συγκεντρώσεις των σωματιδίων κάποια στιγμή έφτασαν σε επίπεδα τριψήφιων τιμών (μg/m³), όταν το όριο για την κακή ποιότητα αέρα είναι τα 25 μg/m³».

Αξίζει να σημειωθεί πως οι σταθμοί μέτρησης του δικτύου «Αιθέρας» – τοποθετημένοι κυρίως μέσα στην πόλη και όχι στις καμένες περιοχές – κατέγραψαν υψηλή ρύπανση τις πρώτες ώρες μετά τη φωτιά, επιτρέποντας την έγκαιρη ενημέρωση των αρχών και του κοινού.

Επέκταση του δικτύου και αποτελέσματα μετρήσεων

Δεδομένης της νέας πραγματικότητας, οι επιστημονικές ομάδες του Πανεπιστημίου Πατρών επέκτειναν το δίκτυο με νέους σταθμούς στη Άνω Συχαινά και την Άνω Ανθούπολη (από 19 Αυγούστου), ενώ σε φάση εγκατάστασης βρίσκεται ακόμη ένας σταθμός στην περιοχή του Ρωμανού. Οι πρώτες μετρήσεις από τα νέα σημεία έδειξαν αυξημένες τιμές ρύπανσης, ιδιαίτερα τις πρώτες πρωινές και βραδινές ώρες, οι οποίες όμως δεν έφτασαν σε ανησυχητικά επίπεδα.

Παράλληλα, πραγματοποιήθηκαν δειγματοληπτικές μετρήσεις ποιότητας του αέρα κατά μήκος της περιμετρικής οδού, από την περιοχή του Προαστίου έως την Οβρυά, όπου τις ημέρες αμέσως μετά τη φωτιά (14, 15 και 16 Αυγούστου) επιβεβαιώθηκαν οι επιβαρυμένες συνθήκες στις περισσότερες περιοχές – ειδικά στην Εγλυκάδα, λόγω του τοπικού ατμοσφαιρικού στρώματος που ευνοεί επεισόδια ρύπανσης.

Ακολούθησαν δύο μέρες σχετικής βελτίωσης (17-18 Αυγούστου), καθώς άλλαξε προσωρινά η κατεύθυνση του ανέμου και ο καπνός απομακρύνθηκε από τον αστικό ιστό.

Σύμφωνα με τον Ανδρέα Καζαντζίδη, «όλα εξαρτώνται τόσο από τις εκπομπές ρύπων και τις ενεργές εστίες φωτιάς, όσο και από τις επικρατούσες μετεωρολογικές συνθήκες οι οποίες διασπείρουν διαφορετικά τα σωματίδια στην ατμόσφαιρα».