Με στόχο την ενίσχυση της δημοκρατικής παιδείας και την ανάδειξη της ανάγκης για κριτική ανάγνωση των ψηφιακών ειδήσεων, ξεκινά από τον Οκτώβριο το πρόγραμμα «Καλλιεργώντας Κριτικούς Αναγνώστες» σε 30 Γυμνάσια και Λύκεια της Ελλάδας σε περιοχές όπως η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, η Καστοριά, τα Χανιά, η Πάτρα, η Λάρισα και το Ηράκλειο.
Το εγχείρημα υλοποιείται σε συνεργασία μεταξύ της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, του Υπουργείου Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού και του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Η εξάπλωση των fake news και της παραπληροφόρησης αποτελεί πλέον ένα από τα πλέον ανησυχητικά φαινόμενα της ψηφιακής εποχής. Η δυναμική των μέσων κοινωνικής δικτύωσης συμβάλλει στη γρήγορη εξάπλωση αναληθών ιστοριών, με συνέπεια ακόμα και οι νέοι που είναι τεχνολογικά εξοικειωμένοι να δυσκολεύονται στην αναγνώριση της παραποίησης.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει τονίσει πως τέτοια φαινόμενα χρησιμοποιούνται ως εργαλεία χειραγώγησης και πολιτικής παρέμβασης, ενώ οι ευρωπαϊκές εκλογές και οι εθνικές αναμετρήσεις έχουν αποτελέσει επανειλημμένα στόχο τέτοιων πρακτικών. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Ευρωβαρόμετρου το φθινόπωρο του 2024, το 82% των Ευρωπαίων θεωρεί ότι οι ψευδείς ή διαστρεβλωμένες ειδήσεις απειλούν τη δημοκρατία, ενώ το 77% αναγνωρίζει το πρόβλημα αυτό στη χώρα του.
Το πιλοτικό πρόγραμμα διάρκειας 12 μηνών παρουσιάστηκε επισήμως στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) από την υπουργό Παιδείας Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Σοφία Ζαχαράκη, και τον υφυπουργό παρά τω Πρωθυπουργώ και κυβερνητικό εκπρόσωπο, Παύλο Μαρινάκη. Στο πλαίσιο της προώθησής του, τις προσεχείς εβδομάδες προγραμματίζονται επισκέψεις σε σχολεία της Αττικής και της ελληνικής περιφέρειας, όπου θα γίνει αναλυτική ενημέρωση προς τους μαθητές.
Σημειωτέον, η επίσημη παρουσίαση στο περίπτερο της Γενικής Γραμματείας Επικοινωνίας και Ενημέρωσης συνοδεύτηκε από έναρξη διαδικτυακής καμπάνιας σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με ειδικά παραγόμενο οπτικοακουστικό υλικό και βίντεο, καθώς και με δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού που θα διανεμηθεί στα συμμετέχοντα σχολεία.
Δομή και στόχοι του προγράμματος
Στο επίκεντρο των δράσεων τίθεται η εξάσκηση των μαθητών 12-18 ετών σε δεξιότητες ειδησεογραφικού γραμματισμού, ενθαρρύνοντας την ανάπτυξη κριτικής σκέψης και υπευθυνότητας στον ψηφιακό χώρο.
Με δομημένες παρεμβάσεις, συνδέονται οι ειδήσεις με γνωστικά αντικείμενα όπως η Ιστορία, η Κοινωνιολογία και η Γλώσσα, προσφέροντας πρακτικά παραδείγματα αναγνώρισης και απόρριψης της παραπληροφόρησης. Παράλληλα, δίνεται έμφαση στη συμμετοχή των μαθητών σε ρόλους ρεπόρτερ, συντακτών, φωτογράφων και δημιουργών πολυμεσικού περιεχομένου.
Η επιτυχία του προγράμματος απαιτεί την εκπαίδευση τόσο των εκπαιδευτικών όσο και των συμμετεχόντων δημοσιογράφων, προκειμένου να διασφαλιστεί η αποτελεσματική μετάδοση των μεθόδων διαχείρισης πληροφορίας.
Μέσα από διαδραστικά εργαστήρια, το πρόγραμμα εξερευνά σημαντικές θεματικές ενότητες, όπως:
- Αναγνώριση και διαχείριση των fake news
- Κριτική χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης στην ενημέρωση, με στόχο την αναγνώριση λαθών, παραπλανητικών χρήσεων και αλγοριθμικών στρεβλώσεων
- Προστασία προσωπικών δεδομένων και διασφάλιση της ψηφιακής ασφάλειας
- Κατανόηση της δεοντολογίας των ΜΜΕ και του ρόλου της δημοσιογραφίας στη δημοκρατία
Καινοτόμες προσεγγίσεις και διεθνής προοπτική
Το πρόγραμμα ξεχωρίζει για την πρωτοτυπία του, καθώς αποτελεί την πρώτη επίσημη, συστηματική πρωτοβουλία ειδησεογραφικής παιδείας στην Ελλάδα.
Ο συνδυασμός πρακτικής δημοσιογραφίας, θεμάτων τεχνητής νοημοσύνης και πολιτειακής αγωγής, προσφέρει στους μαθητές τα εφόδια για να αντιμετωπίζουν την υπερπληροφόρηση, να αποφεύγουν την παθητική κατανάλωση ειδήσεων και να αναπτύσσουν δεξιότητες ελέγχου της εγκυρότητας των πηγών. Ειδικό βάρος δίνεται στη μέθοδο project-based learning, με πρακτικές δραστηριότητες όπως παραγωγή podcasts, αρθρογραφίας, βίντεο και ενημερωτικών καμπανιών, ενισχύοντας την ανάλυση του έντυπου και ψηφιακού Τύπου και προάγοντας τη βιωσιμότητά του.
Κορυφαία στιγμή του προγράμματος θα αποτελέσει το Παγκόσμιο Συνέδριο που θα διεξαχθεί στην Αθήνα τον Ιούνιο του 2026, με συμμετοχή διεθνών Πανεπιστημίων και Οργανισμών, με σκοπό τη μετατροπή της Ελλάδας σε σημείο αναφοράς στο πεδίο του ειδησεογραφικού γραμματισμού.
Δηλώσεις και προσδοκίες
Σύμφωνα με ανακοίνωση της Γενικής Γραμματείας Ενημέρωσης, «με το πρόγραμμα “Καλλιεργώντας Κριτικούς Αναγνώστες” δίνουμε στα παιδιά μας δεξιότητες που συνδυάζουν την υπεύθυνη ενημέρωση, την κριτική χρήση της Τεχνητής Νοημοσύνης και την προστασία της ψηφιακής τους ταυτότητας. Προετοιμάζουμε τους αυριανούς πολίτες να συμμετέχουν, ενεργά, στον δημόσιο διάλογο, να προστατεύουν τα δικαιώματά τους και να χτίζουν μια Δημοκρατία ανθεκτική στην παραπληροφόρηση».
Η υπουργός Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού, Σοφία Ζαχαράκη, υπογράμμισε κατά την παρουσίαση του προγράμματος τη σημασία της εκμάθησης αυτών των δεξιοτήτων:
«Είμαι ιδιαίτερα περήφανη που ως Υπουργείο Παιδείας μπορούμε να σταθούμε δίπλα στους μαθητές και τις μαθήτριες, ενισχύοντας τη σχέση τους με το διάβασμα, τη δημοκρατία και τη δημοσιογραφική έρευνα, ώστε να γίνουν οι αυστηρότεροι ελεγκτές της πραγματικότητας που τους περιβάλλει».
Ο υφυπουργός παρά τω Πρωθυπουργώ και κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης τόνισε μεταξύ άλλων: «Θέλουμε να φέρουμε τις εφημερίδες, τη σωστή πληροφορία, την τεκμηρίωση στο διαδίκτυο, παντού, στα σχολεία.
Στόχος είναι να ανοίξουμε τον διάλογο στις τάξεις σας, στα σπίτια σας, με τους δικούς σας ανθρώπους, στις παρέες σας και εκεί που η τάση τώρα είναι, αυτό που δημιουργούν κάποιοι, το "όχι" ή η απόρριψη, η τάση να είναι ο έλεγχος, ο έλεγχος όλων ημών, των κομμάτων, των ανθρώπων, των φορέων, αυτών που έχουν δημόσιο λόγο».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
