Στο επίκεντρο της πρώτης ημέρας των φετινών «Διαλόγων της Νισύρου», που πραγματοποιούνται στις 4 και 5 Ιουλίου στον κρατήρα Στέφανο του νησιού, βρέθηκαν η βιώσιμη ανάπτυξη των νησιών και της περιφέρειας, καθώς και ο ρόλος του τουρισμού και του πολιτισμού ως μοχλών οικονομικής προόδου.
Ο Περιφερειάρχης Πελοποννήσου, Δημήτρης Πτωχός, συζήτησε με τον δημοσιογράφο Μανώλη Κωστίδη σχετικά με τη σημασία των συνεργειών για την ενίσχυση της εξωστρέφειας, η οποία συμβάλει ουσιαστικά στην επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης.
Ο κ. Πτωχός ανέδειξε τις προκλήσεις που συνδέονται με τις υποδομές και την πρόσβαση σε πόρους, σημειώνοντας πως «απαιτείται ο διαχωρισμός αρμοδιοτήτων, απλοποίηση διαδικασιών, θεσμική θωράκιση σε επίπεδο διακυβέρνησης και λογοδοσίας», καθώς και «αποτελεσματικότητα, διαφάνεια και αναζήτηση βέλτιστων αναπτυξιακών εργαλείων για τις περιφέρειες».
Σχετικά με το κρίσιμο ζήτημα του νερού, ο κ. Πτωχός σημείωσε ότι «θα μας απασχολήσει όλους», τονίζοντας ότι αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για την περιφέρεια Πελοποννήσου. Επισήμανε την ανάγκη «ολιστικής ενεργοποίησης έργων» με σαφή σχεδιασμό και ιεράρχηση προτεραιοτήτων, διευκρινίζοντας ότι η διαχείρισή του δεν πρέπει να γίνεται «διάσπαρτα αλλά ενιαία».
Όπως ανέφερε, «απαιτείται ένας φορέας διαχείρισης του νερού, κυρίως για την άρδευση με δημόσιο χαρακτήρα, που θα συντονίζει τις απαραίτητες ενέργειες». Καταλήγοντας, υπογράμμισε την ανάγκη εκπαίδευσης των χρηστών του νερού -γεωργών, παραγωγών και πολιτών- προς μια πιο ορθολογική χρήση του πολύτιμου αυτού πόρου.
Ο Τουρισμός και ο Πολιτισμός ως Ανάπτυξιακοί Πυλώνες
Η πρόεδρος του ΕΟΤ, Άντζελα Γκερέκου, εστίασε στη σημασία της Ανατολικής Μεσογείου, τονίζοντας ότι αποτελεί όχι μόνο γεωπολιτική πρόκληση αλλά και «πολιτισμική ευκαιρία». Όπως ανέφερε, «σε ένα τοπίο όπου η γεωπολιτική δημιουργεί ρωγμές, ο πολιτισμός παραμένει η τελευταία πραγματική γέφυρα που πρέπει να διαφυλάξουμε».
Η κ. Γκερέκου αναφέρθηκε στη συμβολή της Ελλάδας στη χάραξη κοινών στρατηγικών στη Μεσόγειο και στην προώθηση της διαπολιτισμικής συνοχής. Ειδική μνεία έγινε στη Νίσυρο, η οποία διαθέτει «ένα από τα πιο δυναμικά γεωθερμικά πεδία» και προωθεί τη συνεργασία με την τοπική κοινωνία και την επιστημονική κοινότητα. Παράλληλα, αναφέρθηκε στην υποψηφιότητα του γεωπάρκου της Νισύρου για την ένταξή του στον κατάλογο μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO, υπογραμμίζοντας πως η ένταξη «ανοίγει τον δρόμο για ερευνητικές, επιστημονικές και τουριστικές δράσεις, θεματικού και εκπαιδευτικού χαρακτήρα».
Ο Πολιτισμός ως Μοχλός Οικονομικής Ανάπτυξης
Η διευθύντρια ερευνών της ΔιαΝΕΟσις, Δρ. Φαίη Μακαντάση, παρουσίασε τη μελέτη «Ο Πολιτισμός ως Μοχλός Ανάπτυξης: Ευκαιρίες και Προοπτικές για την Ελλάδα». Στάθηκε στον κομβικό ρόλο των πολιτιστικών και δημιουργικών τομέων, που περιλαμβάνουν αρχιτεκτονική, μουσεία, αρχεία, πολυμέσα, υλική και άυλη πολιτιστική κληρονομιά, φεστιβάλ, μουσική, λογοτεχνία, τελεστικές τέχνες, εκδόσεις και εικαστικές τέχνες.
Σύμφωνα με τη μελέτη, η Ελλάδα εισάγει πολιτιστικά προϊόντα ύψους 181 εκατ. ευρώ έναντι εξαγωγών 110 εκατ. ευρώ. Ο πολιτιστικός τομέας απασχολεί το 3% του εργατικού δυναμικού, παράγοντας μόλις το 1,4% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας, γεγονός που καταδεικνύει χαμηλή παραγωγικότητα. Επιπλέον, οι περισσότερες πολιτιστικές επιχειρήσεις είναι μικρές, με μέσο όρο 2,3 εργαζόμενους, ενώ οι κρατικές δαπάνες για τον πολιτισμό είναι πολύ κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Η Περιφέρεια Αττικής συγκεντρώνει το 75% της ακαθάριστης προστιθέμενης αξίας του πολιτισμού, ενώ έξι στις δέκα πολιτιστικές επιχειρήσεις εδρεύουν στην Αττική. Από τους 120 οργανισμούς που ωφελήθηκαν από το πρόγραμμα Creative Europe (2014-2020), το 75% βρίσκονταν επίσης στην Αττική.
Σύμφωνα με τα ποιοτικά ευρήματα, ο πολιτισμός αποτελεί δημόσιο αγαθό και το κράτος θα πρέπει να θέτει μακροπρόθεσμη στρατηγική για τη χρηματοδότηση, τη διασφάλιση της βιωσιμότητας φορέων και οργανισμών, την προστασία των εργασιακών σχέσεων των καλλιτεχνών και την ενίσχυση της πολιτιστικής ανάπτυξης στην περιφέρεια.
Σε αυτό το πλαίσιο, η μελέτη εισηγείται μεταξύ άλλων:
- Επέκταση της νομοθεσίας για τους angel investors στους πολιτιστικούς και δημιουργικούς τομείς.
- Υπερ-μειωμένο ΦΠΑ (6%) στην εισαγωγή και πώληση έργων τέχνης.
- Θεσμικό πλαίσιο για τη χρήση ιστορικών και διατηρητέων κτηρίων.
- Κωδικοποίηση της νομοθεσίας για τη διαχείριση του ψηφιακού πολιτισμού.
- Συμπερίληψη του πολιτισμού στην Εταιρική Κοινωνική Ευθύνη.
- Προγράμματα εντοπισμού, ψηφιοποίησης και διάθεσης βασικών ψηφιακών πολιτιστικών αντικειμένων.
- Ενίσχυση πολυτομεακών συνεργειών και ανάπτυξη της πολιτιστικής διπλωματίας.
Νέες Χρηματοδοτικές Προοπτικές για Βιώσιμη Ανάπτυξη
Ο πρόεδρος της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας, Γεώργιος Ζαββός, εστίασε στα σύγχρονα χρηματοδοτικά εργαλεία που προωθούν τη βιώσιμη ανάπτυξη. Όπως ανέφερε, η ελληνική τραπεζική αγορά εισέρχεται σε μια νέα φάση, όπου γίνεται πιο αποδοτική και εξωστρεφής. Η Αναπτυξιακή Τράπεζα, μέσα σε πέντε χρόνια, έχει εγκρίνει 72.000 δάνεια, ύψους άνω των 13 δισ. ευρώ, σε περισσότερες από 53.000 επιχειρήσεις και 18.000 ιδιώτες, με το 74% αυτών να αφορούν πολύ μικρές επιχειρήσεις.
Ο κ. Ζαββός υπογράμμισε πως η Τράπεζα «μοχλεύει δημόσιους πόρους» και ότι στη Δωδεκάνησο διατέθηκαν δάνεια 323 εκατ. ευρώ.
Από την πλευρά του, ο Group Chief Economist του ομίλου Τράπεζας Πειραιώς, Ηλίας Λεκκός, σημείωσε πως οι ελληνικές τράπεζες παραμένουν «επιφυλακτικές στις αποφάσεις τους λόγω της κρίσης και εποπτεύονται με αυστηρά κριτήρια από ευρωπαϊκούς μηχανισμούς». Παρόλο που διαθέτουν επαρκή καταθετική και κεφαλαιακή βάση, «οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν έχουν πλήρως αντιληφθεί τη νέα λειτουργία του τραπεζικού συστήματος». Όπως πρόσθεσε, οι ισολογισμοί των μικρομεσαίων επιχειρήσεων παραμένουν περιορισμένοι, εμποδίζοντας τη διευρυμένη τραπεζική χρηματοδότηση.
Επερχόμενες Συζητήσεις και Προοπτικές
Οι «Διάλογοι της Νισύρου» συνεχίζονται με θεματικές ενότητες που εξετάζουν τη διαπολιτισμικότητα της Ανατολικής Μεσογείου, την ευρωπαϊκή άμυνα, τη γεω-κυβερνοασφάλεια, τις γεωπολιτικές εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, τις νέες πηγές ενέργειας, καθώς και ζητήματα κλιματικής αλλαγής και προστασίας του περιβάλλοντος.