«Οι νέες τεχνολογίες φέρνουν αλλαγές, ακόμη και ανατροπές, όμως για τις κεντρικές τράπεζες αμετακίνητη προτεραιότητα είναι η σταθερότητα και η εμπιστοσύνη στο σύστημα», τόνισε ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννης Στουρνάρας, μιλώντας στο Crypto-Research Conference του ΕΚΠΑ.
Όπως είπε, ο κόσμος των κρυπτοστοιχείων αμφισβήτησε ριζικά την έννοια του χρήματος και τις υποδομές πληρωμών/διακανονισμού, παρ’ όλα αυτά «η ραγδαία ανάπτυξη πρέπει να ισορροπήσει με το ρυθμιστικό πλαίσιο και την εμπιστοσύνη του κοινού».
Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε, η αγορά των stablecoins προσεγγίζει τα 250 δισ. δολ., ενώ εκτιμάται ότι πέρυσι μέσω αυτών διακινήθηκαν 27 τρισ. δολ., «περισσότερα από ό,τι μέσω Visa και Mastercard μαζί».
Επισήμανε επίσης ότι «η πρόσφατη IPO “κολοσσού” των stablecoins συνοδεύτηκε από απότομη άνοδο της μετοχής», ως ένδειξη ωρίμανσης του τομέα. «Τα crypto δεν είναι πλέον περιθωριακά· αποτελούν ουσιαστικό τμήμα του οικοσυστήματος», υπογράμμισε.
Ο κ. Στουρνάρας περιέγραψε τη μετάβαση από την αρχική ταύτιση blockchain-crypto σε ένα ευρύτερο πεδίο εφαρμογών DLT, «Η DeFi μιμείται προϊόντα των παραδοσιακών αγορών με νέα τεχνολογικά μέσα, αλλά φέρει παρόμοιες ευπάθειες, υπερμόχλευση, ρευστότητα, διασυνδεσιμότητα, που ενίοτε εντείνονται».
Παράλληλα, η tokenisation «κερδίζει έδαφος σε έκδοση κινητών αξιών, πληρωμές και tokenized καταθέσεις», με πραγματικά περιουσιακά στοιχεία (ομόλογα, μετοχές, δικαιώματα) να αναπαρίστανται ως tokens. «Κατά τη BIS, το tokenisation μπορεί να ενισχύσει την αποτελεσματικότητα, να μειώσει τον κίνδυνο διακανονισμού και να διευρύνει την πρόσβαση στις επενδύσεις», σημείωσε, προσθέτοντας ότι απαιτούνται «κλιμακούμενες πλατφόρμες, ρυθμιστική σαφήνεια και ισχυρές υποδομές».
Ο Διοικητής ανέδειξε την ανάγκη διεθνούς εναρμόνισης: «Η νομοθεσία παραμένει ανομοιογενής, ευνοώντας ρυθμιστικό αρμπιτράζ». Για την ΕΕ, ο Κανονισμός MiCA «εστιάζει στις υποχρεώσεις συμπεριφοράς, την προστασία καταναλωτή και το πλαίσιο αστικής ευθύνης», ενώ το DLT Pilot Regime «διευκολύνει διαπραγμάτευση και διακανονισμό χρηματοπιστωτικών μέσων σε DLT πλατφόρμες».
Για τις ΗΠΑ, σημείωσε ότι οι κανόνες, αναφερόμενος σε πρόσφατες ρυθμίσεις για την αγορά stablecoins, «δίνουν έμφαση σε λειτουργικές απαιτήσεις και αυστηρή προστασία σε περίπτωση πτώχευσης», κάτι που «υποδηλώνει πρόθεση ενσωμάτωσης των crypto στο σύστημα».
«Όπου τα κανάλια πληρωμών είναι ανεπτυγμένα, ασφαλή και διαφοροποιημένα, όπως στη ζώνη του ευρώ, η χρήση crypto για λιανικές πληρωμές παραμένει ως τώρα περιορισμένη», είπε.
«Η υιοθέτηση νέου μέσου πληρωμής κρίνεται από την αντιλαμβανόμενη προστιθέμενη αξία και τη μαζική αποδοχή — στοιχεία που σήμερα λείπουν». Ωστόσο, η προοπτική διαλειτουργικότητας με τις υφιστάμενες υποδομές και η πλήρης εφαρμογή του MiCA «μπορούν να αυξήσουν το ενδιαφέρον, ιδίως για τα stablecoins».
Ο Διοικητής τόνισε ότι, παρότι το χρήμα της κεντρικής τράπεζας για λιανικές συναλλαγές παραμένει τα μετρητά, η χρήση τους υποχωρεί και απαιτούνται νέες, ελκυστικές ψηφιακές λύσεις.
Σε αυτό το πλαίσιο, το ψηφιακό ευρώ στοχεύει να ενισχύσει τη νομισματική κυριαρχία στις λιανικές πληρωμές και να μειώσει την εξάρτηση από παρόχους εκτός ζώνης ευρώ, να εξασφαλίσει ευρεία και χωρίς κόστος πρόσβαση σε ψηφιακό μέσο πληρωμής προάγοντας την κοινωνική συμπερίληψη, να προσφέρει μια ασφαλή και αξιόπιστη εναλλακτική υπό δημόσια εποπτεία, να ανοίξει χώρο για καινοτομία από τράπεζες και ιδρύματα πληρωμών και να ενισχύσει την ανθεκτικότητα των συναλλαγών σε περιόδους κρίσεων ή γεωπολιτικών αναταράξεων.
«Ο πολιτικός διάλογος για το νομοθετικό πακέτο βρίσκεται σε εξέλιξη, ενώ το Ευρωσύστημα έχει ξεκινήσει τεχνική προετοιμασία από το 2023», υπογράμμισε.
Ο Διοικητής αναφέρθηκε στις πρωτοβουλίες διασύνδεσης υποδομών: διεργασίες με το ταχύ σύστημα της Ινδίας για μηχανισμό αμφίδρομης εξυπηρέτησης χρηστών και συμμετοχή στην περιφερειακή πλατφόρμα Nexus στη Νοτιοανατολική Ασία.
«Στόχος είναι φθηνότερες, ταχύτερες, διαφανείς διασυνοριακές πληρωμές, σύμφωνες με τους στόχους της G20 και ενίσχυση του διεθνούς ρόλου του ευρώ», είπε.
Θύμισε, επίσης, τον ρόλο του Ευρωσυστήματος ως καταλύτη σε SEPA και την παροχή κεντρικών υποδομών όπως τα TARGET/TIPS.
«Η επόμενη μεγάλη στροφή μετά την αποϋλοποίηση και την ψηφιοποίηση είναι το tokenisation», σημείωσε. Το Ευρωσύστημα, σε διερευνητική εργασία το 2024, «πραγματοποίησε πάνω από 200 συναλλαγές σε 6 μήνες, με 60 φορείς αγοράς και συνολική αξία 1,6 δισ. ευρώ». Με βάση αυτά, προχωρά σε «διπλή στρατηγική»:
- Βραχυπρόθεσμη λύση διαλειτουργικότητας: πιλοτική διασύνδεση DLT πλατφορμών με τις υπηρεσίες TARGET για διακανονισμό σε χρήμα κεντρικής τράπεζας, «έτοιμη για παραγωγική χρήση μέσα στο επόμενο έτος». «Η ΤτΕ συμμετέχει ενεργά, σχεδιάζοντας λύσεις για εγχωρίως εκδιδόμενα tokenized περιουσιακά στοιχεία», είπε.
- Μακροπρόθεσμη λύση βασισμένη σε DLT: «ένας ευρωπαϊκός κόμβος» για ολοκληρωμένο, καινοτόμο χρηματοπιστωτικό οικοσύστημα.
«Με άνω του 60% των ευρωπαϊκών τραπεζών να χρησιμοποιούν ή να εξετάζουν DLT και τις εκδόσεις κινητών αξιών σε ανοδική τροχιά, οφείλουμε να “επανασχεδιάσουμε” το χρήμα της κεντρικής τράπεζας», τόνισε. «Στόχος: 24/7/365 πλατφόρμες, συγχρονισμός διαπραγμάτευσης-διακανονισμού και αυτοματοποίηση υπό όρους συναλλαγών».
Κλείνοντας, ο κ. Στουρνάρας υπογράμμισε: «Η αγορά μετασχηματίζεται ταχύτατα. Οι απαιτήσεις για απρόσκοπτες, φθηνές, διασυνοριακές πληρωμές αυξάνονται. Οι πρωτοβουλίες σε ψηφιακό χρήμα και περιουσιακά στοιχεία πληθαίνουν.
Ο διεθνής συντονισμός είναι κρίσιμος, ειδικά στη ρύθμιση των crypto. Οι κεντρικές τράπεζες έχουν νευραλγικό ρόλο: αγκαλιάζουν την καινοτομία, αλλά με στόχο αδιαπραγμάτευτο, τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, τη νομισματική κυριαρχία και την εμπιστοσύνη του κοινού».