Σχετικά με τους μηχανισμούς μέσω των οποίων η δικαιοσύνη επηρεάζει την οικονομία μίλησε ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), κ. Γιάννης Στουρνάρας, κατά την επιστημονική ημερίδα του Ομίλου Προβληματισμού για τον Εκσυγχρονισμό της Δικαιοσύνης (ΟΠΕΔ) με τίτλο «Δικαιοσύνη – Οικονομία – Ανάπτυξη».
Στόχος της ημερίδας ήταν να αναδείξει τους κρίσιμους δεσμούς ανάμεσα στη λειτουργία του δικαστικού συστήματος, τη σταθερότητα της οικονομίας και τις προοπτικές βιώσιμης ανάπτυξης της χώρας, καθώς και τον καθοριστικό ρόλο της δικαιοσύνης στην ενίσχυση της επενδυτικής εμπιστοσύνης και της ανάπτυξης.
Σύμφωνα με τον κ. Στουρνάρα, ένα αποτελεσματικό δικαστικό σύστημα μπορεί να συμβάλει σε ταχύτερη οικονομική ανάπτυξη μέσω τριών βασικών διαύλων:
- Μέσω της αύξησης των επενδύσεων, καθώς η ικανότητα εκτέλεσης των συμβάσεων (contract enforcement), που είναι χαρακτηριστικό στοιχείο του, περιορίζει την επιχειρηματική και πολιτική αβεβαιότητα και ταυτόχρονα αυξάνει τις αναμενόμενες αποδόσεις.
- Μέσω της βελτίωσης της παραγωγικότητας, καθώς διευκολύνει την είσοδο και έξοδο επιχειρήσεων από την αγορά, ενισχύοντας έτσι το δυναμισμό των επιχειρήσεων και υποβοηθώντας την αύξηση του μεγέθους τους και την καινοτομία.
- Μέσω της ευκολότερης πρόσβασης σε χρηματοδότηση, καθώς η ταχύτερη διευθέτηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων ενισχύει την προσφορά πιστώσεων και βελτιώνει τους όρους χρηματοδότησης των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών από τις τράπεζες.
Αναφερόμενος στις μεταρρυθμίσεις της δικαιοσύνης, και πιο συγκεκριμένα στον νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και στην ανάπτυξη εξωδικαστικών μηχανισμών επίλυσης διαφορών, ο κ. Στουρνάρας είπε πως οι πρωτοβουλίες αυτές πράγματι θα βοηθήσουν στην επιτάχυνση των διαδικασιών και στην αντιμετώπιση χρόνιων προβλημάτων του δικαστικού συστήματος.
Μάλιστα, χαρακτήρισε ιδιαίτερα θετικές παρεμβάσεις την υιοθέτηση ψηφιακών εργαλείων που επιταχύνουν τις διαδικασίες και μειώνουν την αβεβαιότητα, την αναδιοργάνωση των πρωτοδικείων μέσω του Νέου Δικαστικού Χάρτη, με στόχο την πιο ορθολογική κατανομή πόρων και την καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών και των επιχειρήσεων, καθώς και την αναβάθμιση της εκπαίδευσης των δικαστικών λειτουργών, ώστε να ανταποκρίνονται στις αυξανόμενες απαιτήσεις ενός σύνθετου οικονομικού και κοινωνικού περιβάλλοντος.
«Η βελτίωση της αποτελεσματικότητας του δικαστικού συστήματος αναμένεται να αποφέρει σημαντικά οφέλη για την ελληνική οικονομία, η οποία χαρακτηρίζεται από μικρά μεγέθη επιχειρήσεων, χαμηλές επενδύσεις στον ιδιωτικό τομέα, υψηλό απόθεμα μη εξυπηρετούμενων δανείων που βρίσκονται εκτός τραπεζικού συστήματος και χαμηλά ποσοστά εξόδου μη οικονομικά υγιών επιχειρήσεων.
Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι χώρες με ταχύτερες και πιο αποτελεσματικές δικαστικές διαδικασίες αφερεγγυότητας επιτυγχάνουν υψηλότερα ποσοστά ανάκτησης χρέους και συντομότερη επιστροφή επιχειρήσεων στη δραστηριότητα» υπογράμμισε ο Διοικητής της ΤτΕ.
Τέλος, ο κ. Στουρνάρας τόνισε πως η επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης είναι κρίσιμης σημασίας, καθώς θα βοηθήσει στην αύξηση της κατανεμητικής αποδοτικότητας (allocative efficiency), αφού οι πλέον παραγωγικές και δυναμικές επιχειρήσεις σε κάθε τομέα θα είναι σε θέση να προσελκύσουν το μεγαλύτερο μέρος της εργασίας και του κεφαλαίου και οι λιγότερο παραγωγικές επιχειρήσεις θα εξέρχονται από την αγορά. «Με αυτό τον τρόπο θα ενισχυθεί η συνολική παραγωγικότητα και θα επιταχυνθούν οι μεσομακροπρόθεσμοι ρυθμοί ανάπτυξης» πρόσθεσε.
«Η εμπειρία των τελευταίων ετών μάς διδάσκει ότι η έγκαιρη και προβλέψιμη απονομή της δικαιοσύνης ενισχύει την εμπιστοσύνη των πολιτών στους θεσμούς και δημιουργεί τις προϋποθέσεις για αύξηση των επενδύσεων και βιώσιμη ανάπτυξη. Η Τράπεζα της Ελλάδος από την πλευρά της, εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων της, διασφαλίζει την προστασία των συναλλασσόμενων και συμβάλλει ενεργά και θεσμικά στη διαφάνεια και την αξιοπιστία του χρηματοπιστωτικού συστήματος, που αποτελούν καθοριστικούς παράγοντες για την οικονομική ανάπτυξη» κατέληξε.
Γ. Φλωρίδης: Οι μεταρρυθμίσεις στη δικαιοσύνη που ενισχύουν την επενδυτική εμπιστοσύνη
«Η δικαιοσύνη αρχίζει να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις, έτσι ώστε να υπάρξει ένα καθαρό σήμα προς τους διεθνείς επενδυτές: Πλέον η δικαιοσύνη στην Ελλάδα δεν είναι εμπόδιο για αυτά που θέλουν να κάνουν στη χώρα» δήλωσε ο Υπουργός Δικαιοσύνης, κ. Γεώργιος Φλωρίδης κατά την ημερίδα, όπου παρευρέθηκε ως Εκπρόσωπος του Πρωθυπουργού, κ. Κυριάκου Μητσοτάκη.
Κατά τον χαιρετισμό του, ο κ. Φλωρίδης τόνισε πως οι ταχύτητες ανάπτυξης της ελληνικής δικαιοσύνης από δω και στο εξής θα είναι ιδιαίτερα μεγάλες, λόγω των σημαντικών αλλαγών που ήδη έγιναν και αποδίδουν, καθώς και των επόμενων πρωτοβουλιών του υπουργείου Δικαιοσύνης.
«Σχεδιάσαμε μια πλήρη αναμόρφωση του τομέα, έτσι ώστε να τεθούν οι βάσεις για τον επόμενο αιώνα», ανέφερε, προσθέτοντας πως η νομοθετική μεταρρύθμιση του δικαστικού χάρτη δεν μετέβαλε απλώς τη χωρική αρμοδιότητα των δικαστηρίων, αλλά ουσιαστικά θεμελίωσε όλες τις αλλαγές που ήδη εξελίσσονται και που θα γίνουν από δω και πέρα.
Αναφερόμενος στο γεγονός πως η ελληνική δικαιοσύνη έχει κερδίσει ακόμη 1.000 δικαστές στο σύστημα εκδίκασης σοβαρών υποθέσεων, υπογράμμισε πως οι μεταρρυθμίσεις εξελίσσονται με πολύ ικανοποιητικούς ρυθμούς, με στόχο να μειωθούν δραστικά οι χρόνοι έκδοσης των αποφάσεων, προκειμένου το δικαιοδοτικό σύστημα να καταστεί ελκυστικό τόσο για τους πολίτες όσο και για τον επενδυτικό κόσμο.
Από 1η Ιανουαρίου του 2026 αλλάζει και το μοντέλο με το οποίο έχει οργανωθεί και επιτελεί το έργο της η ελληνική δικαιοσύνη, με τον κ. Φλωρίδη να υπόσχεται πως τα αποτελέσματα θα φανούν γρήγορα.
Το ίδιο σχέδιο περιλαμβάνει και την μεταφορά της δικαστηριακής ύλης προς τους δικηγόρους, με την οποία χιλιάδες υποθέσεις μεταφέρονται από τα δικαστήρια και υλοποιούνται από τους δικηγόρους.
Σύμφωνα με τον υπουργό Δικαιοσύνης, αυτό επιφέρει ένα τριπλό κέρδος:
- Πρώτον, διευθετούνται οι υποθέσεις και ελαφραίνει ο δικαστηριακός φόρτος.
- Δεύτερον, η δικαστηριακή ύλη που μεταφέρεται στους δικηγόρους τους δίνει ύλη όσον αφορά την επαγγελματική τους δραστηριότητα.
- Τρίτον, και ίσως και σημαντικότερον, οι πολίτες εξυπηρετούνται πολύ πιο γρήγορα τώρα που τις υποθέσεις τις εκτελούν δικηγόροι.
Προς την ίδια κατεύθυνση λειτουργεί και η μεταφορά της δικαστηριακής ύλης στους συμβολαιογράφους από 1η Νοεμβρίου, που θα επιτρέψει σε χιλιάδες υποθέσεις να «ξεκολλήσουν» από τα δικαστήρια και, σύμφωνα με τον κ. Φλωρίδη, να μπορεί μια διαθήκη να δημοσιευτεί σε μόλις 7 ημέρες, από τους περίπου 18 μήνες που χρειάζεται σήμερα.
Επιπρόσθετες μεταρρυθμίσεις της ελληνικής δικαιοσύνης αποτελεί το νέο κληρονομικό δίκαιο, που αλλάζει έπειτα από 80 χρόνια, η ψηφιακή μετάβαση που είναι σε εξέλιξη και θα το αποτύπωμά της θα φανεί έως το τέλος του 2025.
Ιωάν. Μπούγας: Τα μέτρα περιορισμού του χρόνου απονομής δικαιοσύνης
Η Ελλάδα, σε σχέση με τον πληθυσμό της, διαθέτει τον μεγαλύτερο αριθμό δικαστικών λειτουργών, με τη μέση αναλογία δικαστών ανά 100.000 κατοίκους να ανέρχεται σε 36,5%, έναντι 17,6% των χωρών του συμβουλίου της Ευρώπης.
Ωστόσο, αυτός ο αριθμός δεν συμβάλλει ουσιαστικά στην ταχύτερη απονομή της δικαιοσύνης, αφού η χώρα μας έχει μια από τις χειρότερες αναλογίες στην ΕΕ σε δικαστικούς υπαλλήλους και εισαγγελικούς λειτουργούς ανά πολίτη.
Αυτό υπογράμμισε ο κ. Ιωάννης Μπούγας, Υφυπουργός Δικαιοσύνης και Βουλευτής Φωκίδας, κατά την ομιλία του στην εκδήλωση. Πρόσθεσε πως τα βοηθήματα και οι ενστάσεις που παρέχει το Ελληνικό Δίκαιο λειτουργούν ως τροχοπέδη στην απονομή της δικαιοσύνης, καθώς μια απλή δίκη συχνά εξελίσσεται σε μια ατέρμονη διαδικασία.
Ωστόσο, ανέφερε τις σημαντικές αποφάσεις που λαμβάνει το Υπουργείο Δικαιοσύνης σήμερα για το παρόν και το μέλλον της ελληνικής δικαιοσύνης, αξιοποιώντας σημαντικά κονδύλια που για πρώτη φορά το ελληνικό κράτος δίνει προς αυτήν την κατεύθυνση.
Από τα επίπεδα των παρεμβάσεων, ο κ. Μπούγας ξεχώρισε την οργάνωση της δικαιοσύνης και τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις, αναφέροντας πως με την τεχνική συνδρομή της Παγκόσμιας Τράπεζας, η ελληνική δικαιοσύνη απέκτησε δικαστικό χάρτη, που ρυθμίζει την οργάνωση και τη λειτουργία της ελληνικής δικαιοσύνης, μέσα από τρεις επιμέρους άξονες:
- Ενοποίηση του πρώτου βαθμού με την κατάργηση των ειρηνοδικείων: Πλέον, το σύνολο των υποθέσεων του πρώτου βαθμού κατανέμεται σε 2.100 δικαστές πρώτου βαθμού
- Νέα δικαστική χωροταξία: Οι δικαστικοί σχηματισμοί πρώτου βαθμού περιορίστηκαν σε 113 από 217, ενώ παράλληλα διευρύνθηκε η πρόσβαση των πολιτών στη δικαιοσύνη. Το 57% των δικαστηρίων θεωρούνται παραγωγικά σύμφωνα με διεθνή κριτήρια, έναντι 6% πριν την εφαρμογή του νέου δικαστικού χάρτη.
- Επισκευή δικαστικών κτιρίων: Τις επόμενες ημέρες θα ανακοινωθεί από το υπουργείο Δικαιοσύνης ένα πρόγραμμα ύψους 60 εκατ. ευρώ για επισκευές και κατασκευές νέων δικαστικών κτιρίων.
Ο Υφυπουργός δικαιοσύνης τοποθετήθηκε και σε μια ακόμη πρωτοβουλία, τον ψηφιακό μετασχηματισμό της δικαιοσύνης, συνολικού προϋπολογισμού 220 εκατ. ευρώ, με στόχο τη μείωση της γραφειοκρατίας και την εξοικονόμηση χρόνου και δαπανών, με ορίζοντα ολοκλήρωσης το τέλος του 2026.
Τέλος, οι παρεμβάσεις στο ανθρώπινο δυναμικό είναι καθοριστικής σημασίας για την επίσπευση της απόδοσης της δικαιοσύνης, καθώς σύμφωνα με τον κ. Μπούγα αυτήν τη στιγμή λαμβάνει χώρα η μεγαλύτερη επιμόρφωση εν ενεργεία δικαστικών λειτουργών στον ευρωπαϊκό χώρο. «Η δράση αυτή έχει προσδώσει μια ποιοτική υπεραξία στην ελληνική δικαιοσύνη», υπογράμμισε.
Τα πρώτα στοιχεία από την εφαρμογή του νέου δικαστικού χάρτη δείχνουν πως ο ρυθμός εκκαθάρισης των πρωτοδικείων της χώρας αυξήθηκε από 89% σε 94%, ενώ ο χρόνος έκδοσης πρωτοδικης απόφασης περιορίζεται πλέον σε 500 ημέρες, έναντι 700 που ήταν πριν την εφαρμογή της μεταρρύθμισης.
Αν εστιάσουμε στα δύο μεγαλύτερα πρωτοδικεία της χώρας τα αποτελέσματα είναι ακόμη πιο εντυπωσιακά: Σύμφωνα με τον κ. Μπούγα, στην Αθήνα ο δείκτης εκκαθάρισης αυξήθηκε κατά 15 μονάδες και έφτασε στο 101% από το 86%, ενώ ο χρόνος έκδοσης οριστικής απόφασης μειώθηκε κατά 27%. Στη Θεσσαλονίκη, ο δείκτης εκκαθάρισης έφτασε στο 104% από 88,6% και ο χρόνος έκδοσης οριστικής απόφασης μειώθηκε από τις 332 ημέρες στις 253.
Τελικός στόχος είναι, έως το 2027, ο χρόνος έκδοσης τελεσίδικης απόφασης στην Ελλάδα να πλησιάζει τις 650 ημέρες, από 1.492 που το 2022 απαιτούνταν.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
