Μπορεί οι χρηματιστηριακοί δείκτες, τα μακροοικονομικά στοιχεία που δημοσιεύονται, να δείχνουν τη δύσκολη πορεία που έχει πάρει η αμερικανική οικονομία μετά την εκλογή Τραμπ. Ωστόσο υπάρχουν κι άλλοι δείκτες που μπορεί να δείξουν την πορεία της αμερικανικής οικονομίας, οι οποίοι όμως δεν είναι και οι πιο συνηθισμένοι.
Όπως σημειώνει το Business Insider, πολλά στελέχη των επιχειρήσεων παραδέχονται ότι οι δείκτες των δαπανών των νοικοκυριών μπορούν να αποτελέσουν μια ένδειξη για το αν μια ύφεση βρίσκεται κοντά. Ορισμένοι από τους δείκτες ίσως αποδεικνύεται πως μπορεί απλώς να αντανακλούν μια υποχώρηση των καταναλωτικών δαπανών η να αποτελούν ένα δυσοίωνο σημάδι, αλλά κάθε άλλο παρά εγγυώνται την πορεία της οικονομίας.
Αν και δεν αναφέρονται τόσο συχνά όσο η αγορά ομολόγων ή οι δαπάνες των νοικοκυριών, ορισμένοι οικονομολόγοι και στελέχη έχουν επισημάνει τέτοιους άτυπους δείκτες ως ενδείξεις ότι μια ύφεση μπορεί να βρίσκεται στον ορίζοντα.
Τα 9 διαφορετικά σημάδια της οικονομίας προς την ύφεση
1. Δείκτης σνακ
Υπάρχουν κάποιες ενδείξεις ότι οι άνθρωποι αγοράζουν λιγότερα σνακ και άλλα είδη τροφίμων, όταν υπάρχει ύφεση. Μια ανασκόπηση μελετών διαπίστωσε ότι η Μεγάλη Ύφεση του 2008 μείωσε την κατανάλωση σνακ, καθώς και άλλων τροφίμων από fast food μέχρι φρέσκα προϊόντα. Σήμερα, οι καταναλωτές καταναλώνουν λιγότερα σνακ και αυτό μπορεί να έχει να κάνει με την αβεβαιότητα για το μέλλον της οικονομίας.
Η General Mills, ανέφερε την περασμένη εβδομάδα ότι οι καθαρές πωλήσεις του τρίτου τριμήνου μειώθηκαν κατά 5%. Δεν ήταν μόνο τα ανθρώπινα σνακ που δέχθηκαν πλήγμα, δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος Τζεφ Χάρμενινγκ στην κλήση για τα κέρδη της εταιρείας. Οι πωλήσεις των σνακ για κατοικίδια ζώα της General Mills ήταν επίσης μειωμένες, είπε στους αναλυτές. Η άποψή μας είναι ότι πολλά από αυτά έχουν να κάνουν με την εμπιστοσύνη των καταναλωτών», δήλωσε ο Harmening.
2. Δείκτες μικρών φιαλών αλκοόλ
Μια άλλη θεωρία είναι ότι οι αγοραστές περιορίζουν τις αγορές αλκοόλ όταν ανησυχούν για τα οικονομικά και την οικονομία. Αντί να αγοράζουν μεγάλα μπουκάλια αλκοόλ, οι καταναλωτές προτιμούν τα μικρά μπουκάλια όπως αυτά που βρίσκονται σε αεροπλάνα ή στα μίνι μπαρ των ξενοδοχείων.
Η Brown-Forman, η εταιρεία πίσω από το ουίσκι Jack Daniels και την τεκίλα Herradura, δήλωσε ότι οι καταναλωτές αγοράζουν περισσότερες μικρές φιάλες τον τελευταίο καιρό. «Ο λόγος που τα μικρά μεγέθη πάνε καλά είναι περισσότερο λόγω του κυκλικού πληθωρισμού και είναι ένας καταναλωτής που είναι τσιμπημένος», σημείωσε ο διευθύνων σύμβουλος Lawson Whiting κατά τη διάρκεια μιας κλήσης για τα κέρδη νωρίτερα αυτό το μήνα.
3. Δείκτης κραγιόν
Η δημιουργία του δείκτη κραγιόν αποδίδεται ευρέως στον Leonard Lauder, έναν από τους δισεκατομμυριούχους κληρονόμους της περιουσίας των καλλυντικών Estée Lauder. Το 2001, όταν η αμερικανική οικονομία βρισκόταν σε ύφεση, ο Lauder παρατήρησε ότι οι πωλήσεις κραγιόν στην πραγματικότητα αυξάνονταν και όχι μειώνονταν. Η θεωρία του Lauder ήταν ότι οι πωλήσεις κραγιόν και η υγεία της οικονομίας ήταν αντιστρόφως ανάλογες μεταξύ τους. Ουσιαστικά, όσο η οικονομία χειροτέρευε, τόσο οι πωλήσεις κραγιόν βελτιώνονταν επειδή οι καταναλωτές θεωρούσαν το κραγιόν «προσιτή πολυτέλεια».
Οι πωλήσεις κραγιόν στα καταστήματα μαζικής λιανικής πώλησης ήταν αυξημένες κατά 11% όταν η Lauder επινόησε τον δείκτη. Ορισμένες από τις μεγαλύτερες μάρκες καλλυντικών παγκοσμίως ανέφεραν αύξηση των πωλήσεων το 2008, καθώς οι ΗΠΑ έμπαιναν σε ύφεση. Και πιο πρόσφατα, οι πωλήσεις καλλυντικών σημείωσαν άνοδο καθώς ο πληθωρισμός παρέμεινε υψηλός τους τελευταίους μήνες.
Παρόλα αυτά, το κραγιόν μάλλον δεν είναι αξιόπιστος δείκτης ύφεσης. Υπάρχουν πολλές φορές που οι πωλήσεις καλλυντικών έχουν ανθήσει σε περιόδους σχετικής οικονομικής ευημερίας και έχουν βυθιστεί σε περιόδους ύφεσης.
4. Δείκτης εσωρούχων
Ο πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ Άλαν Γκρίνσπαν έκανε δημοφιλή τον «δείκτη ανδρικών εσωρούχων», ο οποίος υποστηρίζει ότι όταν η οικονομία βρίσκεται σε ύφεση, οι άνδρες θα σταματήσουν να αγοράζουν νέα εσώρουχα, καθώς πρόκειται για ένα ρούχο που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα βλέπουν καθημερινά. Όταν οι οικονομικές προοπτικές βελτιωθούν, θα αρχίσουν να αντικαθιστούν και πάλι τα μποξεράκια ή τα σλιπ τους.
Δεν είναι αλάνθαστη, αλλά υπάρχουν περιπτώσεις όπου η θεωρία του Γκρίνσπαν ήταν σωστή. Οι πωλήσεις ανδρικών εσωρούχων υποχώρησαν το 2008 και το 2009, κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, και αυξήθηκαν μεταξύ 2010 και 2015, σύμφωνα με τα στοιχεία της Euromonitor. Οι πωλήσεις ανδρικών εσωρούχων στις ΗΠΑ σημείωσαν επίσης δραματική πτώση το 2020 εν μέσω της αβεβαιότητας της πανδημίας, προτού ανακάμψουν το 2021, σύμφωνα με τα στοιχεία του Bloomberg.
5. Δείκτης Φούστας
Αναπτύχθηκε τη δεκαετία του 1920, ο δείκτης της φούστας υποστηρίζει ότι οι φούστες και τα φορέματα γίνονται πιο κοντά όταν η οικονομία πάει καλά και πιο μακριά κατά τη διάρκεια μιας ύφεσης. Αν και μπορεί να μην είναι αξιόπιστος δείκτης, υπάρχουν ορισμένα πρόσφατα παραδείγματα.
Η μίνι φούστα έγινε μόδα τη δεκαετία του 1960, όταν η οικονομία ήταν σε άνθηση, αλλά όταν η πετρελαϊκή κρίση χτύπησε τη δεκαετία του 1970, οι φούστες έγιναν και πάλι πιο μακριές, όπως αναφέρει το Bloomberg. Και στις αρχές του 2022, η υπερ-μίνι φούστα, που ονομάζεται επίσης micromini, ήταν το «it» αντικείμενο πριν αυξηθεί ο πληθωρισμός και έρθει στη μόδα η μάξι φούστα μέχρι τον αστράγαλο.
6. Δείκτης χαρτοκιβωτίων
Η σκέψη λέει ότι τα χαρτοκιβώτια μπορούν να λειτουργήσουν ως βαρόμετρο για την υγεία της οικονομίας, δεδομένου ότι παίζουν τόσο σημαντικό ρόλο στη μεταφορά αγαθών. Όχι μόνο στους καταναλωτές που αγοράζουν πράγματα μέσω του διαδικτύου, αλλά και στα καταστήματα και τις αποθήκες που παραλαμβάνουν αυτά τα αγαθά χύμα. Έτσι, αν η ζήτηση για χαρτόνι επιβραδύνεται, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι οι καταναλωτές αγοράζουν λιγότερα πράγματα.
Αυτός ο δείκτης μπορεί να είναι πιο ακριβής από κάποιους άλλους, καθώς υπάρχει άμεση συσχέτιση μεταξύ της ζήτησης χαρτονιού και των αγορών των καταναλωτών. Στις αρχές του 2009, καθώς οι ΗΠΑ βρίσκονταν εν μέσω ύφεσης, οι αποστολές χαρτονιού μειώθηκαν δραστικά και οι ρυθμοί λειτουργίας των αμερικανικών κατασκευαστών χαρτονιού επίσης.
Μια παρόμοια τάση προέκυψε στις αρχές του 2023 όταν η Fibre Box Association, ένας εμπορικός όμιλος που εκπροσωπεί τον κλάδο, ανέφερε ότι οι αποστολές χαρτονιού είχαν μειωθεί κατά 8,4% το τέταρτο τρίμηνο του 2022, η πιο απότομη πτώση από την οικονομική κρίση.
7. Δείκτης εξανθήματος πάνας
Η πάνα ενός μωρού είναι ένα εξαιρετικά δαπανηρό προϊόν για τους νέους γονείς που φτάνει έως και τα 900 δολάρια ετησίως, και σε οικονομικά δύσκολους καιρούς, ορισμένοι γονείς μπορεί να αναγκαστούν να μοιράζονται τις πάνες για να εξοικονομήσουν χρήματα.
Όσο όμως αλλάζει η πάνα ενός μωρού λιγότερο συχνά, όπως όλοι γνωρίζουν, υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα το μωρό να εμφανίσει εξανθήματα, γεγονός που οδηγεί σε αυξημένες πωλήσεις αλοιφών για την αντιμετώπισή τους. Έτσι, οι χαμηλότερες πωλήσεις πάνας και οι υψηλότερες πωλήσεις αλοιφών μπορεί να αποτελέσουν ένδειξη ότι η οικονομία συρρικνώνεται.
Υπάρχουν παραδείγματα που δείχνουν ότι ο δείκτης αυτός μπαίνει στο παιχνίδι κατά τη διάρκεια περιόδων που σφίγγουν το ζωνάρι. Η τάση ξεκίνησε κατά τη διάρκεια δύσκολων οικονομικών περιόδων το 2011, όταν οι γονείς περιόρισαν την αγορά πάνας ή αντάλλαξαν με φθηνότερες μάρκες, την ίδια στιγμή που οι πωλήσεις αλοιφών είχε αυξηθεί κατά 8%, όπως ανέφερε τότε η Wall Street Journal.
Αλλά ο δείκτης δεν λέει την απόλυτη αλήθεια. Περίπου την ίδια περίοδο (2011), ο ρυθμός γεννήσεων μειωνόταν, ενώ η τεχνολογία των πάνες είχε βελτιωθεί ώστε οι γονείς να μπορούν να καταλάβουν ευκολότερα αν μια πάνα ήταν βρεγμένη και οι γονείς άρχισαν να κάνουν το γιογιό νωρίτερα σε μια προσπάθεια να μειώσουν το κόστος, ανέφερε η Journal.
8. Ο δείκτης σαμπάνιας
Ο δείκτης σαμπάνιας είναι το αντίθετο είδωλο του δείκτη κραγιόν. Όταν η οικονομία είναι κακή, οι άνθρωποι σταματούν να αγοράζουν ακριβή σαμπάνια και επιλέγουν φθηνότερο αλκοόλ. Αυτό έχει ξανασυμβεί στο παρελθόν. Πριν από την ύφεση του 2008, οι πωλήσεις σαμπάνιας στις ΗΠΑ ξεπερνούσαν τα 23 εκατ. μπουκάλια, αλλά μέχρι το 2009, ο αριθμός αυτός είχε πέσει στα 12,5 εκατομμύρια, σύμφωνα με άρθρο στο περιοδικό Business Review του Πανεπιστημίου Berkeley.
Ο δείκτης μπορεί να συνδέεται με το κοινωνικό κλίμα ευρύτερα, αφού λιγότερες γιορτές σημαίνουν λιγότερες ευκαιρίες για σαμπάνια. Πράγματι, οι πωλήσεις σαμπάνιας μειώθηκαν κατά 18% σε όγκο το 2020, όπως είχε αναφέρει τότε η CIVC, μια εμπορική ομάδα της βιομηχανίας σαμπάνιας. Στη συνέχεια, το 2021, καθώς τα ταξίδια και η κοινωνικοποίηση άρχισαν να επανέρχονται, οι πωλήσεις σαμπάνιας έφτασαν στο υψηλό ρεκόρ των 5,7 δις. δολαρίων, 14% υψηλότερα από το ρεκόρ πριν από την πανδημία.
9. Ο δείκτης στρίπερ
Οι εξωτικές χορεύτριες είναι συχνά μεταξύ της πρώτης ομάδας ανθρώπων που προειδοποιούν για μια επερχόμενη ύφεση,με τα φιλοδωρήματα των στρίπερς να αποτελούν έναν μικρόκοσμο για τα ελαστικά αγαθά. Ο καφές, για παράδειγμα, είναι ένα ανελαστικό αγαθό. Ακόμα και όταν οι τιμές αυξάνονται, οι άνθρωποι συνεχίζουν να τον αγοράζουν επειδή απλά δεν είναι διατεθειμένοι να τον στερηθούν.
Το γεγονός ότι η καφεΐνη μπορεί να είναι μια εθιστική ουσία σημαίνει ότι οι άνθρωποι δεν θα περιορίσουν την κατανάλωση καφέ ακόμη και σε δύσκολους οικονομικούς καιρούς. Ένας τυπικός καταναλωτής δεν πρότιθεται να κόψει τον καφέ ακόμα και εν μέσω ύφεσης, αλλά δεν διστάζει να εγκαταλείψει τη διασκέδαση και να περιορίσει τα φιλοδωρήματα.