Δέκα χρόνια μετά τον Ιούλιο του 2015, η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ μίλησε για την κρίσιμη περίοδο όπου η Ελλάδα κινδύνευσε να βρεθεί εκτός ευρωζώνης.
Μιλώντας στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, σε συζήτηση με τον Αλέξη Παπαχελά με αφορμή την παρουσίαση της ελληνικής έκδοσης του βιβλίου της «Ελευθερία», η Μέρκελ αποκάλυψε άγνωστες πτυχές της περιόδου της ελληνικής κρίσης, των σχέσεών της με Έλληνες ηγέτες και της πίεσης που βίωσε.
Η Μέρκελ εξήρε την αντοχή του ελληνικού λαού στην περίοδο των capital controls, σημειώνοντας χαρακτηριστικά: «Με εντυπωσίασε πραγματικά η αντοχή της ελληνικής κοινωνίας. Οι άνθρωποι μπορούσαν να σηκώσουν μόνο 60 ευρώ την ημέρα από τα ΑΤΜ. Έλεγα τότε ότι οι Γερμανοί δεν θα το άντεχαν».
Ερωτηθείσα τι θα έλεγε σήμερα σε έναν Έλληνα, η πρώην καγκελάριος απάντησε πως «συγγνώμη δεν θα ζητούσα, παρουσίασα τα κίνητρά μου», προσθέτοντας: «Καταφέραμε πολλά. Δεν μπορούσα να φανταστώ την Ευρωπαϊκή Ένωση χωρίς την Ελλάδα».
Η Μέρκελ ανέτρεξε στον Ιούλιο του 2015, περιγράφοντας το τηλεφώνημα του τότε πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, όπου ανακοίνωσε την απόφαση για δημοψήφισμα, ως «το πιο αιφνιδιαστικό και το πιο σιωπηλό» της πολιτικής της καριέρας.
«Τότε καταλάβαμε πως αν επικρατούσε το “όχι”, αυτό θα σήμαινε έξοδο από το ευρώ. Δεν μπορούσαμε να πάρουμε εμείς αποφάσεις για μια δημοκρατική χώρα».
Η πρώην καγκελάριος τόνισε ότι ήθελε να κρατήσει την Ελλάδα στην Ευρωζώνη, παρά την επιμονή του υπουργού Οικονομικών της, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, για έξοδο. «Του τηλεφωνούσα ανά ώρα για να τον μεταπείσω. Ήθελα να παίρνουμε τις αποφάσεις μαζί».
Αναφερόμενη στη γνωριμία της με τον Αλέξη Τσίπρα, ανέφερε με χιούμορ: «Τον είδα πρώτη φορά στις Βρυξέλλες, δεν ήταν πολύ καλή η συνάντηση. Τον κάλεσα στο Βερολίνο και η ατμόσφαιρα ήταν τεταμένη. Πήγε σε διαδήλωση έξω από την καγκελαρία και χαιρέτισε τους συντρόφους του… είπα “ο Θεός να φυλάει”».
Ωστόσο, σημείωσε ότι «ψηλαφώντας» ήρθαν πιο κοντά, αν και ο Τσίπρας θεωρούσε τις ιδιωτικοποιήσεις «πράγματα του διαβόλου».
Για τη διαπραγμάτευση που κατέληξε στο 3ο μνημόνιο, ανέφερε πως: «Εγώ δεν ήθελα να φύγει η Ελλάδα από το ευρώ και εκείνος δεν ήθελε νέο πρόγραμμα. Ήταν μια εξαντλητική διαπραγμάτευση 17 ωρών». Συμπλήρωσε πως εκτίμησε το επίπεδο της ελληνικής διαπραγματευτικής ομάδας.
Η σχέση με τον Σαμαρά
Η Μέρκελ μίλησε και για τη συνεργασία της με τον Αντώνη Σαμαρά: «Ήμουν ο “κακός μπάτσος” εκείνη την περίοδο. Δεν έκανα κάτι για να ενοχλήσω, αλλά πίστευα πως η Ελλάδα έπρεπε να μπει σε σωστή τροχιά.
Ήμουν στο πλευρό του για κούρεμα χρέους, αλλά ο Τρισέ διαφώνησε, λέγοντας ότι η εμπιστοσύνη στη ζώνη του ευρώ θα καταρρεύσει».
Η πίεση από τον Ομπάμα
Η πρώην καγκελάριος περιέγραψε στιγμές έντονης πίεσης που βίωσε από τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα: «Ήθελε να ζητήσουμε από την ΕΚΤ να δώσει περισσότερη ρευστότητα. Του εξήγησα ότι κάτι τέτοιο δεν θα γινόταν αποδεκτό από τα γερμανικά δικαστήρια. Έκλαψα εκείνη την περίοδο από την πίεση».
Πρόσθεσε ότι ο Μάριο Ντράγκι έκανε το αποφασιστικό βήμα με το περίφημο «whatever it takes».
Η προσφυγική κρίση
Η Μέρκελ αναφέρθηκε στην προσφυγική κρίση του 2015: «Η κατάσταση στην Ελλάδα ήταν δραματική. Έρχονταν 10.000 πρόσφυγες την ημέρα. Η Τουρκία δεν έκανε τίποτε, έτσι στηρίξαμε τη συμφωνία Ε.Ε.–Τουρκίας».
Περιέγραψε τη συνάντησή της με τον Ερντογάν ως “realpolitik”: «Με κάλεσαν στην Κωνσταντινούπολη, τα ανάκτορα ήταν εντυπωσιακά, αλλά έπρεπε κάτι να γίνει».
«Ο Πούτιν μου είπε ψέματα»
Μιλώντας για τη σχέση της με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, η Μέρκελ σημείωσε: «Η διάλυση της ΕΣΣΔ ήταν για εκείνον η μεγαλύτερη καταστροφή, ενώ για μένα το πιο ευχάριστο γεγονός της ζωής μου».
Τόνισε ότι μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, ο Πούτιν της είπε ψέματα, γεγονός που άλλαξε οριστικά τη σχέση τους.
Αναφορικά με την Ουκρανία, εξήγησε: «Το 2008, στο Βουκουρέστι, με τον Σαρκοζί είχαμε διαφωνήσει με τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ σε Ουκρανία και Γεωργία. Σήμερα, όμως, με την εισβολή του 2022, ζούμε μια νέα εποχή».
Δύσκολη σχέση με Τραμπ
Η Μέρκελ χαρακτήρισε τη σχέση με τον Τραμπ δύσκολη: «Όλα είναι ένα deal γι’ αυτόν. Δεν λειτουργεί έτσι ο κόσμος. Ήταν πολύ δύσκολο να υπάρξει συνεννόηση».
Θυμήθηκε ότι κάποτε του πρότεινε να δώσουν τα χέρια, αλλά εκείνος το αγνόησε: «Πάντα ήθελε να τραβά την προσοχή όλων».