Η Λιβύη διανύει μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο, καθώς ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) παρουσίασε πρόσφατα στο Συμβούλιο Ασφαλείας έναν νέο οδικό χάρτη για τη διεξαγωγή εθνικών εκλογών και την ενοποίηση των διχασμένων θεσμών της χώρας.
Η πρωτοβουλία αυτή ακολούθησε τις πρόσφατες δημοτικές εκλογές όπου, παρά τα πολλαπλά εμπόδια και τις παρεμβάσεις, η συμμετοχή των πολιτών ήταν εντυπωσιακή.
Η Χάνα Τέτε, Ειδική Εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ και επικεφαλής της Αποστολής Στήριξης του ΟΗΕ στη Λιβύη (UNSMIL), επισήμανε ότι «26 λιβυκές δημοτικές αρχές συμμετείχαν στις κάλπες στις 16 Αυγούστου, παρά τις σημαντικές προκλήσεις».
Η συμμετοχή ανήλθε στο 71%, γεγονός που αποτελεί σαφή ένδειξη της επιθυμίας του λιβυκού λαού να επιλέγει τους αντιπροσώπους του δημοκρατικά. Σε αρκετές περιοχές, αυτή ήταν η πρώτη εκλογική διαδικασία από το 2014.
Ωστόσο, οι εκλογικές διαδικασίες στη Λιβύη παραμένουν αβέβαιες. Σύμφωνα με την κα Τέτε, η κυβέρνηση που έχει οριστεί από το Ανατολικό Κοινοβούλιο διέταξε την αναστολή των δημοτικών εκλογών σε 16 περιοχές ανήμερα της ψηφοφορίας, ενώ είχε ήδη μπλοκάρει τους εκλογικούς καταλόγους άλλων 11 δήμων, συμπεριλαμβανομένων στρατηγικών πόλεων, όπως η Βεγγάζη και η Σύρτη.
«Η κατάσταση αυτή αναδεικνύει τη μεγάλη πρόκληση του διχασμού των θεσμών», υπογράμμισε η ίδια, καλώντας τις de facto αρχές της Ανατολικής Λιβύης να επιτρέψουν το ταχύτερο δυνατό την επανέναρξη των διαδικασιών.
Στα δυτικά της χώρας, βίαιες επιθέσεις, όπως εμπρησμοί στα γραφεία της Ανώτατης Εθνικής Εκλογικής Επιτροπής στη Ζαουίγια, δεν κατάφεραν να αποτρέψουν τις εκλογές.
Παρά τις δυσκολίες, οι διαδικασίες προχώρησαν, με χαρακτηριστικό το παράδειγμα των υπαλλήλων της Επιτροπής στη Σαχέλ αλ-Γκαρμπί, οι οποίοι τοποθέτησαν τις κάλπες έξω από τα καμένα γραφεία για να διασφαλίσουν τη διεξαγωγή της ψηφοφορίας.
Η επικεφαλής της UNSMIL παρουσίασε τα αποτελέσματα των πανεθνικών διαβουλεύσεων που ακολούθησαν πρόσφατα, με ευρεία συμμετοχή τοπικών κοινωνιών και εκπροσώπων. «Οι συμπολίτες μας εξέφρασαν ξεκάθαρα τις δημοκρατικές τους προσδοκίες, αλλά και τη βαθιά απογοήτευσή τους για τις πολιτικές εξελίξεις των προηγούμενων ετών», ανέφερε η Χάνα Τέτε.
Από ηλεκτρονική διαβούλευση με περισσότερες από 22.500 απαντήσεις, το 42% των συμμετεχόντων προτιμά ταυτόχρονες προεδρικές και βουλευτικές εκλογές, το 24% προτείνει νέα εθνοσυνέλευση, ενώ το 19% απαιτεί μόνιμο σύνταγμα πριν από τις εκλογές. Γυναίκες και νέοι ζητούν ουσιαστική συμμετοχή, εγγυημένη εκπροσώπηση και θεσμικά μέτρα προστασίας.
Ο προτεινόμενος οδικός χάρτης βασίζεται σε τρεις βασικούς πυλώνες:
- Την καθιέρωση τεχνικά αξιόπιστου και πολιτικά υλοποιήσιμου εκλογικού πλαισίου για προεδρικές και βουλευτικές εκλογές.
- Την ενοποίηση των κρατικών θεσμών μέσω σχηματισμού νέας, ενιαίας κυβέρνησης.
- Την ενίσχυση του δομημένου διαλόγου με ευρύτατη κοινωνική συμμετοχή, με στόχο την αντιμετώπιση των βαθύτερων αιτίων της διαμάχης και τη δημιουργία κοινού οράματος για το μέλλον.
Η διαδικασία προβλέπεται να κινηθεί σταδιακά, με ορίζοντα υλοποίησης 12–18 μηνών, περιλαμβάνοντας βήματα όπως ανασυγκρότηση της Εκλογικής Επιτροπής, συνταγματικές και νομικές τροποποιήσεις, σχηματισμό νέας κυβέρνησης και μέτρα για ασφάλεια και οικονομική διακυβέρνηση.
Η UNSMIL δηλώνει έτοιμη να ζητήσει τη στήριξη του Συμβουλίου Ασφαλείας, σε περίπτωση που υπάρξουν εμπόδια ή παρελκυστικές τακτικές.
Το τοπίο της ασφάλειας στην Τρίπολη χαρακτηρίζεται από «εύθραυστη εκεχειρία», παρά τις πρόσφατες συγκρούσεις. Η Χάνα Τέτε προέτρεψε την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας και τις αρμόδιες αρχές να επιλύουν τις διαφορές «μέσω διαλόγου και όχι με προκλήσεις».
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλούν και οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με καταγεγραμμένους 20 θανάτους υπό κράτηση από τις αρχές του 2024 — συμπεριλαμβανομένης της περίπτωσης του ακτιβιστή Αμπντέλ Μουνίμ αλ-Μαρέμι.
Η επικεφαλής της UNSMIL έκανε λόγο για «συνεχές μοτίβο σοβαρών παραβιάσεων με ατιμωρησία», ενώ ιδιαίτερα δύσκολες παραμένουν οι συνθήκες για πρόσφυγες, κυρίως Σουδανούς, στην περιοχή της Κούφρα.
Ολοκληρώνοντας την τοποθέτησή της, η κα Τέτε τόνισε πως «ο λαός της Λιβύης προσβλέπει στο Συμβούλιο Ασφαλείας για στήριξη, ώστε να διαμορφωθεί μια βιώσιμη πολιτική λύση που θα οδηγήσει σε εκλογές και ενοποίηση των κρατικών θεσμών».
Επεσήμανε τη σημασία της ενότητας μεταξύ των μελών του Συμβουλίου και τη θετική απήχηση που οφείλει να έχει το μήνυμά τους για σταθερότητα, εθνική ενότητα και σεβασμό της δημοκρατικής βούλησης του λιβυκού λαού.
Η Ελλάδα δήλωσε απόλυτη υποστήριξη στις προσπάθειες της Αποστολής του ΟΗΕ και της Ειδικής Εκπροσώπου για την επιτάχυνση της πολιτικής διαδικασίας και τη δημιουργία ενός αξιόπιστου οδικού χάρτη, που θα ανοίξει το δρόμο για προεδρικές και βουλευτικές εκλογές στη Λιβύη το συντομότερο δυνατό.
Ο Αναπληρωτής Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας, Ιωάννης Σταματέκος, χαιρέτισε τις πρωτοβουλίες του Προεδρικού Συμβουλίου στη διατήρηση της εκεχειρίας στην Τρίπολη και υπογράμμισε την ανάγκη για άμεση αποχώρηση όλων των ξένων στρατιωτικών δυνάμεων και μισθοφόρων από τη χώρα.
Επιπλέον, κάλεσε για εντατικοποίηση της εφαρμογής του καθεστώτος κυρώσεων και τόνισε τη σημασία της αποστολής «Ειρήνη» της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η Ελλάδα επιβεβαίωσε την ετοιμότητά της για συνεργασία με τη Λιβύη, με στόχο ένα μέλλον σταθερότητας και ευημερίας και για τις δύο χώρες, ενώ υπενθύμισε τη σημασία της εποικοδομητικής επίσκεψης του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών στη Λιβύη τον προηγούμενο μήνα.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
