Οι διπλωματικές ισορροπίες στη φετινή ετήσια σύνοδο του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), δεν οδήγησαν σε κοινή καταδίκη των βομβαρδισμών που εξαπέλυσαν το Ισραήλ και οι ΗΠΑ εναντίον των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν. Η συνάντηση, που αποτελεί μέρος του ευρύτερου συστήματος του ΟΗΕ, ανέδειξε τις αντικρουόμενες θέσεις μεταξύ των μελών του οργανισμού, επηρεάζοντας τη διαμόρφωση του τελικού κλίματος.
Η Τεχεράνη, διαπιστώνοντας την έλλειψη υποστήριξης στο διπλωματικό της εγχείρημα, απέσυρε την τελευταία στιγμή το σχέδιο απόφασης που σκόπευε να καταθέσει προς ψηφοφορία. Στόχος της απόφασης ήταν η επίσημη καταδίκη των πρόσφατων στρατιωτικών επιχειρήσεων εναντίον των πυρηνικών της εγκαταστάσεων.
Διεθνείς Αντιδράσεις και Εσωτερικές Διενέξεις στον ΔΟΑΕ
Τον Ιούνιο, το Ισραήλ προχώρησε σε μια άνευ προηγουμένου επίθεση κατά του Ιράν, δηλώνοντας δημόσια πως αποσκοπούσε στον περιορισμό της δυνατότητας της χώρας να αναπτύξει πυρηνικό οπλοστάσιο. Λίγο πριν την ολοκλήρωση του πολέμου διάρκειας 12 ημερών, οι ΗΠΑ επενέβησαν βομβαρδίζοντας τρεις καίριες ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις. Δυτικές κυβερνήσεις, μεταξύ των οποίων και το Ισραήλ, επιμένουν εδώ και δεκαετίες ότι η Τεχεράνη επιδιώκει τη δημιουργία πυρηνικού όπλου, κάτι που η ίδια με σθένος αρνείται, υπογραμμίζοντας ότι το πυρηνικό της πρόγραμμα εξυπηρετεί πολιτικούς και ειρηνικούς σκοπούς.
Το Ιράν επεδίωξε με το σχέδιο απόφασης να επισημάνει πως καμία χώρα δεν έχει το δικαίωμα να στοχοποιεί πυρηνικές εγκαταστάσεις που εξυπηρετούν ειρηνικούς σκοπούς. Παρ' όλα αυτά, διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι οι ΗΠΑ άσκησαν έντονες πιέσεις προς άλλα κράτη-μέλη ώστε να μην στηρίξουν αυτό το κείμενο και απείλησαν με δραστικές περικοπές στη χρηματοδότηση του ΔΟΑΕ σε περίπτωση έγκρισής του.
Ο εκπρόσωπος του Ιράν στον οργανισμό, Ρεζά Νατζαφί, κατηγόρησε ανοικτά την πολιτική πίεση και τον εκφοβισμό που, σύμφωνα με τον ίδιο, ασκήθηκαν από μία εκ των χωρών που ενεπλάκησαν στις επιθέσεις.
Αξίζει να σημειωθεί πως οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης διατήρησαν ενιαία στάση απορρίπτοντας την πρόταση, ενώ η Ρωσία και η Κίνα εξέφρασαν σαφή υποστήριξη στην ιρανική πρωτοβουλία.
Το γεωπολιτικό πλαίσιο και οι κυρώσεις
Η διαμάχη που εκτυλίσσεται στο πλαίσιο του ΔΟΑΕ λαμβάνει χώρα ενόψει της καθοριστικής ψηφοφορίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, η οποία αναμένεται να επαναφέρει – τουλάχιστον μέχρι τα τέλη Σεπτεμβρίου – το σύνολο των διεθνών κυρώσεων κατά του Ιράν. Οι κυρώσεις είχαν αρθεί στο πλαίσιο της διεθνούς συμφωνίας του 2015 σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας, ωστόσο, οι τωρινές εξελίξεις εντείνουν την αβεβαιότητα στη Μέση Ανατολή και επηρεάζουν της παγκόσμιες αγορές ενέργειας.