Η διακοπή λειτουργίας των υπηρεσιών της ομοσπονδιακής κυβέρνησης των ΗΠΑ, γνωστή ως shutdown, προκλήθηκε λόγω αποτυχίας επίτευξης διακομματικής συμφωνίας για τη χρηματοδότηση των δημόσιων δαπανών. Το γεγονός αυτό είχε περιορισμένο αντίκτυπο στις διεθνείς αγορές, όπως ανέμεναν αναλυτές και επενδυτικοί οίκοι.
Την ημέρα έναρξης του shutdown, εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι τέθηκαν σε καθεστώς άδειας άνευ αποδοχών. Παρά την αβεβαιότητα, οι βασικοί δείκτες μετοχών στη Wall Street και την Ευρώπη σημείωσαν άνοδο, τάση που συνεχίστηκε και τις επόμενες ημέρες.
Η εμπειρία από τα προηγούμενα 15 shutdowns, από το 1981 και μετά, λειτούργησε καθησυχαστικά για τους επενδυτές. Η ευφορία στα χρηματιστήρια παραμένει ισχυρή από τον Απρίλιο, με βασικό αφήγημα την τεχνητή νοημοσύνη και τις προσδοκίες για περαιτέρω μειώσεις επιτοκίων από τη Fed. Εξαίρεση αποτέλεσε ο χρυσός, η τιμή του οποίου συνέχισε να αυξάνεται, πλησιάζοντας τα 3.900 δολάρια ανά ουγκιά, εν μέσω αβεβαιότητας και προσδοκιών για μείωση των αμερικανικών επιτοκίων.
Στο παρελθόν, η μείωση του αμερικανικού ΑΕΠ λόγω shutdown ήταν περιορισμένη και σε μεγάλο βαθμό ανακτήθηκε μετά την επαναλειτουργία των δημόσιων υπηρεσιών. Το τελευταίο shutdown καταγράφηκε τον Δεκέμβριο 2018 – Ιανουάριο 2019, κατά την πρώτη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ, με διάρκεια 35 ημερών, τη μεγαλύτερη έως σήμερα. Σύμφωνα με εκτίμηση του Λευκού Οίκου, η επίπτωση στο ΑΕΠ ήταν 0,1% για κάθε εβδομάδα χωρίς πληρωμή δημοσίων υπαλλήλων, ενώ το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου εκτίμησε τη συνολική μείωση στα 11 δισ. δολάρια, εκ των οποίων τα 8 δισ. ανακτήθηκαν μετά την καταβολή των αναδρομικών μισθών.
Η μη καταβολή μισθού σε περισσότερους από 1,5 εκατ. εργαζόμενους καθιστά απίθανη την παράταση της αναστολής λειτουργίας των δημόσιων υπηρεσιών, καθώς μια μακροχρόνια διακοπή θα προκαλούσε σοβαρά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα. Κατά τη διάρκεια του shutdown, δεν πληρώνονται ούτε όσοι τίθενται σε αργία άνευ αποδοχών ούτε όσοι συνεχίζουν να εργάζονται σε κρίσιμες υπηρεσίες, όπως οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας.
Στο shutdown του 2018, οι Δημοκρατικοί διαφώνησαν με τη χρηματοδότηση του τείχους στα σύνορα ΗΠΑ-Μεξικού που ζητούσε ο Τραμπ. Όταν οι ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας έμειναν για δεύτερο μήνα χωρίς μισθό, άρχισαν να δηλώνουν μαζικά ασθένεια, προκαλώντας ακυρώσεις και καθυστερήσεις πτήσεων, γεγονός που οδήγησε στη λήξη του shutdown.
Σήμερα, οι Δημοκρατικοί αντιτίθενται στο νομοσχέδιο που πρότεινε ο Λευκός Οίκος και οι Ρεπουμπλικάνοι για βραχυπρόθεσμο δανεισμό του Δημοσίου μετά τη λήξη του δημοσιονομικού έτους στις 30 Σεπτεμβρίου. Θέτουν ως προϋποθέσεις να μη μειωθεί ο αριθμός των δικαιούχων δημόσιας ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης (medicare ή Obamacare) και να διατηρηθούν οι φορολογικές εκπτώσεις για δαπάνες που αφορούν ασφάλιστρα υγείας, μέτρα που είχαν εγκριθεί την Άνοιξη με το φορολογικό νομοσχέδιο Τραμπ.
Οι δύο πλευρές επιδιώκουν να αποδώσουν ευθύνες η μία στην άλλη για το shutdown, προσπαθώντας να αποφύγουν τη δυσαρέσκεια της κοινής γνώμης. Ο Τραμπ ασκεί πιέσεις στους Δημοκρατικούς, απειλώντας με απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, τακτική που είχε ακολουθήσει και ο Έλον Μασκ. Ο ίδιος δήλωσε ότι θα υπάρξουν χιλιάδες απολύσεις.
Το φαινόμενο του shutdown είναι μοναδικό στις ΗΠΑ, καθώς σε άλλες χώρες η χρηματοδότηση των δαπανών διασφαλίζεται με κάθε τρόπο. Στις ΗΠΑ, υπάρχει νόμος του 19ου αιώνα για τη χρηματοδότηση των δαπανών, ο οποίος απέκτησε αυστηρότερη ερμηνεία επί προεδρίας Τζίμι Κάρτερ το 1980, οδηγώντας σε τέτοιες καταστάσεις.
Βάσει αυτής της ερμηνείας, καμία δαπάνη δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς νόμο εγκεκριμένο με αυξημένη πλειοψηφία από το Κογκρέσο. Συγκεκριμένα, απαιτείται ψήφιση από τουλάχιστον 60 Γερουσιαστές, και όχι απλή πλειοψηφία (51), όπως ισχύει για άλλα νομοσχέδια. Έτσι, ο Τραμπ, αν και διαθέτει πλειοψηφία και στα δύο σώματα του Κογκρέσου, χρειάζεται τη στήριξη ορισμένων Δημοκρατικών Γερουσιαστών.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
