Λίγες ώρες απομένουν για την έναρξη της φετινής Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (COP30), η οποία θα πραγματοποιηθεί από τις 10 έως τις 21 Νοεμβρίου στο Μπελέμ της Βραζιλίας. Επιστήμονες και αρμόδιοι φορείς εκφράζουν ανησυχία σχετικά με την επίτευξη του στόχου της Συμφωνίας του Παρισιού, ενώ ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, σημειώνει ότι «αποτύχαμε» να περιορίσουμε την υπερθέρμανση του πλανήτη στον 1,5°C. Παράλληλα, υπογραμμίζει πως «ουδέποτε ήμασταν καλύτερα εξοπλισμένοι για να την καταπολεμήσουμε».
Καθώς εκατοντάδες ηγέτες ετοιμάζονται να διαπραγματευθούν το μέλλον του πλανήτη, οι νεότερες γενιές διεκδικούν ενεργό ρόλο στη λήψη αποφάσεων. Παρότι επηρεάζονται άμεσα από τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, οι νέοι παραμένουν υποεκπροσωπούμενοι στις διαδικασίες. Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, οι πολιτικοί κάτω των 30 ετών αποτελούν μόλις το 2,74% των βουλευτών παγκοσμίως, ενώ το ποσοστό για τους κάτω των 40 ετών ανέρχεται σε 18,82%.
Ο Άγγελος Πάστρας, μηχανικός και ανώτερος σύμβουλος στη DNV με έδρα το Λονδίνο, συμμετέχει φέτος για πέμπτη φορά σε Διάσκεψη του ΟΗΕ για το Κλίμα, έχοντας ξεκινήσει από την COP26 στη Γλασκόβη και συνεχίζοντας σε Σαρμ Ελ Σέιχ, Ντουμπάι, Μπακού και πλέον στο Μπελέμ. Η ενασχόλησή του με την κλιματική αλλαγή ξεκίνησε μετά την ανάγνωση του βιβλίου του Αλ Γκορ «Μια άβολη αλήθεια».
Από μικρή ηλικία συμμετείχε σε δράσεις της UNESCO για την κλιματική διπλωματία, ενώ η ενεργή του συμμετοχή στον χώρο ξεκίνησε το 2020–2021, λίγο πριν την πανδημία.
Η φετινή COP θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική, καθώς κάθε κράτος-μέλος της Συμφωνίας του Παρισιού όφειλε να έχει ήδη υποβάλει τις Εθνικά Καθορισμένες Συνεισφορές (NDCs) για τη μείωση των εκπομπών έως το 2050.
«Η βασική προτεραιότητα ήταν αυτή, αλλά μέχρι τέλος Σεπτεμβρίου, αρχές Οκτωβρίου είχε κατατεθεί μόνο το 60%», αναφέρει ο κ. Πάστρας. Τονίζει επίσης την ανάγκη ευθυγράμμισης όλων με το όριο του 1,5 βαθμού Κελσίου.
Η Ράνια Παπαδοπούλου, πρόεδρος του Youth Climate Diplomacy Forum και συνεργάτιδα της Έδρας UNESCO για την Κλιματική Διπλωματία, επισημαίνει τη σημασία των Διασκέψεων του ΟΗΕ για την Ελλάδα.
Όπως αναφέρει, «Η Ελλάδα λειτουργεί ως μέρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καταθέτοντας τα NDCs συλλογικά. Ωστόσο, ως χώρα που πλήττεται έντονα από την κλιματική αλλαγή, χρειάζεται επαγρύπνηση για την προστασία της κοινωνίας μας. Παρά τις προσπάθειες στην πολιτική προστασία, ο ρυθμός ενίσχυσης πρέπει να επιταχυνθεί». Επισημαίνει επίσης τη σημασία της παρουσίας των νέων στις διασκέψεις, καθώς η Ελλάδα αποτελεί κινητήριο δύναμη στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Η συμμετοχή των νέων στις διαπραγματεύσεις
Ο κ. Πάστρας τονίζει την ανάγκη για συστηματική και αξιοκρατική συμπερίληψη των νέων στις διασκέψεις και τις διαπραγματεύσεις. «Δεν είναι ηγέτες του αύριο, αλλά του σήμερα», σημειώνει, προσθέτοντας ότι απαιτείται αλλαγή του αφηγήματος με θετικό πρόσημο για την κλιματική αλλαγή. «Αυτό που επιδιώκουμε είναι η κλιματική ισορροπία. Πρέπει να παραμείνουμε αισιόδοξοι και να κινούμαστε προς τη βιωσιμότητα και το NetZero 2050 / 1.5C», τονίζει.
Η κ. Παπαδοπούλου, με εμπειρία από την COP28 στο Ντουμπάι, παρατηρεί ότι, παρά την ισχυρή παρουσία νέων σε παράλληλες εκδηλώσεις, η συμμετοχή τους στις επίσημες διαπραγματεύσεις παραμένει περιορισμένη. «Οι πόρτες για τους νέους στην COP όμως κλείνουν όταν ξεκινούν οι διαπραγματεύσεις. Στις επίσημες ομάδες, στις επίσημες αποστολές των κρατών δεν υπάρχουν», υπογραμμίζει.
Επιπλέον, αναφέρει το υψηλό κόστος συμμετοχής ως σημαντικό εμπόδιο. Το 2023, ο μέσος όρος συμμετοχής ήταν 4.500 δολάρια, ενώ φέτος στη Βραζιλία το ποσό αυτό αυξάνεται σημαντικά. «Δεν είναι εύκολο για έναν νέο ειδικό, έναν εκπρόσωπο οργανισμού ή φόρουμ να ταξιδέψει, να μείνει και να συμμετέχει ενεργά», επισημαίνει.
Για τους δύο νέους, η συμμετοχή στην COP30 έχει ουσιαστικό χαρακτήρα. «Η νέα γενιά καλείται να χτίσει τη ζωή της πάνω σε ένα αβέβαιο κλιματικό μέλλον. Αυτό από μόνο του είναι ένας λόγος για να έχει φωνή», αναφέρει η κ. Παπαδοπούλου.
Προκλήσεις και προοπτικές για την πράσινη μετάβαση
Η κ. Παπαδοπούλου όσο και ο κ. Πάστρας συμφωνούν ότι η πράσινη μετάβαση πρέπει να είναι δίκαιη, αν και υπάρχουν σημαντικά ζητήματα προς προβληματισμό. Η κ. Παπαδοπούλου αναφέρεται στη συμφωνία των υπουργών Περιβάλλοντος της ΕΕ για τις μειώσεις εκπομπών έως το 2040, επισημαίνοντας ότι η δυνατότητα εξασφάλισης διεθνών πιστώσεων άνθρακα έως 10% αποτελεί κρίσιμο θέμα για το μέλλον.
Ο κ. Πάστρας αναγνωρίζει την πρόοδο της Ελλάδας στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ωστόσο εκφράζει ανησυχία για τις συζητήσεις περί νέων εξορύξεων. «Δεν μπορούμε να μιλάμε για νέες εξορύξεις την ώρα που έχουμε θέσει στόχο να τις σταματήσουμε. Είναι σαν να αυτοαναιρούμαστε», τονίζει.
Η κ. Παπαδοπούλου καταλήγει πως προτεραιότητα πρέπει να είναι η επένδυση στην εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση της νέας γενιάς για την κλιματική αλλαγή, διασφαλίζοντας ότι θα είναι κατάλληλα ενημερωμένη και προετοιμασμένη να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του μέλλοντος.