Σημαντικές αλλαγές αναμένονται στις μετακινήσεις με τρένο στην Ευρώπη, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθεί ένα φιλόδοξο σχέδιο για την ανάπτυξη δικτύου σιδηροδρόμων υψηλής ταχύτητας. Το σχέδιο, που παρουσιάστηκε στις αρχές Νοεμβρίου, στοχεύει στη μείωση του χρόνου ταξιδιού μεταξύ μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων έως και στο μισό μέχρι το 2040.
Η πρωτοβουλία περιλαμβάνει την κατασκευή νέων γραμμών και τη βελτίωση των υφιστάμενων, ώστε να επιτυγχάνονται ταχύτητες τουλάχιστον 200 χλμ/ώρα. Στόχος είναι τα σιδηροδρομικά ταξίδια να αποτελέσουν μια ελκυστική και βιώσιμη εναλλακτική στις πτήσεις μικρών αποστάσεων, ενισχύοντας ταυτόχρονα τη συνδεσιμότητα και την αποδοτικότητα του ευρωπαϊκού συστήματος μεταφορών.
Σύμφωνα με τον Επίτροπο Μεταφορών Απόστολο Τζιτζικώστα, «ο σιδηρόδρομος υψηλής ταχύτητας δεν είναι μόνο για να μειωθούν οι χρόνοι των ταξιδιών - είναι για να ενωθούν οι Ευρωπαίοι, να ενισχυθεί η οικονομία μας και να ηγηθούμε της παγκόσμιας κούρσας για αειφόρες μεταφορές».
Με το νέο δίκτυο, τα ταξίδια όπως Μόναχο–Ρώμη θα διαρκούν έξι ώρες και Σκόπια–Αθήνα λιγότερο από τέσσερις. Παραδείγματα δείχνουν ότι το Βερολίνο–Κοπεγχάγη θα διαρκεί τέσσερις ώρες (από επτά σήμερα), ενώ η διαδρομή Σόφια–Αθήνα θα περιοριστεί σε έξι ώρες, από σχεδόν δεκατέσσερις που απαιτούνται σήμερα.
Η Κομισιόν δίνει έμφαση στην άρση εμποδίων στα διασυνοριακά δρομολόγια, όπως η εναρμόνιση των συστημάτων εισιτηρίων και η ενίσχυση του ανταγωνισμού για χαμηλότερες τιμές. Παράλληλα, υπογραμμίζει τα περιβαλλοντικά οφέλη, καθώς τα τρένα εκπέμπουν πολύ λιγότερα αέρια θερμοκηπίου σε σχέση με άλλα μέσα μεταφοράς – μόλις το 0,3% των εκπομπών του τομέα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Επιτροπής.
Επενδύσεις και επέκταση του δικτύου
Το χρηματοδοτικό πλάνο προβλέπει επενδύσεις ύψους τουλάχιστον 345 δισ. ευρώ έως το 2040, με το συνολικό ποσό να εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει τα 500 δισ. ευρώ έως το 2050.
Σήμερα, τα 12.000 χιλιόμετρα σιδηροδρόμων υψηλής ταχύτητας συγκεντρώνονται κυρίως σε χώρες όπως η Ισπανία, η Γαλλία, η Ιταλία και η Γερμανία, με την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη να υστερούν σημαντικά στη συνδεσιμότητα.
Οι φιλοδοξίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επεκτείνονται και πέρα από τα σημερινά κράτη μέλη. Πρόσφατες συμφωνίες μεταξύ της Βουλγαρίας και της Βόρειας Μακεδονίας προβλέπουν την κατασκευή διασυνοριακής σιδηροδρομικής σήραγγας, ενώ σχεδιάζεται και η σύνδεση Σόφιας–Αθήνας με διάρκεια ταξιδιού έξι ωρών.
Παράλληλα, προχωρούν σχέδια για σύνδεση της νοτιοανατολικής Βουλγαρίας με τη βορειοδυτική Τουρκία.
Η Βόρεια Μακεδονία έχει ανακοινώσει την κατασκευή σιδηροδρόμου υψηλής ταχύτητας προς Θεσσαλονίκη και Αθήνα, με το ταξίδι Σκόπια–Θεσσαλονίκη να διαρκεί μόλις 1 ώρα και 20 λεπτά και το Σκόπια–Αθήνα λιγότερο από τέσσερις ώρες. Σύμφωνα με τον αρμόδιο υπουργό, αυτό θα αποτελέσει το σημαντικότερο πρόγραμμα υποδομής για τη νοτιοανατολική Ευρώπη.