Σημαντικές συμφωνίες επιτεύχθηκαν στο Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, σε σύνθεση υπουργών Μετανάστευσης, που πραγματοποιήθηκε στις Βρυξέλλες.
Οι υπουργοί κατέληξαν σε συμφωνία για τον Ετήσιο Μηχανισμό Αλληλεγγύης, ο οποίος καθορίζει τον αριθμό των ετήσιων δεσμεύσεων αλληλεγγύης που αναλαμβάνουν τα κράτη-μέλη.
Οι δεσμεύσεις αυτές περιλαμβάνουν μετεγκαταστάσεις αιτούντων άσυλο, οικονομικές συνεισφορές, καθώς και άλλες μορφές στήριξης, στο πλαίσιο του νέου ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου.
Επιπλέον, επετεύχθη συμφωνία σχετικά με τους κανονισμούς για τις ασφαλείς τρίτες χώρες και τις ασφαλείς χώρες προέλευσης.
Κάθε κράτος μέλος θα μπορεί να επιλέξει ανάμεσα σε τρεις τύπους μέτρων αλληλεγγύης. Οι επιλογές περιλαμβάνουν μεταφορές μεταναστών, χρηματοδοτικές συνεισφορές και εναλλακτικά μέτρα στήριξης για τα κράτη που δέχονται τη μεγαλύτερη μεταναστευτική πίεση, όπως η Ελλάδα.
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, χώρες όπως η Ελλάδα, η Κύπρος, η Ιταλία και η Ισπανία βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της μεταναστευτικής πίεσης. Αυτές οι χώρες θα έχουν προτεραιότητα στην πρόσβαση στο Εργαλείο Υποστήριξης Μετανάστευσης της ΕΕ.
Ο αριθμός-αναφοράς για το ταμείο αλληλεγγύης το 2026 ορίστηκε σε 21.000 μετεγκαταστάσεις ή άλλες ενέργειες αλληλεγγύης, ή σε 420 εκατομμύρια ευρώ ως εναλλακτικές οικονομικές εισφορές.
Σύμφωνα με το νέο Σύμφωνο, χώρες που αντιμετωπίζουν έντονη μεταναστευτική πίεση θα μπορούν να ζητήσουν πλήρη ή μερική απαλλαγή από τις υποχρεώσεις τους στα μέτρα αλληλεγγύης.
Το νέο ευρωπαϊκό Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο θα τεθεί σε εφαρμογή από τις 12 Ιουνίου 2026. Προβλέπει μέτρα αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών-μελών για την ανακούφιση των χωρών που δέχονται τον μεγαλύτερο αριθμό μεταναστών.
Η έννοια της ασφαλούς τρίτης χώρας επιτρέπει στα κράτη-μέλη να απορρίπτουν αιτήσεις ασύλου όταν οι αιτούντες θα μπορούσαν να λάβουν διεθνή προστασία σε μη ευρωπαϊκή χώρα που θεωρείται ασφαλής.
Με βάση τους αναθεωρημένους κανόνες, τα κράτη-μέλη μπορούν να εφαρμόζουν την έννοια της ασφαλούς τρίτης χώρας αν υπάρχει σύνδεση μεταξύ του αιτούντος άσυλο και της τρίτης χώρας, χωρίς η σύνδεση αυτή να είναι υποχρεωτικό κριτήριο.
Επίσης, προβλέπεται η δυνατότητα συμφωνίας ή ρύθμισης με μια ασφαλή τρίτη χώρα, ώστε η αίτηση ασύλου να εξετάζεται εκτός ΕΕ, με εξαίρεση τους ασυνόδευτους ανηλίκους.
Το Συμβούλιο συμφώνησε να χαρακτηριστούν ως ασφαλείς χώρες προέλευσης για την ΕΕ το Μπανγκλαντές, η Κολομβία, η Αίγυπτος, η Ινδία, το Κόσοβο, το Μαρόκο και η Τυνησία.
Σχετικά με το Κόσοβο, επισημαίνεται ότι ο χαρακτηρισμός αυτός δεν προδικάζει τις θέσεις για το καθεστώς του και είναι σύμφωνος με την απόφαση 1244/1999 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και τη γνωμοδότηση του Διεθνούς Δικαστηρίου για την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του Κοσσυφοπεδίου.