Μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης απορριμμάτων βρίσκονται «στα σκαριά» σε έξι περιοχές της χώρας και ήδη από την 1η Αυγούστου έχει τεθεί σε δημόσια διαβούλευση η Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Σύμφωνα με το ΥΠΕΝ, από τη μελέτη προέκυψαν σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα και ωφέλειες τόσο από ενεργειακή όσο και από περιβαλλοντική άποψη, ωστόσο οι αντιδράσεις ήδη είναι σφοδρές, καθώς -σε αντίθεση με ότι συμβαίνει στην Ευρώπη- στη δική μας περίπτωση ο τελικός «λογαριασμός» αναμένεται να πληρωθεί από του δήμους και τους πολίτες.
Η κατασκευή μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης εντάσσεται στο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) για τη μείωση της ταφής αστικών στερεών αποβλήτων (ΑΣΑ) στο 10% έως το 2030. Σύμφωνα με τη μελέτη που κατέθεσε το ΥΠΕΝ, παρότι η ανακύκλωση και η προδιαλογή αποτελούν βασικούς πυλώνες του ΕΣΔΑ, χωρίς την ανάπτυξη θερμικών μονάδων για την ενεργειακή αξιοποίηση των υπολειμμάτων, ο στόχος είναι ανέφικτος.
Μάλιστα, ο όγκος των παραγόμενων ΑΣΑ που δεν μπορούν να ανακυκλωθούν ή να κομποστοποιηθούν και μετατρέπονται σε Απορριμματογενείς Ενεργειακές Πρώτες Ύλες (ΑΕΠΥ) εκτιμάται σε 1,45 εκατ. τόνους το 2030. Οι ποσότητες αυτές, σε περίπτωση απουσίας μονάδων ΑΕΠΥ, θα οδηγούνταν σε Χώρους Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ), διατηρώντας υψηλό το ποσοστό ταφής και υπονομεύοντας την ευρωπαϊκή στρατηγική κυκλικής οικονομίας.
Σε ποιες περιοχές θα αναπτυχθούν οι μονάδες
Συνολικά, οι έξι μονάδες θα διαχειρίζονται 1.184.000 τόνους απορριμμάτων ετησίως, ποσοστό που καλύπτει σχεδόν το σύνολο των ΑΕΠΥ που θα προκύπτουν από το υπόλοιπο των αστικών αποβλήτων μετά από επεξεργασία και ανακύκλωση.
Κατά τα προβλεπόμενα της ΣΜΠΕ, η οποία και θα βρίσκεται σε διαβούλευση έως το τέλος του Αυγούστου, το σχέδιο περιλαμβάνει την ανάπτυξη μονάδων ΑΕΠΥ στις παρακάτω περιοχές:
- Βόρεια Ελλάδα: στις ΠΕ Ξάνθης ή Ροδόπης μία μονάδα με δυναμικότητα 62.000 τόνους ετησίως και ΠΕ Κοζάνης, με δυναμικότητα 288.000 τόνους.
- Δυτική Ελλάδα και Πελοπόννησος: προβλέπεται η εγκατάσταση μιας μονάδας δυναμικότητας 154.000 τόνων, με πιθανές θέσεις στην Αρκαδία, την Αχαΐα ή την Ηλεία.
- Αττική, Στερεά Ελλάδα, Βόρειο Αιγαίο και τμήμα του Νοτίου Αιγαίου: σχεδιάζονται δύο μονάδες, μία στη Βοιωτία με προβλεπόμενη δυναμικότητα 141.000 έως 221.000 τόνους, και μία στην Περιφέρεια Αττικής με εκτιμώμενη ετήσια διαχείριση 321.000 έως 401.000 τόνων.
- Κρήτη: στο Ηράκλειο μία μονάδα με ετήσια δυναμικότητα 140.000 τόνων.
Στα 1.033 GWh η συνεισφορά ηλεκτρικής ενέργειας
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, θα παράγονται συνολικά 1.033 GWh ηλεκτρικής ενέργειας ανά έτος, ποσοστό που αντιστοιχεί στο 2% της εθνικής ετήσιας κατανάλωσης, όπως εκτιμάται στο ισοζύγιο ηλεκτρισμού του ΑΔΜΗΕ για το 2030.
Συγκεκριμένα, η μονάδα της Ροδόπης ή Ξάνθης θα παράγει 54 GWh, της Κοζάνης 254 GWh, η μονάδα στην Πελοπόννησο 138 GWh, η μονάδα στη Βοιωτία 154 GWh, στην Αττική 306 GWh και στην Κρήτη 127 GWh.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η παραγόμενη ενέργεια από το βιοαποδομήσιμο κλάσμα των αποβλήτων καταγράφεται ως ΑΠΕ, ενισχύοντας την επίδοση της χώρας στον στόχο μείωσης εκπομπών και αύξησης της διείσδυσης των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα.
Περιορισμένη η περιβαλλοντική επίπτωση, λέει η μελέτη
Σύμφωνα, με την ΣΜΠΕ, η τεχνολογία καύσης με κινούμενη εσχάρα (moving grate incineration) είναι η ωριμότερη και πιο ευρέως χρησιμοποιούμενη τεχνολογία παγκοσμίως για την επεξεργασία ανομοιογενών αποβλήτων.
Η τεχνολογία αυτή λειτουργεί σε θερμοκρασίες άνω των 850°C, διασφαλίζοντας την πλήρη αποδόμηση των οργανικών ενώσεων, την αδρανοποίηση παθογόνων και την αποφυγή διοξινών. Οι εκπομπές αερίων ρύπων διαχειρίζονται μέσω εξελιγμένων συστημάτων φιλτραρίσματος και ελέγχου, ώστε να συμμορφώνονται πλήρως με την Οδηγία 2010/75/ΕΕ για τις Βιομηχανικές Εκπομπές.
Παράλληλα, οι μονάδες χαρακτηρίζονται από υψηλό δείκτη ενεργειακής απόδοσης (R1 > 0,65), ενώ το υπόλειμμα καύσης μπορεί να αξιοποιηθεί δευτερογενώς ή να απορριφθεί με ασφάλεια, μειώνοντας την περιβαλλοντική επιβάρυνση. Η περιβαλλοντική επίπτωση των μονάδων περιορίζεται περαιτέρω με την αξιοποίηση της τέφρας πυθμένα (bottom ash) σε κατασκευαστικές εφαρμογές και την κατάλληλη επεξεργασία της ιπτάμενης τέφρας (fly ash).
Σφοδρές οι αντιδράσεις για τον «λογαριασμό»
Ωστόσο, σφοδρές είναι οι αντιδράσεις τόσο για το ποιος τελικά θα πληρώσει το «λογαριασμό» όσο και για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις του έργου παρά τις διαβεβαιώσεις της Μελέτης ότι αυτές θα είναι περιορισμένες.
Όσον αφορά στο πρώτο σκέλος, ενώ στην υπόλοιπη Ευρώπη εφαρμόζονται τακτικές προς όφελος κυρίως των καταναλωτών σε ότι αφορά την παραγωγή ενέργειας από την καύση σκουπιδιών, στην περίπτωση της χώρα μας φαίνεται ότι θα εφαρμοστεί ένα νέο μοντέλο, που αν γίνει πραγματικότητα θα μεταφέρει βάρη σε δήμους και πολίτες.
Συγκεκριμένα, στην Ευρώπη εφαρμόζονται δύο διαφορετικά μοντέλα. Το πρώτο είναι το κοινωνικό μοντέλο, το οποίο συνήθως βασίζεται σε ευρωπαϊκά ή κρατικά χρήματα. Ο δήμος φτιάχνει ένα εργοστάσιο καύσης σκουπιδιών και παράγει φθηνή ενέργεια, την οποία δίνει σε χαμηλές τιμές στους δημότες ή στις υπηρεσίες του.
Στο Μιλάνο και σε ορισμένες σκανδιναβικές χώρες εφαρμόζεται ένα άλλο μοντέλο, κατά το οποίο ένας ιδιώτης φτιάχνει το εργοστάσιο και αγοράζει τα σκουπίδια από τους δήμους και στη συνέχεια πουλάει την ενέργεια σε τιμές αγοράς.
Όσον αφορά στη χώρα μας, αυτό που ουσιαστικά θα συμβεί είναι ότι «το Δημόσιο θα συμβάλει στην κατασκευή των εργοστασίων καύσης, οι ιδιώτες θα πωλούν την ενέργεια σε τιμές αγοράς στο δίκτυο ενέργειας και αντί να πληρώνουν του δήμους για να τους φέρνουν τα σκουπίδια τους, οι δήμοι θα πληρώνουν τις εταιρείες ενέργειας για να τα κάψουν», όπως εξηγεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ο Λευτέρης Καρχιμάκης, Συντονιστής Ομάδας Προγράμματος ΠΑΣΟΚ.
Κριτική στο σχέδιο για την καύση απορριμμάτων ασκεί, μεταξύ άλλων, με ανάρτησή του, και ο Δήμαρχος Αθηναίων, Χάρης Δούκας.
«Πώς μπορείς να βγάλεις λεφτά με 4 διαφορετικούς τρόπους από μία και μόνο επένδυση:
1. Επιδοτείσαι από το κράτος για την «επένδυση» αυτή και δη για το εργοστάσιο καύσης σκουπιδιών.
2. Σου πληρώνουν οι δήμοι και οι πολίτες την πρώτη ύλη και συγκεκριμένα τα σκουπίδια.
3. Επιδοτείσαι από το κράτος για την παραγόμενη ενέργεια, γιατί θεωρείται Ανανεώσιμη Πηγή Ενέργειας.
4. Πουλάς την υπόλοιπη ενέργεια μέσω του περίφημου χρηματιστηρίου ενέργειας στους πολίτες.
Ποιος πληρώνει, αλήθεια, για όλα αυτά; Προφανώς, οι πολίτες και οι δήμοι.
Το νέο δώρο της κυβέρνησης για τους λίγους και εκλεκτούς, είναι αυτή τη στιγμή σε διαβούλευση, Αύγουστο μήνα, με τη Βουλή κλειστή», έγραψε χαρακτηριστικά.
Την ίδια στιγμή, σε ανακοίνωσή του το Γραφείο Τύπου του ΚΚΕ αναφέρει: «Με το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) του 2020 η κυβέρνηση της ΝΔ άνοιξε χώρο και στους μονοπωλιακούς ομίλους των εργοστασίων καύσης, τον οποίο διεύρυνε παραπέρα με την τροποποίησή του το 2023. Δρόμος που είχε ανοίξει με το ΕΣΔΑ της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ το 2015».
«Η απόφαση Μητσοτάκη για έξι εργοστάσια καύσης απορριμμάτων στη χώρα μας, εις βάρος της ανακύκλωσης, αφαιρώντας παράλληλα τις αρμοδιότητες των δήμων, δεν είναι απλώς οικολογική πρόκληση. Είναι ένα οικονομικό, περιβαλλοντικό κοινωνικό έγκλημα και σκάνδαλο. Η καύση απορριμμάτων είναι αντιπεριβαλλοντική, αναχρονιστική και επικίνδυνη», υπογραμμίζει, μεταξύ άλλων, σε ανακοίνωσή του ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ.
«Η Ευρώπη έχει στραφεί εδώ και δεκαετίες στην ανακύκλωση και την κυκλική οικονομία. Η Ελλάδα, αντί να ακολουθήσει το ευρωπαϊκό μοντέλο, γυρίζει πίσω, στη ρυπογόνα και κοστοβόρα καύση. Και ενώ η χώρα πρωτοπορούσε στην Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2018 με τη στρατηγική για την Κυκλική Οικονομία που είχε θεσπίσει», αναφέρει.
«Πρόκειται για μια ιδιωτικοποίηση που στήνεται μέσα στο κατακαλόκαιρο για να αποφύγει τη διαβούλευση με τους πολίτες και τους δημάρχους που αντιδρούν. Μάλιστα, εκβιάζουν οικονομικά και πολιτικά τους δήμους ώστε να οδηγούν περισσότερες ποσότητες για καύση παρά για ανακύκλωση. Είναι ρουσφέτι 25ετίας για δισεκατομμύρια έσοδα εργολάβων γιατί οι μονάδες θα είναι ιδιωτικές! Είναι το μοντέλο "αδύναμη πολιτεία, περισσότερα υπερκέρδη για λίγους"», συνεχίζει η ίδια ανακοίνωση.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
