Ο πρόωρος τοκετός παραμένει μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τη δημόσια υγεία σε παγκόσμιο επίπεδο. Κάθε χρόνο, περίπου ένα στα δέκα νεογνά – δηλαδή 13,4 εκατομμύρια παιδιά – γεννιέται πριν από τις 37 εβδομάδες κύησης.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η προωρότητα αποτελεί την κυριότερη αιτία θανάτου παιδιών κάτω των πέντε ετών και συνδέεται συχνά με μακροχρόνιες επιπλοκές υγείας.
Στην Ελλάδα, το φαινόμενο εμφανίζεται ακόμη εντονότερα, καθώς το ποσοστό προωρότητας ανέρχεται σε 12,3% των γεννήσεων.
Με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2024, από τις 68.467 γεννήσεις, περίπου 8.400 νεογνά ήρθαν στον κόσμο πρόωρα. Οι οικογένειές τους αντιμετωπίζουν μια δύσκολη και συχνά αβέβαιη πραγματικότητα στις Μονάδες Εντατικής Νοσηλείας Νεογνών (ΜΕΝΝ).
Τα δεδομένα αυτά καταγράφονται σε ένα περιβάλλον υπογεννητικότητας, με μείωση των γεννήσεων τα τελευταία χρόνια.
Παράλληλα, σημειώνεται αύξηση στους πρόωρους τοκετούς, γεγονός που εντείνει την ανάγκη για εξειδικευμένη νεογνολογική φροντίδα και προληπτικές παρεμβάσεις.
Σύμφωνα με ανακοίνωση της Ελληνικής Νεογνολογικής Εταιρείας, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Προωρότητας, στις 27 Νοεμβρίου διοργανώνεται υβριδική ημερίδα στο ΚΕ.Δ.Ε.Α. με θέμα «Από το πρόωρο νεογνό για το πρόωρο».
Στην εκδήλωση θα συμμετέχουν επαγγελματίες υγείας από ΜΕΝΝ όλης της χώρας, γονείς και παιδιά που γεννήθηκαν πρόωρα. Το φετινό μήνυμα, «Ας δώσουμε στα πρόωρα μωρά ένα δυναμικό ξεκίνημα για ένα φωτεινότερο μέλλον», τονίζει την ανάγκη για ένα πιο υποστηρικτικό περιβάλλον για τα πρόωρα νεογνά και τις οικογένειές τους.
Έλλειψη οργανωμένων περιγεννητικών κέντρων
Ο πρόεδρος της Ελληνικής Νεογνολογικής Εταιρείας, καθηγητής Παιδιατρικής-Νεογνολογίας ΑΠΘ Γιώργος Μητσιάκος, επισημαίνει ότι παρά τη σημαντική πρόοδο στη νεογνολογία, η Ελλάδα υστερεί σε κρίσιμες υποδομές.
Όπως αναφέρει, «Η χώρα μας συνεχώς βαίνει σε όλο και χειρότερες μέρες όσον αφορά την υπογεννητικότητα. Πέρσι είχαμε περίπου 68.460 γεννήσεις, από τις οποίες οι 8.500 ήταν πρόωρες – δηλαδή ποσοστό 12,3%. Το ποσοστό αυτό ξεπερνά τον παγκόσμιο μέσο όρο του 10% που δίνει ο ΠΟΥ».
Παρά τα σημαντικά βήματα στην περιγεννητική φροντίδα, παραμένουν σοβαρές ελλείψεις, όπως η απουσία οργανωμένων περιγεννητικών κέντρων τόσο στα μεγάλα αστικά κέντρα όσο και στην επαρχία.
Ο κ. Μητσιάκος υπογραμμίζει ότι η Πολιτεία πρέπει να δώσει προτεραιότητα στη δημιουργία τέτοιων κέντρων, ώστε να διασφαλιστεί η καλύτερη δυνατή φροντίδα για την έγκυο και το πρόωρο νεογνό.
Σημειώνει επίσης ότι απαιτείται όχι μόνο διαχείριση αλλά και μείωση της προωρότητας στη χώρα, η οποία ξεπερνά τον παγκόσμιο μέσο όρο.
Η προωρότητα οφείλεται σε πολλούς παράγοντες, συνεπώς απαιτείται συλλογική ευθύνη και καθολική, δωρεάν πρόσβαση όλων των γυναικών σε οργανωμένα περιγεννητικά κέντρα, για πρόληψη και έγκαιρη αντιμετώπιση προβλημάτων κατά την εγκυμοσύνη.
Η σημασία της φροντίδας με επίκεντρο την οικογένεια
Το μοντέλο FCC (Family-Centered Care) αποτελεί βασικό εργαλείο στήριξης των πρόωρων και άρρωστων νεογνών. Στις ΜΕΝΝ, αναγνωρίζονται οι γονείς ως σημαντικοί συνεργάτες στη φροντίδα, ενισχύεται ο μητρικός θηλασμός και η ομαλή ανάπτυξη, μειώνεται ο κίνδυνος λοιμώξεων και η διάρκεια νοσηλείας, ενώ προωθείται η ψυχοσωματική σχέση γονέα-νεογνού.
Η Ελληνική Νεογνολογική Εταιρεία επισημαίνει ότι «οι επαγγελματίες υγείας των ΜΕΝΝ καθημερινά στηρίζουν τα νεογνά και τις οικογένειές τους, με σύμμαχο την επιστημονική γνώση, τη συνεχή εκπαίδευση και την ανθρωπιά.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, είναι ζωτικής σημασίας να ενώσουμε τις δυνάμεις μας – Πολιτεία, υγειονομική κοινότητα και κοινωνία στο σύνολό της – για να προσφέρουμε στα πρόωρα μωρά ένα δυναμικό ξεκίνημα και ένα πραγματικά φωτεινότερο μέλλον».