Ισχυρό αναμένεται να είναι το πλήγμα που θα δεχθούν οι ελληνικές εξαγωγές από την επιβολή δασμών 20% από την κυβέρνηση Τραμπ, μάλιστα σε μία περίοδο που είχαν συνεχώς ανοδική πορεία.
Οι εξαγωγές της Ελλάδας προς τις ΗΠΑ το 2024 σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ ήταν 2,4 δισ. ευρώ σε σύνολο 49,9 δισ. ευρώ, δηλαδή ποσοστό 4,8%. Η έκθεση της Ελλάδας είναι μικρή στη συγκεκριμένη αγορά, αλλά υπάρχουν κλάδοι όπως τα τρόφιμα, όπου τα εξαγώγιμα ποσά δεν είναι αμελητέα και ενδεχομένως κάποιες επιχειρήσεις να έχουν μεγαλύτερα προβλήματα.
Όπως ανέφερε το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, οι ελληνικές εξαγωγές στις ΗΠΑ συνεισφέρουν περί το 1% του ΑΕΠ. Για το 2024, κορυφαία εξαγόμενα προϊόντα προς τις ΗΠΑ αποτέλεσαν τα Προϊόντα Διύλισης Πετρελαίου με αξία 551 εκατ. ευρώ (κωδικός 27), τα Φρούτα, Λαχανικά και Ποτά με 486,6 εκατ. ευρώ (κωδικοί 07, 08, 09, 12, 20, 21, 22), και το αλουμίνιο και ο χάλυβας (κωδικοί 72, 73, 76) με εξαγωγές στις ΗΠΑ ύψους 201,7 εκ. ευρώ.
Ελιές, αλουμίνιο, φέτα, ελαιόλαδο και κομπόστες ροδάκινου είναι τα προϊόντα που θα πληγούν περισσότερο από την επιβολή των δασμών.
Απειλείται η επιτραπέζια ελιά
Η επιτραπέζια ελιά είναι το πρώτο σε αξία εξαγώγιμο αγροτικό προϊόν της Ελλάδας στις ΗΠΑ. «Το 2024 καταγράψαμε μία χρονιά ρεκόρ για τις εξαγωγές, ξεπέρασαν τα 214 εκατ. ευρώ και οι εξαγωγές στη συγκεκριμένη χώρα αντιπροσωπεύουν κάτι λιγότερο από το 30% του συνόλου της εξαγωγής της επιτραπέζιας ελιάς. Οι επιτραπέζιες ελιές σε ποσοστό πάνω από 90% της παραγωγής εξάγονται», τόνισε μιλώντας στο BD ο κ. Κώστας Ζούκας πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Μεταποιητών Τυποποιητών Εξαγωγέων Επιτραπέζιων Ελιών (ΠΕΜΕΤΕ).
Όπως τόνισε μόνο το 8% καταναλώνεται από την εσωτερική αγορά, ενώ η πορεία του κλάδου είναι απόλυτα συνυφασμένη με την πορεία των εξαγωγών. «Όταν η μεγαλύτερη χώρα απορρόφησης του προϊόντος μας θέτει ένα δασμό 20%, αυτό είναι ένα σημαντικό πρόβλημα, γιατί θα αυξήσει την τιμή στο ράφι για τον Αμερικανό καταναλωτή».
Παράλληλα, όπως σημείωσε, εκτός από τους Ευρωπαίους ανταγωνιστές ωφελημένες θα βγουν τρίτες χώρες, όπως η Τουρκία και το Μαρόκο, στις οποίες επιβλήθηκε δασμός μόνο 10% και θα έχουν ένα πλεονέκτημα στον κοστολογικό τομέα, αν και η ελληνική επιτραπέζια ελιά έχει κερδίσει την προτίμηση του Αμερικανού καταναλωτή λόγω ποιότητας. Σε κάθε περίπτωση, η διαφορά του δασμού θα αποτελέσει ένα εφαλτήριο για αυτές τις χώρες για να ενισχύσουν τη διείσδυση τους στην αμερικανική αγορά.
Τι συμβαίνει με τη φέτα
Με προβληματισμό σχολιάζει τις αυξήσεις o κ. Παύλος Σατολιάς πρόεδρος της Εθνικής Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών (ΕΘΕΑΣ) και του Αγροτικού Γαλακτοκομικού Συνεταιρισμού Καλαβρύτων. Όπως τόνισε, μιλώντας στο BD, «περιμένουμε να δούμε τι τελικά θα ισχύσει. Προκαλεί αναστάτωση το γεγονός στην αγορά. Θα γίνουν κάποιες ανακατατάξεις, κάποιοι κραδασμοί που έχουν να κάνουν με την αύξηση της τιμής. Θα δούμε τι μπορεί να απορροφηθεί σε όλη την αλυσίδα παραγωγής».
Ωστόσο σοβαρός είναι, όπως είπε ο κ. Π. Σατολιάς «ο φόβος αν ο καταναλωτής αλλάξει διατροφικές συνήθειες. Δεν είναι καλό να πειράζεις την αγορά ειδικά σε εποχές που τα προϊόντα έχουν υψηλό κόστος από μόνα τους. Η Ευρώπη πρέπει να προστατέψει τα προϊόντα της».
Όσον αφορά τη φέτα το 2024 οι εξαγωγές φέτας στις ΗΠΑ έφτασαν σχεδόν τα 100 εκατ., καθώς εξάγονται πάνω από 10.000 τόνους.
Το ελαιόλαδο
Την ίδια ώρα, το ελληνικό ελαιόλαδο αρχίζει να κατακτά ισχυρή παρουσία στα ράφια των αμερικανικών καταστημάτων τροφίμων. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων του Γενικού Προξενείου της Νέας Υόρκης, το 2023, η Ελλάδα καλύπτει περίπου το 4,7% των εισαγωγών ελαιολάδου των ΗΠΑ (από 3,3% το 2022) κατέχοντας την 5η θέση, μάλιστα το ύψος τους φτάνει τα 100,7 εκατ. δολάρια.
Αλουμίνιο, χάλυβας, καύσιμα και τσιμέντο
Οι εξαγωγές της ElvalHalcor στις ΗΠΑ αντιπροσωπεύουν το 8% των συνολικών πωλήσεων της εταιρείας. Τα στελέχη της αναφέρουν ότι η αγορά των ΗΠΑ είναι ελλειμματική για αυτό και τα περιθώρια κέρδους είναι πολύ καλά. Μάλιστα επισημαίνουν πως ενόψει των δασμών, οι εγχώριοι παραγωγοί έχουν αυξήσει τα τιμολόγιά τους, κάτι που προς το παρόν ευνοεί τον πληθωρισμό.
Επίσης, η Cenergy έχει μικρή έκθεση με 2,5% του τζίρου της σε Βόρεια και Νότια Αμερική με τους χαλυβδοσωλήνες της (Σωληνουργεία Κορίνθου) αλλά και εκεί η αγορά είναι ιδιαίτερα ελλειμματική και λογικά δεν θα υπάρξει πρόβλημα απορρόφησης των προϊόντων της.
Οι εταιρείες εμπορίας χάλυβα (Έλαστρον, ΣΙΔΜΑ, Κορδέλλου, Τζιρακιάν) δεν έχουν εξαγωγές στις ΗΠΑ αλλά εμμέσως θα επηρεαστούν θετικά, καθώς τα «αντίποινα» από την ΕΕ και η εδραίωση του πρστατευτισμού θα αυξήσουν τις τιμές. Σε μια τέτοια περίπτωση θα έχουν διπλό όφελος αφού στις αποθήκες τους έχουν και stock προϊόντων με χαμηλό κόστος, καθώς τα τελευταία τρία χρόνια οι τιμές είχαν πιεστεί.
Οι εξαγωγές της Motor Oil στις ΗΠΑ κυμαίνονται γύρω στα 300 εκατ. ευρώ, δηλαδή μόλις το 2,6% του συνολικού τζίρου, ενώ υπάρχει και ευχέρεια οι ποσότητες αυτές να κατευθυνθούν και σε άλλη γεωγραφική περιοχή..
Η Τιτάν πραγματοποιεί εξαγωγές στις ΗΠΑ και από την Τουρκία (δασμοί 10%) αλλά και από την Ελλάδα (δασμοί 20%). Επειδή υπάρχει όμως μεγάλη ζήτηση, υπάρχει η δυνατότητα για ανατιμήσεις στο τσιμέντο, όπως έχει υποστηρίξει η διοίκηση σε ανύποπτο χρόνο.
Ποιες εταιρείες θα ωφεληθούν από τυχόν φορολογικές ελαφρύνσεις
Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν ελληνικές εταιρείες με παραγωγικές εγκαταστάσεις στις ΗΠΑ που αναμένεται να ωφεληθούν από τις εξαγγελίες Τραμπ για μείωση φορολογικών συντελεστών, εφόσον οι δασμοί γεμίσουν τα ομοσπονδιακά ταμεία.
Για παράδειγμα, η Τιτάν και η ΦΑΓΕ. Η Τιτάν μέσω της Titan Αmerica έχει δύο εργοστάσια παραγωγής σε Φλόριντα και Βιρτζίνια. Η ΦΑΓΕ δραστηριοποιείται από το 2008 στις ΗΠΑ και ειδικότερα στη Νέα Υόρκη με μονάδα παραγωγής γιαουρτιού δυναμικότητας 160.000 τόνων.
Κερδισμένες θα είναι και δύο ελληνικές εταιρείες που έχουν αποφασίσει να προχωρήσουν στην κατασκευή εργοστασίου στις ΗΠΑ. Πρόκειται για τη Cenergy η οποία ανεγείρει εργοστάσιο παραγωγής χερσαίων καλωδίων στη Βαλτιμόρη το οποίο θα λειτουργήσει από το 2028. Η επένδυση θα ανέλθει στα 200 εκατ. ευρώ.
Η άλλη εταιρεία είναι η Flexopack που διαθέτει θυγατρική στις ΗΠΑ με εμπορική δραστηριότητα αλλά τώρα θα προχωρήσει και σε παραγωγική επένδυση. Ειδικότερα, απέκτησε έκταση 80 στρεμμάτων στην Πενσυλβάνια για να ανεγείρει βιομηχανική εγκατάσταση σε μια επένδυση που θα ανέλθει στα 33 εκατ. ευρώ.
Τι λένε οι άνθρωποι της αγοράς
Με ανησυχία σχολιάζουν παράγοντες της αγοράς και της κυβέρνησης την επιβολή δασμών από τον Τραμπ.
Από το βήμα του 15ου Food Retail Conference ο κ. κ. Αριστοτέλης Παντελιάδης πρόεδρος της Ένωσης Σούπερ Μάρκετ Ελλάδος και επικεφαλής του ομίλου METRO AEBE τόνισε: «Οι δασμοί του Ντόναλντ Τραμπ δημιουργούν εμπόδια στο εμπόριο και άρα προκαλούν ύφεση στην παγκόσμια οικονομία. Θα ανεβάσουν τις τιμές αλλά, την ίδια στιγμή θα αυξήσουν και τα φορολογικά έσοδα στα κράτη. Ποια είναι η εκτίμηση; Θα την πληρώσουμε όλοι αλλά αυτό δεν θα φανεί ακόμη…».
Για να αναρωτηθεί στη συνέχεια «ως αποτέλεσμα, η ευρωπαϊκή και άρα η ελληνική οικονομία θα βυθιστούν στην ύφεση;». «Σε πρώτη ανάγνωση ναι, αλλά ίσως τελικά η εξέλιξη αυτή ξυπνήσει την Ευρώπη. Μεγάλο ερώτημα παραμένει αν οι Ευρωπαίοι εκμεταλλευτούν την ευκαιρία να δημιουργήσουν αντίβαρα, όπως πχ μια συμμαχία με την Κίνα, όσο οι ΗΠΑ απομονώνονται», εξήγησε στη συνέχεια ο κ. Παντελιάδης.
Ο Γενικός Γραμματέας Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή του υπουργείου Ανάπτυξης, Σωτήρης Αναγνωστόπουλος, τόνισε από το βήμα του ίδιου συνεδρίου πως «δυστυχώς όταν έχεις δασμούς, περιορίζεις το εμπόριο και αυξάνονται οι τιμές. Οι δασμοί επηρεάζουν πρωτίστως τα ίδια τα κράτη που τους επιβάλλουν και τους καταναλωτές τους κατ’ επέκταση και μετά όλους τους υπόλοιπους. Θα πρέπει να δούμε τη μακροπρόθεσμη εφαρμογή των δασμών και ποια θα είναι η απάντηση των υπόλοιπων κρατών, αλλά και εάν υπάρξουν διαπραγματεύσεις».
Ο κ. Χρήστος Γιαννακάκης πρόεδρος των Συνεταιριστικών Ελληνικών Εξαγωγών τόνισε: «Η αγορά των ΗΠΑ είναι σημαντική. Το 2020 οι εξαγωγές στην κονσέρβα ροδάκινων ήταν 21 εκατ. ευρω και το 2024 κλείσαμε στα 95 εκατ. ευρώ. Η επιβολή δασμών είναι τεράστιο πρόβλημα και εν μέρει το αντιμετωπίσαμε και το 2018 που μπορέσαμε να μοιραστούμε τη ζημιά με τον εισαγωγέα για να περιορίσουμε την ζημιά. Με brand δικό μας μπορεί ενδεχομένως να μπορούμε να πετύχουμε κάτι τέτοιο όπως την πρώτη φορά Τραμπ αλλά με τα ιδιωτικής ετικέτας τα πράγματα θα είναι δύσκολα. Και συνυπολογίζοντας ότι υπάρχει μια μείωση της κατανάλωσης, και μείωσης της ζάχαρης και της αγοραστικής δύναμης η κατάσταση είναι δύσκολη».
Από την πλευρά του ο κ. Γιάννης Σφακιανάκης CEO, Segafredo Zanetti Hellas επισήμανε πως οι εμπορικοί πόλεμοι, ο πληθωρισμός, η αστάθεια στην εφοδιαστική αλυσίδα δημιουργεί νέους όρους στο παιχνίδι και «εμείς στις επιχειρήσεις χρειάζεται να προσαρμοζόμαστε άμεσα στις νέες συνθήκες, να διατηρούμε την ανταγωνιστικότητα και να ψάχνουμε για συνέργειες και συνεργασίες. Στην στρατηγική αυτή, είναι να βρούμε νέες συμμαχίες. Αυτό που κάνουμε είναι να περιορίσουμε κινδύνους και να μπορέσουμε να απεξαρτηθούμε από κάποιες αγορές. Πχ, στην αγορά καφέ προσπαθούμε να απεξαρτηθούμε από τις αγορές Βιετνάμ και Βραζιλίας. Η κρίση και ο εμπορικός πόλεμος γεννάει και ευκαιρίες και αυτοί που είναι ευέλικτοι και κυνηγούν τις συνέργειες μπορεί να βγουν κερδισμένοι ξεπερνώντας αυτόν τον ύφαλο».
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
