Η Ελλάδα, μια χώρα με πλούσια γεωργική παράδοση, φημίζεται παγκοσμίως για τα φρούτα και τα λαχανικά της. Από τις ζουμερές ντομάτες της Κρήτης μέχρι τα αρωματικά ροδάκινα της Μακεδονίας, τα ελληνικά προϊόντα θεωρούνται ποιοτικά και αγνά. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ένα φαινόμενο που ξενίζει τόσο τους Έλληνες όσο και τους επισκέπτες της χώρας: Στα πιάτα πολλών τουριστών καταλήγουν... εισαγόμενα φρούτα και λαχανικά. Μάλιστα όπως χαρακτηριστικά ανέφερε ο πρόεδρος του ΙΟΒΕ κ. Γιάννης Ρέτσος μόλις το 10% της ντομάτας που τρώνε οι τουρίστες είναι ελληνικές.
Το καλοκαίρι, με την τουριστική κίνηση να κορυφώνεται, η ζήτηση για νωπά προϊόντα αυξάνεται κατακόρυφα. Χιλιάδες ξενοδοχεία, εστιατόρια, beach bars και οργανωμένες μονάδες φιλοξενούν εκατομμύρια επισκέπτες που επιθυμούν να απολαύσουν την ελληνική μεσογειακή διατροφή. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί καταναλωτές – ντόπιοι και ξένοι – βρίσκονται μπροστά σε φρούτα και λαχανικά προέλευσης Ολλανδίας, Πολωνίας, Ισπανίας ή Αιγύπτου.
Η ειρωνεία είναι εμφανής: ενώ η χώρα παράγει εξαιρετικά αγροτικά προϊόντα, οι τουρίστες – που συχνά επιλέγουν την Ελλάδα για τη γαστρονομική της ταυτότητα – καταναλώνουν προϊόντα που δεν προέρχονται από την τοπική παραγωγή.
Χαρακτηριστικό είναι ότι κατά το α’ εξάμηνο του 2025, η πορεία των εισαγωγών φρούτων και λαχανικών είχε αύξηση 3,4%, ωστόσο όμως η αύξηση αυτή τον Ιούνιο έγινε ιλιγγιώδης, καθώς έφτασε στο ποσοστό του 43,2%!
Σύμφωνα με προσωρινά στοιχεία που επεξεργάστηκε ο Σύνδεσμος Εξαγωγέων Φρούτων, Λαχανικών και Χυμών Incofruit Hellas, εκτιμάται ότι τον Ιούνιο 2025 οι εισαγωγές φρούτων και λαχανικών εκτινάχθηκαν στους 53.279 τόνους, από 37.194 τόνους που ήταν τον Ιούνιο 2024.
Αναλυτικά οι εισαγωγές 6μήνου των κυριότερων προϊόντων:
- 189.800 τόνοι πατάτες έναντι 200.770 το 2024 – 5,4% προερχόμενες (κατανομή κατά χώρα βάσει στοιχείων ΕΛΣΤΑΤ Α΄ τετράμηνο 2025) από Αίγυπτο 75,7% Γαλλία, Κύπρος και Ολλανδία
- 9.544 τόνοι κρεμμύδια, έναντι 8.367 πέρσι αυξημένα +14% προερχόμενα από Αυστρία 32,6% και ακολουθούν Ολλανδία, Ινδία, Αίγυπτος, κ.α.
- 2.737 τόνοι τομάτες έναντι 2.266 τ. το 2024 + 21% προερχόμενες από Γερμανία, Τουρκία, Ολλανδία.
- 2.020.τόνοι πιπεριές γλυκοπιπεριές έναντι 2.577 τ. το 2024 -21% προερχόμενες από Ισραήλ 49,8%, Ολλανδία, Ισπανία κ.α
- 7.047 τόνοι μήλων έναντι 12.247 πέρσι μειωμένες – 42% προερχόμενα από Ιταλία 34,2%, και ακολουθούν Πολωνία, Βορ. Μακεδονία κ.α .
Όπως μπορεί να παρατηρήσει κανείς πολλά από τα συστατικά της παραδοσιακής χωριάτικης σαλάτας που τρώνε οι τουρίστες σε μεγάλο βαθμό μπορεί να προέρχονται από ευρωπαϊκές ή και τρίτες χώρες.
Ειδικά η βασίλισσα του καλοκαιρινού τραπεζιού ντομάτα σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του Συνδέσμου Incofruit οι εισαγωγές από 1/1 έως και φτάνουν περίπου τους 4.200 τόνους προερχόμενες από Ισπανία 800 τόνοι, Τουρκία 700 τόνοι, Πολωνία 700 τόνοι και 600 τόνοι Ολλανδία με επιταχυνόμενους ρυθμούς.
Οι αιτίες
Τα προβλήματα του ελληνικού πρωτογενούς τομέα δεν είναι καινούργια. Είναι χρόνιες παθογένειες που ανακυκλώνονται από γενιά σε γενιά: κατακερματισμένοι κλήροι, δύσκολο ανάγλυφο, περιορισμένοι πόροι, κακοδιαχείριση επιδοτήσεων και μια αδυναμία μετάβασης στη γεωργία του 21ου αιώνα. Το αποτέλεσμα; Χαμηλή παραγωγικότητα, περιορισμένες εξαγωγές και, πλέον, αδυναμία κάλυψης βασικών διατροφικών αναγκών, ακόμη και στην κορύφωση της τουριστικής περιόδου.
Αυτό που σήμερα διαφαίνεται πιο έντονα από ποτέ είναι ο κίνδυνος ο ελληνικός αγροτικός τομέας να μείνει εκτός του παγκόσμιου «τρένου» της τεχνολογίας και της καινοτομίας. Αν δεν υπάρξει συντονισμένη μετάβαση σε σύγχρονες μεθόδους παραγωγής, όπως η υδροπονία, η θερμοκηπιακή γεωργία εκτός εδάφους, η χώρα κινδυνεύει να μείνει ουραγός στην ευρωπαϊκή και παγκόσμια αγορά τροφίμων.
Η απειλή δεν είναι θεωρητική. Η σύγκριση με την Ολλανδία είναι ενδεικτική και αποκαλυπτική: μια χώρα με το ένα τρίτο της έκτασης της Ελλάδας και σαφώς λιγότερο ευνοϊκό κλίμα, καταφέρνει να είναι αγροτική υπερδύναμη. Το 2022, η Ολλανδία παρήγαγε αγροτικά προϊόντα αξίας άνω των 122 δισ. ευρώ, ενώ η Ελλάδα μόλις 26,3 δισ. ευρώ. Η Ολλανδία, με τεχνολογικά προηγμένες καλλιέργειες, αυτοματοποιημένα θερμοκήπια, προηγμένα logistics και αγροτική έρευνα αιχμής, εξάγει τρόφιμα σε όλο τον κόσμο - και μάλιστα φρέσκα, ποιοτικά και ανταγωνιστικά.
Αντίθετα, η Ελλάδα δυσκολεύεται ακόμη να συνδέσει την αγροτική της παραγωγή με τις ανάγκες της τουριστικής της βιομηχανίας - της μεγαλύτερης βαριάς βιομηχανίας της χώρας. Οι τουρίστες καταναλώνουν εισαγόμενα φρούτα και λαχανικά γιατί η εγχώρια παραγωγή δεν φτάνει. Και η κατάσταση φαίνεται πως δεν είναι συγκυριακή, αλλά διαρθρωτική.
Φορείς που έχουν σχέση με την γεωργία έχουν κρούσει πολλές φορές τον κώδωνα του κινδύνου και η λύση απαιτεί τολμηρές αποφάσεις αναδιάρθρωση καλλιεργειών, επενδύσεις σε τεχνολογία, σύνδεση με ερευνητικά κέντρα, κίνητρα για συνεργαστικά σχήματα και παραγωγούς που θέλουν να περάσουν στην εποχή της γεωργίας ακριβείας.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
