Σημαντική αναβάθμιση αναμένεται να σημειωθεί τις επόμενες ημέρες στο οδικό δίκτυο της Δυτικής Ελλάδας, καθώς στις 31 Ιουλίου πρόκειται να δοθούν στην κυκλοφορία 65 από τα 75 χιλιόμετρα του νέου αυτοκινητοδρόμου Πατρών – Πύργου, καλύπτοντας το τμήμα από τον Πύργο έως τον Αλισσό της Αχαΐας.
Η ολοκλήρωση των έργων θα ακολουθήσει στα τέλη Νοεμβρίου, με την παράδοση των υπολειπόμενων 10 χιλιομέτρων, συνδέοντας τον Αλισσό με τη μεγάλη περιμετρική της Πάτρας.
Η κατασκευή του έργου αποτέλεσε μακροχρόνιο στοίχημα για την ευρύτερη περιοχή, καθώς οι διαδικασίες υλοποίησης ξεκίνησαν μόλις στις αρχές του 2022, έπειτα από δεκαετίες προσπαθειών και σημαντικών καθυστερήσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι είχαν περάσει 43 χρόνια από το 1979, όταν ξεκίνησε η κατασκευή της υπάρχουσας εθνικής οδού Πατρών – Πύργου – Αρχαίας Ολυμπίας, χωρίς όμως να δοθεί η απαιτούμενη αναβάθμιση, με αποτέλεσμα τα οδικά προβλήματα να παραμένουν οξυμένα έως σήμερα.
Οι δυσχέρειες αυτές αποτέλεσαν βασικό αντικείμενο ανάλυσης σε συνεδρίαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Δυτικής Ελλάδας στα τέλη του 2019, όπου και παρουσιάστηκε το ιστορικό των διαδοχικών προσπαθειών για την κατασκευή του σύγχρονου αυτοκινητοδρόμου.
Η πολύχρονη διαδρομή υλοποίησης του Πατρών – Πύργου
Από το 2007 είχαν ξεκινήσει οι εντατικές ενέργειες για τον νέο αυτοκινητόδρομο, όπως αποτυπώθηκε σε εκείνη τη συνεδρίαση του οργάνου, με εισηγητή τον τότε πρόεδρο του συμβουλίου και νυν αντιπεριφερειάρχη Επιχειρηματικότητας Έρευνας και Καινοτομίας, Τάκη Παπαδόπουλο.
Ο ίδιος τόνισε την ανάγκη εντατικής προσπάθειας και άσκησης πιέσεων προκειμένου να βρεθούν λύσεις, «αφού ήδη είχαν καταγραφεί προβλήματα όσον αφορά στις συμβάσεις και τον σχεδιασμό».
«Τότε, υπήρχαν τρεις λύσεις ‘πάνω στο τραπέζι’ και τα χρονικά περιθώρια εξαντλούνταν», προσέθεσε ο κ. Παπαδόπουλος, αναφερόμενος στις κρίσιμες διαβουλεύσεις γύρω από την πορεία υλοποίησης.
Σύμφωνα με την αναλυτική παρουσίαση της ιστορικής διαδρομής του έργου, βασικό ορόσημο αποτέλεσε η κύρωση από τη Βουλή, στις 2 Οκτωβρίου 2007, της Σύμβασης Παραχώρησης για το έργο, που εντασσόταν αρχικά στην «Ολυμπία Οδό». Ωστόσο, στα τέλη Νοεμβρίου 2013 το τμήμα Πάτρα - Πύργος αποκόπηκε από την παραχώρηση, με στόχο την υλοποίησή του μέσω χρηματοδότησης από το ΕΣΠΑ 2014 – 2020.
Το 2014 εξαγγέλθηκε επίσημα η δημοπράτηση του συνολικού έργου, μήκους 75 χιλιομέτρων και προϋπολογισμού 443 εκατομμυρίων ευρώ, με αρχικό στόχο την ολοκλήρωση το 2016, παράλληλα με το Κόρινθος – Πάτρα. Προβλέφθηκε, επίσης, η δημοπράτηση και του τμήματος Καλό Νερό – Τσακώνα. Ωστόσο, τα επόμενα χρόνια χαρακτηρίστηκαν από αλλεπάλληλες αναβολές στη διαδικασία δημοπράτησης, λόγω πολιτικών εξελίξεων και δικαστικών προσφυγών.
Αποτέλεσμα ήταν η διαίρεση του έργου σε οκτώ εργολαβίες για την ενίσχυση του ανταγωνισμού, κάτι που, αντί να επιταχύνει τις διαδικασίες, επέφερε πρόσθετες καθυστερήσεις. Από τον Μάιο του 2014, όταν ανακοινώθηκε η δημοπράτηση, μέχρι τον Μάιο του 2016, οπότε διενεργήθηκε η πρώτη σχετική διαδικασία, είχαν χαθεί ήδη δύο χρόνια, ενώ συνολικά μέχρι το 2018, που ολοκληρώθηκε το σύνολο των δημοπρατήσεων, απαιτήθηκαν τρία επιπλέον χρόνια λόγω επαναλαμβανόμενων διαγωνισμών.
Στο μεταξύ, το Υπουργείο Υποδομών βρέθηκε αντιμέτωπο και με την αναγκαία έγκριση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο φάκελος για το μεγάλο έργο υποβλήθηκε μόλις τον Δεκέμβριο του 2017 και εγκρίθηκε το 2018, επιβεβαιώνοντας τις δυσκολίες ως προς τη διασφάλιση της απαιτούμενης χρηματοδότησης και της αδειοδότησης του έργου.
Καμπή και επανέναρξη: Η παραχώρηση στην Ολυμπία Οδό
Η συνέχεια του έργου δεν υπήρξε λιγότερο περιπετειώδης, καθώς το Υπουργείο Υποδομών «πάγωσε» το σχέδιο υλοποίησης το καλοκαίρι του 2019, εξετάζοντας εναλλακτικά σενάρια με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν σε τρεις κυρίως επιλογές: την ακύρωση και ενσωμάτωση του έργου στην Ολυμπία Οδό, τη σύμπτυξη σε δύο μεγάλες εργολαβίες ή τη συνέχιση του σχεδίου ως είχε. Μετά από διαπραγματεύσεις, η τροποποιημένη σύμβαση κυρώθηκε από τη Βουλή τον Δεκέμβριο του 2021 και η κατασκευή ανατέθηκε τελικά στην «Ολυμπία Οδό», η οποία ξεκίνησε να εκτελεί τα έργα εντός του 2022.
Το ιστορικό προηγούμενο της παλαιάς εθνικής οδού
Αξίζει να αναφερθεί πως η ανάγκη για βελτίωση της οδικής σύνδεσης Πάτρας – Πύργου έχει μακρά ιστορία. Η κατασκευή της πρώτης εθνικής οδού ξεκίνησε το 1979, με τη θεμελίωση του έργου από τον τότε υπουργό Δημοσίων Έργων, κ. Νίκο Ζαρντινίδη, στην περιοχή του Αλισσού της Αχαΐας.
Όπως αναφερόταν στη σχετική δημοσιογραφική κάλυψη της εποχής, το νέο οδικό έργο προβλεπόταν να έχει συνολικό μήκος περίπου 100 χιλιόμετρα, κόστος 1,5 δισεκατομμύρια δραχμές και τέσσερις λωρίδες κυκλοφορίας, με στόχο να ολοκληρωθεί «σε δυόμισι με τρία χρόνια».
Ιδιαίτερη σημασία αποδόθηκε στα μεταφορικά-αναπτυξιακά οφέλη για τη βορειοδυτική Πελοπόννησο και τη βελτίωση τόσο της τοπικής οικονομίας όσο και της τουριστικής κίνησης της περιοχής. Όπως υπογραμμίστηκε από στελέχη του υπουργείου στην ίδια δημόσια τοποθέτηση, η χάραξη της νέας οδού συνδύαζε τμήματα της υφιστάμενης διαδρομής με εκτεταμένες διαπλατύνσεις και νέα γεωμετρικά χαρακτηριστικά, ενώ καταργούνταν οι ισόπεδες διαβάσεις με τον σιδηρόδρομο προς όφελος της οδικής ασφάλειας.
Σήμερα, η επικείμενη ολοκλήρωση του νέου αυτοκινητοδρόμου Πατρών – Πύργου υπόσχεται να θέσει επιτέλους τέλος στη χρόνια αναμονή των κατοίκων και επισκεπτών της περιοχής για ένα σύγχρονο, ασφαλές και αξιόπιστο οδικό δίκτυο, δηλώνοντας την αποφασιστικότητα της Πολιτείας για ενίσχυση των υποδομών και της ανάπτυξης της δυτικής Ελλάδας.