Με τις περικοπές στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) να καταγράφουν ρεκόρ, οι παραγωγοί φωτοβολταϊκών πάρκων είναι εκείνοι που πλήττονται περισσότερο σε σχέση με τους παραγωγούς αιολικής ενέργειας, καθώς οι κόφτες εφαρμόζονται κυρίως τις μεσημβρινές ώρες.
Μάλιστα, τα μεγάλα φωτοβολταϊκά έργα που συνδέονται στο Σύστημα Μεταφοράς Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ) υφίστανται έως και τριπλάσιες περικοπές σε σχέση με τα μικρότερα. Την ίδια στιγμή, η καθυστέρηση στην εφαρμογή του Μηχανισμού Αναδιανομής αφήνει τον κλάδο εκτεθειμένο και χωρίς ουσιαστικό «δίχτυ ασφαλείας».
Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία για το πρώτο 8μηνο του 2025, οι περικοπές στα φωτοβολταϊκά πάρκα ήταν πάνω από το 15% της παραγωγής, όταν για την ίδια περίοδο πέρυσι ήταν στο 9%. Οι διαφοροποιήσεις, βέβαια, ανάλογα με το μέγεθος του πάρκου είναι σημαντικές.
Έτσι, οι περικοπές στα φωτοβολταϊκά στο ΕΣΜΗΕ έφτασαν φέτος να είναι τριπλάσιες από εκείνες στα έργα κάτω του 1 MW.
Συγκεκριμένα, στα μικρότερα πάρκα (κάτω του 1 MW), το πρώτο εξάμηνο του έτους το «ψαλίδι» δεν ξεπερνά το 4-5%. Την ίδια στιγμή, στα φωτοβολταϊκά στη μέση τάση, οι περικοπές βρίσκονται 7-10% της παραγωγής.
Αξίζει να σημειωθεί ότι περικοπές υπάρχουν και στα αιολικά πάρκα, αλλά σε πολύ μικρότερο βαθμό, παρόλο που είναι πιο «ευνοημένα», αφού η λειτουργία τους δεν επηρεάζεται από την ηλιοφάνεια.
Ενδεικτικά, το πρώτο οκτάμηνο οι περικοπές στα αιολικά πάρκα διαμορφώθηκαν στο 4-5% από 2% πέρυσι.
Απώλειες εκατ. ευρώ
Περικοπές στις ΑΠΕ μεταφράζονται, όπως είναι φυσικό, σε χαμένα έσοδα για τους παραγωγούς. Έτσι, ένα «ψαλίδι» ύψους 15% στα φωτοβολταϊκά πάρκα μεταφράζεται σε χαμένα έσοδα πάνω από 1 εκατ. ευρώ.
Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι τα μεγάλα πάρκα που είναι πιο πρόσφατα έχουν μονοψήφια ποσοστά απόδοσης (IRR) και όπως είναι φυσικό έχουν κατασκευαστεί με δανειοδότηση, με συνέπεια οι περικοπές να πλησιάζουν πλέον επικίνδυνα στο όριο των ζημιών που μπορούν να απορροφήσουν.
Ο ρόλος του Μηχανισμού Αναδιανομής
Στελέχη της αγοράς τονίζουν ότι η ενεργοποίηση του Μηχανισμού Αναδιανομής, ο οποίος τέθηκε σε διαβούλευση την Άνοιξη, θα μπορούσε να δώσει μία δίκαιη λύση στο πρόβλημα.
Ο Μηχανισμός Αναδιανομής είναι ένα σύστημα που αποκαθιστά εκ των υστέρων τις αποκλίσεις από τις επιβεβλημένες περικοπές παραγωγής έργων ΑΠΕ. Συγκεκριμένα, όταν οι Διαχειριστές του Συστήματος (ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ) επιβάλλουν σε πραγματικό χρόνο περικοπές στην παραγωγή των σταθμών ΑΠΕ για να διατηρηθεί η σταθερότητα και η ασφάλεια του συστήματος, συχνά αυτές οι περικοπές δεν κατανέμονται με απόλυτη αναλογικότητα και ακρίβεια στα έργα.
Ο μηχανισμός αυτός επιτρέπει να γίνεται ανακατανομή της λειτουργικής ενίσχυσης που λαμβάνουν οι σταθμοί ΑΠΕ, έτσι ώστε να αντισταθμίζονται οι οικονομικές απώλειες όσων έργων υπέστησαν μεγαλύτερες απότομες περικοπές πέραν των αναλογούντων, διασφαλίζοντας δικαιότερη κατανομή της ενίσχυσης.
Η άμεση εφαρμογή του θεωρείται κρίσιμη, ώστε από τις αρχές του 2026 να ξεκινήσουν οι εκκαθαρίσεις για το 2025 –με το μέτρο να ισχύει αναδρομικά από την 1η Ιανουαρίου– και να ανοίξει επιτέλους ο δρόμος για την επιστροφή των ποσών που χάθηκαν από τις υπερβολικές περικοπές.
Ο Στέλιος Λουμάκης, πρόεδρος του Συνδέσμου Παραγωγών με Φωτοβολταϊκά (ΣΠΕΦ), εξήγησε στο BD ότι σήμερα ο ΑΔΜΗΕ κάνει τις περισσότερες περικοπές επειδή ο ΔΕΔΔΗΕ δεν έχει ακόμη πλήρως τη δυνατότητα διαχείρισης, αλλά αυτό αλλάζει σταδιακά.
Αναφερθείς στον Μηχανισμό Αναδιανομής μας μεταφέρει μία διαφορετική οπτική επί του θέματος. «Τέθηκε σε διαβούλευση την Άνοιξη, αλλά παραμένει σε αναμονή λόγω ενστάσεων. Δεν εφαρμόστηκε επειδή υπάρχουν διαφωνίες – κυρίως από τους παραγωγούς αιολικών – σχετικά με το ποια είναι η ενέργεια που χάθηκε.
Το τι χάθηκε, δηλαδή τι δεν παρήχθη όταν ο διαχειριστής έκανε περικοπή σε ένα αιολικό, δεν μπορείς να το ξέρεις ποτέ με βεβαιότητα, μπορείς μόνο να το προσεγγίσεις με κάποιες παραδοχές. Στα φωτοβολταϊκά τα πράγματα είναι λίγο πιο προσδιορισμένα, χωρίς να είναι και εκεί 100% βέβαιο. Ποτέ δεν μπορείς να γνωρίζεις ακριβώς πόση ενέργεια δεν παρήχθη», εξηγεί.
Ο ίδιος θεωρεί ότι ο Μηχανισμός θα έχει μόνο προσωρινή χρησιμότητα, μέχρι να ενεργοποιηθούν τα set points και να υπάρξει συμμετρική κατανομή περικοπών.
«Ο Μηχανισμός έχει νόημα μόνο όσο τα έργα που είναι επιλέξιμα για περικοπές – δηλαδή αυτά που δεν έχουν προτεραιότητα κατανομής – δεν κόβονται ισομερώς, με αποτέλεσμα άλλα να υφίστανται μεγαλύτερες και άλλα μικρότερες περικοπές. Αυτό συμβαίνει επειδή ο ΔΕΔΔΗΕ δεν είχε μέχρι σήμερα τη διαχείριση στα πάρκα του δικτύου του, την οποία αποκτά σταδιακά. Όταν αποκτήσει τη δυνατότητα περικοπών, όπως ο ΑΔΜΗΕ, τότε δεν θα υπάρχει λόγος να γίνονται ασύμμετρες περικοπές, αλλά θα εφαρμόζονται συμμετρικά. Συνεπώς, ο Μηχανισμός θα καταστεί περιττός», συνεχίζειο κ. Λουμάκης.
Επιπλέον, επισήμανε ότι κάποιους δεν τους συμφέρει η εφαρμογή του Μηχανισμού, ενώ τόνισε πως η αύξηση της διείσδυσης ΑΠΕ δεν συνεπάγεται λιγότερες περικοπές. Αντίθετα, αν ενισχυθούν τα αιολικά, οι περικοπές πιθανόν να αυξηθούν.
«Σίγουρα υπάρχουν κάποιοι που δεν θέλουν τον Μηχανισμό. Για παράδειγμα, αν κάποιος έπρεπε να περικοπεί επειδή είναι πάνω από 400 kW, αλλά τελικά δεν περικόπτεται επειδή δεν έχει εγκαταστήσει ακόμα το σχετικό σύστημα, είναι προφανές ότι αυτό δεν τον συμφέρει.
Αυτοί που συνδέονται στο ΕΣΜΗΕ είναι κυρίως μεγάλες εταιρείες. Δεν δικαιολογούνται να μην ήξεραν. Και μάλιστα είναι οι ίδιοι που ζητούν να μπουν περισσότερες ΑΠΕ. Όμως περισσότερες ΑΠΕ δεν σημαίνουν λιγότερες περικοπές. Υπάρχουν και φωνές που υποστηρίζουν ότι πρέπει να αλλάξει το μείγμα και να μπουν περισσότερα αιολικά. Αυτό όμως θα οδηγήσει σε ακόμη περισσότερες περικοπές», καταλήγει.
Ρεκόρ περικοπών τον Ιούλιο
Υπενθυμίζουμε ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του GreenTank βάσει του συνδυασμού των προβλέψεων που εμφανίζονται στις επιλύσεις ISP2 και ISP3 του ΑΔΜΗΕ, στο διάστημα Ιανουαρίου-Ιουλίου 2025 απορρίφθηκαν 1.385 GWh, δηλαδή το 8,3% της συνολικής παραγωγής. Το ποσοστό αυτό είναι υπερδιπλάσιο σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2024 (585 GWh).
Παρά το γεγονός ότι η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας έφθασε στα ύψη τον Ιούλιο λόγω παρατεταμένου καύσωνα, οι περικοπές τον συγκεκριμένο μήνα έφθασαν τις 58 GWh, δηλαδή στο 2% της συνολικής παραγωγής ΑΠΕ. Συγκριτικά, οι αντίστοιχες περικοπές του Ιουλίου 2024 ήταν 32,1 GWh, δηλαδή το 1,2% της αντίστοιχης μηνιαίας παραγωγής ΑΠΕ.
Μάλιστα, οι περισσότερες περικοπές τον Ιούλιο σημειώθηκαν μεταξύ 10 το πρωί και 3 το μεσημέρι, ενώ η μέρα με τις υψηλότερες περικοπές ήταν η Κυριακή 13 Ιουλίου 2025, με συνολικές περικοπές ΑΠΕ 19.35 GWh.
Η Ευρώπη αδυνατεί να αξιοποιήσει τις ΑΠΕ
Πρόσφατη έκθεση που παρουσίασε η Beyond Fossil Fuels, σε συνεργασία με την E3G, την Ember και το Ινστιτούτο Ενεργειακής Οικονομίας και Χρηματοοικονομικής Ανάλυσης (IEEFA), η οποία ανέλυσε τις πρακτικές και τα σχέδια 32 TSOs σε 28 χώρες καταλήγει στο συμπέρασμα ότι τα ευρωπαϊκά δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας εξακολουθούν να αποτελούν ένα από τα κύρια σημεία συμφόρησης για την ανάπτυξη καθαρής ενέργειας, με 1.700 GW ανανεώσιμης ισχύος να έχουν κολλήσει σε ουρές σύνδεσης, δηλαδή να περιμένουν να ενσωματωθούν στο σύστημα. Αυτό το ποσό αντιπροσωπεύει υπερτριπλάσιο του ποσού που απαιτείται για την επίτευξη των κλιματικών και ενεργειακών στόχων της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το 2030.
Η έκθεση σημειώνει ότι 7,2 δισ. ευρώ στην παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές χάθηκαν το 2024 σε μόλις επτά ευρωπαϊκές χώρες λόγω περιορισμών στη χωρητικότητα του δικτύου. Αυτή η κατάσταση όχι μόνο παραλύει τις επενδύσεις πολλών εκατομμυρίων δολαρίων, αλλά θέτει επίσης σε κίνδυνο την ενεργειακή ασφάλεια της ηπείρου, διατηρώντας μια μεγάλη εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα.
«Η Ευρώπη χρειάζεται μια μεγάλη ανάπτυξη δικτύου για να αναβαθμίσει τις εγχώριες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, να προωθήσει την οικονομική ανάπτυξη και να απελευθερωθεί από τις επικίνδυνες αγορές ορυκτών καυσίμων», λέει η Juliet Phillips, ακτιβίστρια του Beyond Fossil Fuels.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
