Μπορεί η Ελλάδα να διαθέτει πλούσιο αιολικό δυναμικό και τις γεωγραφικές προϋποθέσεις για να πρωταγωνιστήσει στην υπεράκτια αιολική ενέργεια στη Μεσόγειο, ωστόσο οι επενδύσεις καθυστερούν εξαιτίας σημαντικών παραλήψεων που έχουν «παγώσει» την υλοποίηση του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων.
Σύμφωνα με όσα ειπώθηκαν στο περιθώριο του 3ου Greek Offshore Renewable Energy Conference, ενώ η χώρα μας διαθέτει από το 2022 ένα πρωτοποριακό νόμο για την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών (Ν. 4964/2022), η πρακτική εφαρμογή του προχωρά αργά και αυτό γιατί η έγκριση του Εθνικού Προγράμματος δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί, παρά το ότι η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ) έχει υποβάλει το σχέδιο εδώ και μήνες. Αυτό σημαίνει ότι κανένα έργο δεν μπορεί ακόμη να προχωρήσει σε φάση αδειοδότησης ή δημοπρασίας.
To σχέδιο της ΕΔΕΥΕΠ για τα υπεράκτια αιολικά
Η Φλώρα Καραθανάση, επικεφαλής του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων στην ΕΔΕΥΕΠ παρουσίασε το σύνολο των δράσεων και πρωτοβουλιών που υλοποιούνται με στόχο να καταστήσουν τη χώρα έτοιμη για τα πρώτα υπεράκτια έργα. Σύμφωνα με την ίδια η ΕΔΕΥΕΠ έχει ολοκληρώσει το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων, το οποίο προβλέπει τη σταδιακή ανάπτυξη έργων έως το 2050.
Συγκεκριμένα, προβλέπει την εγκατάσταση 600 MW πιλοτικών έργων στο Βορειοανατολικό Αιγαίο, με μεσοπρόθεσμο στόχο 1,3 GW έως το 2032 και μακροπρόθεσμο 11,8 GW έως το 2050, κυρίως μέσω πλωτών ανεμογεννητριών.
Η κ. Καραθανάση παρουσίασε μια σειρά από δράσεις στις οποίες έχει ήδη προχωρήσει η ΕΔΕΥΕΠ. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η εκπόνηση τεχνικών και περιβαλλοντικών μελετών για τις προτεινόμενες περιοχές ανάπτυξης, στρατηγικές μελέτες και εκστρατεία μετρήσεων που θα προσδιορίσουν με ακρίβεια το ενεργειακό δυναμικό, καθώς και η υποβολή προτάσεων για τη μείωση πιθανών παρεμβολών με στρατιωτικές υποδομές, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.
Επιπλέον, δίνεται έμφαση στην προώθηση της εγχώριας εφοδιαστικής αλυσίδας, στη ρυθμιστική ωρίμανση των περιοχών πιλοτικών έργων για την ταχύτερη έναρξη των πρώτων εγκαταστάσεων, καθώς και στη συνεργασία με εκπροσώπους της ελληνικής βιομηχανίας, με στόχο την αξιοποίηση και ενσωμάτωση της τοπικής τεχνογνωσίας.
Παράλληλα, η κ. Καραθανάση παρουσίασε τον «οδικό χάρτη» των οροσήμων για την ανάπτυξη της υπεράκτιας αιολικής αγοράς στη χώρα μας, ο οποίος περιλαμβάνει:
- Επίσημη έγκριση του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων με Κοινή Υπουργική Απόφαση.
- Έκδοση Προεδρικού Διατάγματος για τη νομική κατοχύρωση των Περιοχών Οργανωμένης Ανάπτυξης.
- Χορήγηση αδειών εξερεύνησης και συλλογή δεδομένων, χωρίς αποκλειστικότητα.
- Καθορισμό των τελικών έργων προς ανάπτυξη μέσα στις περιοχές αυτές.
- Διενέργεια των πρώτων διαγωνισμών (bidding process), που θα συνδυάζουν αποκλειστικότητα τοποθεσίας και συμβάσεις επί διαφοράς (CfD).
- Ολοκλήρωση της ανάπτυξης, με άδειες λειτουργίας, χρηματοοικονομικό κλείσιμο και κατασκευή.
Όπως τόνισε, «στόχος μας είναι όχι μόνο η ανάπτυξη έργων, αλλά και η δημιουργία ενός εγχώριου βιομηχανικού οικοσυστήματος που θα στηρίζει την υπεράκτια αιολική ενέργεια. Η ΕΔΕΥΕΠ έχει στόχο να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ώστε η χώρα να αξιοποιήσει στο έπακρο τον θαλάσσιο αιολικό της πλούτο, διασφαλίζοντας παράλληλα τη συμμετοχή της εγχώριας παραγωγικής βάσης».
Η αγορά ζητά άμεση παρέμβαση της πολιτείας
Από την πλευρά της αγοράς, ο Παναγιώτης Παπασταματίου, Γενικός Διευθυντής της Ελληνικής Επιστημονικής Ένωσης Αιολικής Ενέργειας (ΕΛΕΤΑΕΝ) τόνισε ότι η χώρα βρίσκεται σε ένα σημείο καμπής και ότι διαθέτει το θεσμικό πλαίσιο, αλλά χρειάζεται αποφασιστικότητα, συνέπεια και ταχύτητα στην εφαρμογή του.
Όπως έχει μεταφέρει παλαιότερα στο BD ο κ. Παπασταματίου, η χώρα αυτή τη στιγμή ξεκινά από το μηδέν, διότι δεν έχουμε κανένα έργο σε εξέλιξη. «Πρέπει να κάνουμε μελέτες, να δοθούν αδειοδοτήσεις, διαδικασίες που αν ξεκινήσουν τώρα, θα ωριμάσουν το 2032 και μετά». Γι' αυτό, το κόστος δεν πρέπει να απασχολεί προς το παρόν, αφού καμία επενδυτική απόφαση δεν πρόκειται να ληφθεί άμεσα. «Ψηφίστηκε ένας νόμος που δεν εφαρμόζεται. Αν εφαρμοστεί, θα γίνουν μελέτες και θα τρέξουν οι πρώτοι διαγωνισμοί», είχε αναφέρει χαρακτηριστικά.
Στο πλαίσιο του Greek Offshore Renewable Energy Conference ο κ. Παπασταματίου παρουσίασε πέντε βασικούς άξονες παρεμβάσεων που ζητά η ΕΛΕΤΑΕΝ από την ελληνική πολιτεία:
- Επίσημη έγκριση του ανακοινωθέντος Εθνικού Προγράμματος για την Ανάπτυξη Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων, που έχει ήδη ετοιμάσει η ΕΔΕΥΕΠ.
- Διευκρίνιση των βασικών όρων του συστήματος στήριξης και των μελλοντικών δημοπρασιών, π.χ. τιμαριθμική αναπροσαρμογή τιμών και κοινή χρήση εσόδων.
- Ίδρυση, μέσω Προεδρικών Διαταγμάτων (ΠΔ), των Οργανωμένων Περιοχών Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων (OWF Organized Development Areas - ODA), όπως ισχύει για τις πρώτες πιλοτικές περιοχές επιτάχυνσης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (Renewable Acceleration Areas), για τα έργα υπεράκτιων αιολικών πάρκων στο Θρακικό Πέλαγος. Αυτό θα διασφαλίσει τη νομική ασφάλεια εντός δύο και πιθανώς περισσότερων ετών, πριν από την έκδοση των Προεδρικών Διαταγμάτων.
- Έναρξη σχεδιασμού για τη μελλοντική ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων σε όλες τις θαλάσσιες ζώνες της Ελλάδας. Το τμήμα της ΑΟΖ (EEZ) που έχει οριοθετηθεί με την Αίγυπτο μπορεί να είναι το πρώτο που θα εξεταστεί και θα αναπτυχθεί και συγκεκριμένα το τμήμα του Καρπάθιου πελάγους μεταξύ Κρήτης και Κάσου.
- Ένα ισχυρό πρόγραμμα βιομηχανικής και καινοτόμου πολιτικής και χρηματοδότησης επενδύσεων (R&D), που θα ενισχύσει τα ελληνικά ναυπηγεία, τις μεταλλουργικές βιομηχανίες και τα ερευνητικά κέντρα.
Όσον αφορά στην τελευταία πρόταση, σύμφωνα με τον κ. Παπασταματίου, η Ελλάδα διαθέτει τόσο το γεωγραφικό δυναμικό όσο και τη βιομηχανική βάση για να διαδραματίσει καίριο ρόλο στην έρευνα και ανάπτυξη (R&D) υπεράκτιων αιολικών πάρκων στη Μεσόγειο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το ελληνικό σχέδιο, λόγω του μεγάλου βάθους των θαλασσών μας αφορά κυρίως πλωτές ανεμογεννήτριες, μία τεχνολογία ιδιαίτερα κοστοβόρα. Μάλιστα, η δημιουργία ενός κέντρου δοκιμών για πλωτές ανεμογεννήτριες, καθώς και η σχεδίαση ελληνικής πλατφόρμας προσαρμοσμένης στις ιδιαίτερες συνθήκες των ελληνικών θαλασσών, είναι ανάμεσα στις προτάσεις που έχουν ήδη κατατεθεί.
«Τώρα είναι η ώρα της ανάπτυξης, όχι της αναμονής», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Παπασταματίου. Σύμφωνα με τον ίδιο, «το ζητούμενο δεν είναι να περιμένουμε τη μείωση του κόστους της απαιτούμενης τεχνολογίας, αλλά να προχωρήσουμε με ωρίμανση και σχεδιασμό, ώστε όταν οι συνθήκες ωριμάσουν, η Ελλάδα να έχει ήδη έτοιμα έργα και υποδομές».
Δυσκολίες και στην Ευρώπη
Ο Alexandre Frémaux, αναλυτής υπεράκτιας αιολικής ενέργειας της Wind Europe υπογράμμισε ότι, αν και η Ευρώπη αντιμετωπίζει προκλήσεις στον ρυθμό ανάπτυξης και στην οικονομική βιωσιμότητα των έργων, η Μεσόγειος μπορεί να αποτελέσει το νέο επίκεντρο της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η Ευρώπη διαθέτει σήμερα 37 GW υπεράκτιας αιολικής ισχύος σε λειτουργία, κατανεμημένα σε περισσότερες από 6.600 ανεμογεννήτριες και 140 αιολικά πάρκα, κυρίως στη Βόρεια Θάλασσα και τη Βαλτική.
Παράλληλα, η υπεράκτια πλωτή τεχνολογία, που θεωρείται το «μέλλον» για χώρες με βαθύτερα ύδατα όπως η Ελλάδα, βρίσκεται ακόμη στα πρώτα της βήματα, με μόλις 0,2 GW εγκατεστημένης ισχύος.
Ωστόσο, προειδοποίησε ότι η Ευρώπη δεν κινείται αρκετά γρήγορα για να πετύχει τους στόχους του 2030 και ενώ απαιτούνται τουλάχιστον 11 GW νέας ισχύος ετησίως, οι ρυθμοί εγκατάστασης παραμένουν υποτονικοί. Η Wind Europe εκτιμά ότι η συνολική ισχύς θα φτάσει τα 80 GW ως το 2030, αφήνοντας ένα κενό 50 GW από τον ευρωπαϊκό στόχο των 130 GW.
Ο ίδιος τόνισε ότι το πρόβλημα δεν είναι η βιομηχανική ικανότητα αλλά η έλλειψη σταθερής ζήτησης και σαφών διαγωνιστικών διαδικασιών. Μάλιστα, ενώ το ευρωπαϊκό εφοδιαστικό δίκτυο έχει τη δυνατότητα να παράγει ετησίως 8 GW πτερυγίων και 11 GW πυλώνων, ωστόσο παραμένει υποαπασχολούμενο λόγω καθυστερήσεων στους διαγωνισμούς και των λεγόμενων αρνητικών δημοπρασιών, όπου οι επενδυτές πληρώνουν για το δικαίωμα εγκατάστασης.
Έτσι, η Wind Europe προτείνει τη χρήση συμβάσεων επί διαφοράς (CFD), που μειώνουν τον επενδυτικό κίνδυνο, και καλεί τα ευρωπαϊκά κράτη να προκηρύξουν 100 GW νέων έργων μέχρι το 2040, με σαφή, προβλέψιμο σχεδιασμό.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
