Φόβοι για αυξήσεις στα τιμολόγια ρεύματος Νοεμβρίου μετά το ράλι της χονδρικής

Η χονδρική τιμή ρεύματος συνεχίζει την ανοδική της πορεία, καθώς για δεύτερη συνεχή ημέρα κινείται πάνω από τα 100 ευρώ. Με τον Νοέμβριο να πλησιάζει, το μεγάλο ερώτημα είναι αν και πόσο αυτή η πίεση θα μεταφερθεί τελικά στα τιμολόγια, πιέζοντας ακόμη περισσότερο τους καταναλωτές.

Θυμίζουμε ότι οι περισσότεροι μικρότεροι πάροχοι τον Οκτώβριο προχώρησαν σε μεγάλες αυξήσεις, σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα διψήφιες, παρά το γεγονός πώς η ΔΕΗ και η Protergia, που κατέχουν το 70% της αγοράς, έδειξαν αυτοσυγκράτηση, διατηρώντας σταθερές τις τιμές τους ή προχωρώντας ακόμη και σε μειώσεις.

«Τσουρουφλίζει» η χονδρική ρεύματος

Η τιμή χονδρικής χθες ήταν στα 103,05 ευρώ/MWh, αυξημένη κατά 4,16% από την 28η Οκτωβρίου.  Σήμερα, σημείωσε αύξηση κατά 6,63% και διαμορφώνεται στα 109,88 ευρώ/MWh.

Οι ενδοημερήσιες διακυμάνσεις είναι και σήμερα μεγάλες με την ελάχιστη τιμή να διαμορφώνεται στα 0,01 ευρώ/MWh τις πρωινές ώρες και τη μέγιστη να σκαρφαλώνει στα 241,61 ευρώ/MWh λίγο μετά τις 17:00 το απόγευμα.

Αυτό συμβαίνει γιατί τις βραδινές ώρες, όπου η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια εκτοξεύεται, το ενεργειακό μείγμα βασίζεται κυρίως στο φυσικό αέριο, ανεβάζοντας αισθητά το κόστος, εξαιτίας απουσίας υποδομών για αποθήκευση ενέργειας.

Με τη μέση τιμή χονδρικής για τον τρέχοντα μήνα να διαμορφώνεται μέχρι στιγμής κοντά στα 120 ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 29,35% σε σχέση με τον Σεπτέμβριο και κατά 64% σε σχέση με τον Αύγουστο και δεδομένου ότι η θερμοκρασία παραμένει σε υψηλά επίπεδα, προκαλεί ανησυχία τι θα συμβεί όταν αρχίσει να πέφτει ο υδράργυρος.

Πώς θα φθάσει η φθηνή ενέργεια στους καταναλωτές

Παρά την εντυπωσιακή διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό μίγμα, οι καταναλωτές δεν βλέπουν ακόμη την αναμενόμενη μείωση στους λογαριασμούς ρεύματος.

Σύμφωνα με όσα ανέφερε ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Νίκος Τσάφος, στο περιθώριο του 7ου Renewable Storage Forum, «όσο εξαρτόμαστε από το φυσικό αέριο, αυτό θα επηρεάζει τις τιμές του ρεύματος. Ό,τι και να κάνουν οι ΑΠΕ, όταν χρειαστεί φυσικό αέριο, η τιμή ανεβαίνει», εκτιμώντας ότι από το 2026 «θα δούμε μια αγορά όπου το φυσικό αέριο θα λειτουργεί συμπληρωματικά, προσφέροντας φθηνότερο ρεύμα από ΑΠΕ και φυσικό αέριο σε πιο λογικές τιμές».

Στο ίδιο Συνέδριο ο Δημήτρης Φούρλαρης, Αντιπρόεδρος του Κλάδου Ενέργειας της ΡΑΑΕΥ, αναφέρθηκε σε μία σειρά αλλαγών που απαιτούνται ώστε το όφελος των ΑΠΕ να φθάνει στον τελικό καταναλωτή.

Πρώτη και καθοριστική είναι η ανάπτυξη έργων αποθήκευσης ενέργειας, ώστε να είναι δυνατή η μεταφορά της παραγωγής από τις φθηνές ώρες στις ώρες αιχμής, και σύμφωνα με τον ίδιο, «όσο αυξάνεται η αποθήκευση ενέργειας τόσο θα μειώνεται η μεταβλητότητα των τιμών».

Εξίσου σημαντική είναι η έξυπνη διαχείριση της ζήτησης μέσω δυναμικών τιμολογίων και ευρείας εγκατάστασης «έξυπνων μετρητών», που θα επιτρέψουν στους καταναλωτές να μετακινούν την κατανάλωσή τους σε φθηνότερες ώρες και «θα περιορίσουν τις ακραίες τιμές και διακυμάνσεις».

Παράλληλα, η ενίσχυση των δικτύων και των ευρωπαϊκών διασυνδέσεων είναι κρίσιμη, ώστε να μην πετιέται πολύτιμη πράσινη ενέργεια λόγω κορεσμού.

Όπως τόνισε ο κ. Φούρλαρης, απαιτείται αναθεώρηση του ευρωπαϊκού μοντέλου αγοράς, ώστε οι ΑΠΕ και οι μονάδες αποθήκευσης να συμμετέχουν ενεργά στις αγορές εξισορρόπησης, χωρίς να οδηγούνται σε στρεβλές υπερτιμολογήσεις.

Η Αυστρία το μεγάλο «αγκάθι» για τις ανισορροπίες στην Ευρώπη

Πέρα από τη χώρα μας, η τιμή χονδρικής βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα και σε άλλες βαλκανικές χώρες, μεταξύ των οποίων, η Ουκρανία, η Αλβανία και το Κόσσοβο. Μάλιστα, στην πρώτη η χονδρική χθες άγγιξε τα 130,42 ευρώ/MWh.

Αντίθετα, όπως φαίνεται και στον σχετικό πίνακα, οι τιμές ρεύματος στην Κεντρική Ευρώπη παραμένουν αρκετά πιο συγκρατημένες. Η μεγάλη αυτή απόκλιση οφείλεται στο γνωστό σε όλους πρόβλημα που προκαλεί η Αυστρία στις ροές ηλεκτρικής ενέργειας.

Η Αυστρία τα τελευταία χρόνια κατηγορείται ότι εμποδίζει τις ομαλές ροές ηλεκτρικής ενέργειας από την Κεντρική Ευρώπη προς τη Νοτιοανατολική Ευρώπη, ειδικά προς Ουγγαρία, Βουλγαρία, Ρουμανία και Ελλάδα, προκαλώντας σημαντικές στρεβλώσεις και αρνητικές επιπτώσεις τόσο στις τιμές όσο και στη λειτουργία της αγοράς στα Βαλκάνια.

Οι περιορισμοί που επιβάλλει η Αυστρία στις διασυνοριακές ροές, κυρίως στα σύνορά της με την Ουγγαρία, οδηγούν συχνά σε ουσιαστικό μπλοκάρισμα των ποσοτήτων ηλεκτρικής ενέργειας προς Νότο, ειδικά σε ώρες αιχμής όπου η διαθεσιμότητα μπορεί να είναι ακόμα και στα 0 MW.

Αποτέλεσμα της τακτικής αυτής είναι το κόστος της ενέργειας στα Βαλκάνια να παραμένει σημαντικά υψηλότερο από την Κεντρική Ευρώπη, λόγω αυτών των περιορισμών, με ιδιαίτερα οδυνηρές συνέπειες για τις βιομηχανίες σε Ελλάδα, Βουλγαρία και Ρουμανία.

Προσφυγές στην Κομισιόν

Οι βιομηχανικές ενώσεις των χωρών που επηρεάζονται έχουν προσφύγει επανειλημμένα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ζητώντας τον τερματισμό των συστηματικών αυτών παρεκκλίσεων και τη διασφάλιση του πραγματικού ανταγωνισμού στην αγορά ηλεκτρισμού ΕΕ.

Οι τρεις σύνδεσμοι ενεργοβόρων βιομηχανιών της Ελλάδας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας (ΕΒΙΚΕΝ, BFIEC και ΑCER αντίστοιχα) υπέβαλαν καταγγελία το καλοκαίρι προς την Κομισιόν, αναφέροντας ότι ο Διαχειριστής της Αυστρίας, Austrian Power Grid (APG), μπλοκάρει συστηματικά τον χώρο στις ηλεκτρικές διασυνδέσεις που έχει με τις γειτονικές χώρες.

Σύμφωνα με την ίδια επιστολή, η Αυστρία καταφέρνει κάθε χρόνο από το 2020 και μετά να εξαιρείται από την υποχρέωση να διασφαλίζει ότι τουλάχιστον το 70% της διασυνοριακής μεταφορικής ικανότητας των διασυνδέσεών της διατίθεται για διεθνείς συναλλαγές, όπως απαιτεί ο Κανονισμός 2019/943 της ΕΕ, με τον διαχειριστή του αυστριακού δικτύου να επικαλείται «την επιχειρησιακή ασφάλεια» ως λόγο για αυτές τις παρεκκλίσεις.

Ο Νίκος Τσάφος, μιλώντας πρόσφατα στην Υπουργική Σύνοδο για την Ενεργειακή Συνδεσιμότητα της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης (CESEC) στο Βουκουρέστι, αναφέρθηκε στις στρεβλώσεις που παρατηρούνται στην αγορά

Όπως ανέφερε, υπάρχει ξεκάθαρη διαφοροποίηση τιμών μεταξύ της Δυτικής και Κεντρικής Ευρώπης σε σχέση με τις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, με το φαινόμενο αυτό να εμφανίζεται πλέον ακόμη και εντός της ίδιας της ΝΑ Ευρώπης.

Σύμφωνα με τον κ. Τσάφο, το ζήτημα αποκτά πανευρωπαϊκή διάσταση, «επικαιροποιώντας» την προγενέστερη παρέμβαση του ACER σχετικά με τη βέλτιστη χρήση των διασυνδέσεων και τη λειτουργία των περιφερειακών αγορών ηλεκτρικής ενέργειας.

Ο ίδιος τόνισε ότι η Ελλάδα στηρίζει τις πρωτοβουλίες της Κομισιόν για την ενίσχυση της διασυνδεσιμότητας και την αποσύνδεση της τιμής ρεύματος από το φυσικό αέριο, μέσω επενδύσεων σε αποθήκευση και πράσινες υποδομές.

Θυμίζουμε ότι και ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, έκανε σχετική παρέμβαση στο περιθώριο του Συμβουλίου των Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ, όπου κάλεσε τον αρμόδιο Επίτροπo Ενέργειας της ΕΕ, Νταν Γιόργκενσεν, να αναλάβει άμεσα δράση.

«Η νοτιοανατολική Ευρώπη επιβαρύνεται δυσανάλογα από την αύξηση των τιμών του ρεύματος. Χρειαζόμαστε πράξεις, όχι μόνο συντονισμό και διάλογο.

Πράξεις στα πρότυπα όσων έχουν ήδη σχεδιαστεί, όπως η αύξηση του προϋπολογισμού για τις υποδομές, αλλά και συγκεκριμένες ενέργειες, που αφορούν ειδικά στην υιοθέτηση των συστάσεων της ειδικής ευρωπαϊκής ομάδας εργασίας (taskforce) για τη διόρθωση των στρεβλώσεων της αγοράς και του Οργανισμού Συνεργασίας των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας (ACER) που θα επιτρέψει επιτέλους να υπάρξει ενιαία αγορά ενέργειας στην Ευρώπη», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Παπασταύρου.

Τι απέγινε η Task Force;

Υπενθυμίζεται ότι οι αποκλίσεις μεταξύ των χωρών της ΕΕ στον τομέα της ενέργειας ήταν ο λόγος που συστάθηκε η Ομάδα Κρούσης (Task Force) από την Κομισιόν έπειτα από αίτημα της χώρας μας.

Μάλιστα, κατά τη διάρκεια της πρώτης τηλεδιάσκεψης, που έλαβε χώρα στις 7 Ιουλίου, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε καλέσει τα κράτη-μέλη να ενημερώσουν εάν έχουν λάβει ή σκέφτονται να λάβουν οποιαδήποτε μέτρα για να μεγιστοποιήσουν τη διασυνοριακή δυναμικότητα που είναι διαθέσιμη για εμπόριο, να διασφαλίσουν αποτελεσματικό συντονισμό για τη συντήρηση του δικτύου/των εγκαταστάσεων, τη βελτίωση της ευελιξίας του συστήματος, - μεταξύ άλλων μέσω της αποθήκευσης- και τη μείωση της ζήτησης κατά τις ώρες αιχμής της ζήτησης.

Δεδομένου ότι η συγκεκριμένη ομάδα έχει ως βασική αποστολή την άμεση αντιμετώπιση αστοχιών και απότομων αυξήσεων στις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, αναμένουμε να δούμε αν και πώς θα παρέμβει.