Το πρώτο ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο για την παραγωγή και αξιοποίηση του βιομεθανίου και του υδρογόνου φέρνει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με το σχέδιο νόμου που τέθηκε σήμερα σε επεξεργασία στη Διαρκή Επιτροπή Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής.
Το νομοσχέδιο φέρει τον τίτλο: «Πλαίσιο για την προώθηση της παραγωγής βιομεθανίου, κανόνες για την οργάνωση της αγοράς παραγωγής υδρογόνου και τα γεωγραφικά περιορισμένα δίκτυα υδρογόνου - Μερική ενσωμάτωση Οδηγίας (ΕΕ) 2024/1788 και άλλες διατάξεις για την προστασία του περιβάλλοντος».
Στην πρώτη συνεδρίαση της Επιτροπής συμμετείχαν ο Υπουργός Σταύρος Παπασταύρου, ο Υφυπουργός Νίκος Τσάφος και ο Γενικός Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών, Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης.
Ο κ. Παπασταύρου ανέδειξε τέσσερα βασικά σημεία του σχεδίου νόμου:
- Θεσπίζεται για πρώτη φορά αδειοδοτικό πλαίσιο για μονάδες παραγωγής υδρογόνου και βιομεθανίου, εξασφαλίζοντας σαφείς διαδικασίες και διαφάνεια για τους επενδυτές.
- Καθορίζονται οικονομικά κίνητρα για την ανάπτυξη νέων μονάδων και την αναβάθμιση των υφιστάμενων μονάδων βιοαερίου.
- Ρυθμίζεται η σύνδεση των εγκαταστάσεων με το Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου ή εναλλακτικά με γεωγραφικά περιορισμένα δίκτυα υδρογόνου, με στόχο τη βιωσιμότητα των υποδομών και την απανθρακοποίηση ενεργοβόρων περιοχών.
- Καθορίζονται οι αρμοδιότητες των δημόσιων φορέων για τη χορήγηση αδειών και την εποπτεία.
Ο Υπουργός σημείωσε ότι η Ελλάδα έχει ήδη σημειώσει σημαντική πρόοδο στον τομέα των ΑΠΕ, ενισχύοντας τον ρόλο της ως διαμετακομιστικού κόμβου φυσικού αερίου και αναπτύσσοντας ενεργά το πρόγραμμα εξερεύνησης υδρογονανθράκων.
Στο πλαίσιο αυτό, η πρόσφατη εκδήλωση ενδιαφέροντος της Chevron αποτιμάται ως σημαντική εξέλιξη.
Ο ίδιος τόνισε ότι η στρατηγική της Ελλάδας είναι εναρμονισμένη με τους στόχους του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), επιδιώκοντας ενεργειακή επάρκεια σε μια εποχή γεωπολιτικής αστάθειας και κλιματικής κρίσης.
Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει πρόβλεψη ώστε, σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης λόγω λειψυδρίας, οι εταιρείες ύδρευσης ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ να μπορούν να αναθέτουν απευθείας έργα ή μελέτες. Επιπλέον, το θέμα εντάσσεται στο πλαίσιο του νόμου περί στρατηγικών επενδύσεων.
Περαιτέρω διατάξεις αφορούν την προστασία των δασών, την προώθηση των φωτοβολταϊκών και το πρόγραμμα «Απόλλων», όλα με στόχο την ενίσχυση της ενεργειακής μετάβασης και την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος.
Ο Υφυπουργός Νίκος Τσάφος δήλωσε ότι το βιομεθάνιο και το υδρογόνο μπορούν να διαδραματίσουν κεντρικό ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση: το μεν πρώτο ως προϊόν κυκλικής οικονομίας που μπορεί να αξιοποιήσει υφιστάμενες υποδομές, το δε δεύτερο για την απανθρακοποίηση βιομηχανικών εφαρμογών όπου άλλες τεχνολογίες δεν είναι ακόμα βιώσιμες.
«Με το νέο θεσμικό πλαίσιο ανοίγουμε τον δρόμο για τη δημιουργία δύο νέων αγορών ενέργειας στη χώρα μας», υπογράμμισε ο κ. Τσάφος.
Επίσης το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ανάρτησε σε επίσημο υλικό επιπλέον ενημέρωση, υπό τη μορφή «Ερωτήσεων και Απαντήσεων», σχετικά με το νέο Σχέδιο Νόμου: «Πλαίσιο για την προώθηση της παραγωγής βιομεθανίου, κανόνες για την οργάνωση της αγοράς παραγωγής υδρογόνου και τα γεωγραφικά περιορισμένα δίκτυα υδρογόνου - Μερική ενσωμάτωση της Οδηγίας (ΕΕ) 2024/1788 και άλλες διατάξεις για την προστασία του περιβάλλοντος».
Το Υπουργείο παρουσίασε το εν λόγω νομοσχέδιο ως στρατηγικό εργαλείο για την ενίσχυση της ενεργειακής επάρκειας, την προώθηση της πράσινης μετάβασης και τη διαμόρφωση νέων αγορών στο ενεργειακό τοπίο.
Το νομοσχέδιο δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την ενεργοποίηση δύο νέων αγορών: της παραγωγής βιομεθανίου και του ανανεώσιμου υδρογόνου.
Το βιομεθάνιο προέρχεται από την ενεργειακή αξιοποίηση οργανικών αποβλήτων και βιομάζας και εντάσσεται στο φυσικό αέριο, ενώ το ανανεώσιμο υδρογόνο παράγεται μέσω ηλεκτρόλυσης από ΑΠΕ και στοχεύει στην απανθρακοποίηση ενεργοβόρων τομέων.
Το «ανανεώσιμο» ή «πράσινο» υδρογόνο αφορά στην παραγωγή του μέσω ΑΠΕ, ενώ το «υδρογόνο χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών» σχετίζεται με τεχνολογίες που περιορίζουν τις εκπομπές άνθρακα (όπως η CCS). Οι διαχωρισμοί αυτοί εξασφαλίζουν την κατάλληλη πιστοποίηση και κατεύθυνση των επενδύσεων.
Το σχέδιο νόμου απλοποιεί τις αδειοδοτικές διαδικασίες τόσο για μονάδες υδρογόνου όσο και για μονάδες βιομεθανίου. Προβλέπει επίσης επενδυτικά και λειτουργικά καθεστώτα στήριξης για εγκεκριμένες μονάδες, ενισχύοντας τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις εν λόγω τεχνολογίες.
Δίνεται η δυνατότητα σε υφιστάμενες μονάδες βιοαερίου να αναβαθμιστούν σε βιομεθάνιο. Οι Εγγυήσεις Προέλευσης εκδίδονται από τη ΔΑΠΕΕΠ, καταγράφονται σε ειδικό μητρώο και διασφαλίζουν διαφάνεια και εμπορική αξιοποίηση του περιβαλλοντικού οφέλους.
Τα νέα τοπικά δίκτυα υδρογόνου (ΓεΠεΔΥ) απευθύνονται σε περιορισμένες γεωγραφικές περιοχές και τελικούς χρήστες. Θα λειτουργούν υπό ειδική ρύθμιση, χωρίς σύνδεση με μεγάλα εθνικά ή διεθνή δίκτυα, με στόχο την εξυπηρέτηση βιομηχανικών και εμπορικών αναγκών.
Η συμμόρφωση των παραγωγών υδρογόνου με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2023/1184 θα εξαρτάται από τη χρήση Εγγυήσεων Προέλευσης ή την πιστοποίηση μέσω καθεστώτων όπως το ISCC.
Υδρογόνο που δεν πληροί τα κριτήρια ανανεώσιμης προέλευσης δεν θα πιστοποιείται ως «ανανεώσιμο».
Τέλος, προβλέπονται διατάξεις για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση φαινομένων λειψυδρίας. Οι ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ θα μπορούν να αναλαμβάνουν δράσεις σε περιοχές που έχουν κηρυχθεί σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης, διασφαλίζοντας την ταχύτερη εκτέλεση έργων ύδρευσης και επιτρέποντας άμεση χρηματοδότηση, ακόμη και χωρίς διαχειριστική επάρκεια των τοπικών φορέων.