Σε τροχιά ριζικού μετασχηματισμού εισέρχεται η διαχείριση του χώρου στη χώρα, με αιχμή τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό κρίσιμων εργαλείων και διαδικασιών.
Ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Νίκος Ταγαράς, μιλώντας στο συνέδριο του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΤΕΕ), παρουσίασε το ολιστικό σχέδιο του ΥΠΕΝ, το οποίο χρηματοδοτείται με πάνω από 1 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Ο κ. Ταγαράς έκανε λόγο για «εθνικό στοίχημα», υπογραμμίζοντας ότι στόχος είναι η εμπέδωση της ασφάλειας δικαίου, η διαφάνεια και η επιτάχυνση των επενδυτικών σχεδίων.
Όπως είπε, από 1ης Ιανουαρίου 2026, όλες οι πολεοδομικές πράξεις θα δημοσιεύονται υποχρεωτικά στον Ενιαίο Ψηφιακό Χάρτη (ΕΨΧ), διασφαλίζοντας καθολική πρόσβαση και διαλειτουργικότητα με άλλες βάσεις δεδομένων του Δημοσίου.
Ο ΕΨΧ, με προϋπολογισμό 83 εκατ. ευρώ, ενσωματώνει κρίσιμα γεωχωρικά δεδομένα, από τα όρια Natura και τα ρυμοτομικά σχέδια, έως τα δασικά δεδομένα και τις πολεοδομικές ρυθμίσεις.
Πρόκειται για ένα εργαλείο το οποίο ήδη λειτουργεί και εμπλουτίζεται συνεχώς, διευκολύνοντας την ενημέρωση πολιτών, μηχανικών και επενδυτών.
Η άμεση προσβασιμότητα στα δεδομένα ενισχύει τη διαφάνεια και μειώνει τη γραφειοκρατία. Ο πολίτης μπορεί με λίγα «κλικ» να δει τι επιτρέπεται σε μια περιοχή, ενώ οι μηχανικοί απαλλάσσονται από χρονοβόρες επαφές με διάσπαρτες υπηρεσίες.
Παράλληλα, το ΥΠΕΝ υλοποιεί, μέσω του ΤΕΕ, τη δημιουργία ενιαίου ψηφιακού αρχείου για τις Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ), με προϋπολογισμό 160 εκατ. ευρώ. Ήδη έχουν δρομολογηθεί η ψηφιοποίηση 3,5 εκατομμυρίων φακέλων, περισσότερων από 80 εκατομμυρίων σελίδων και σχεδίων.
Η πλατφόρμα θα επιτρέπει σε πολίτες και μηχανικούς την αναζήτηση αδειών και πολεοδομικών εγγράφων εξ αποστάσεως, ενώ θα συνδεθεί με το Κτηματολόγιο και το e-Άδειες, φέρνοντας το μέλλον στην καθημερινή πρακτική των μεταβιβάσεων και των δηλώσεων αυθαιρέτων.
Με προϋπολογισμό 124 εκατ. ευρώ, το ΥΠΕΝ εγκαινιάζει ένα καινοτόμο σύστημα εντοπισμού αυθαιρέτων, αξιοποιώντας δορυφορικές εικόνες υψηλής ανάλυσης, drones και τεχνητή νοημοσύνη.
Το νέο σύστημα θα χαρτογραφεί με ακρίβεια έως 20 εκατοστών τις αυθαίρετες κατασκευές και θα δημιουργεί τρισδιάστατο μητρώο κτιρίων.
Η ανάλυση των δεδομένων θα γίνεται μέσω εξειδικευμένων αλγορίθμων, οι οποίοι θα αντλούν πληροφορίες από διάφορα συστήματα (Κτηματολόγιο, δασικοί χάρτες, e-Άδειες), επιτρέποντας την άμεση διασταύρωση και καταγραφή των παραβάσεων.
Επιπλέον, δημιουργείται το Ενιαίο Ηλεκτρονικό Σύστημα Καταγγελιών (ΕΗΣΥΚΑ), με το οποίο οι πολίτες θα μπορούν να αναφέρουν ψηφιακά τις αυθαίρετες κατασκευές.
Οι καταγγελίες θα ανατίθενται σε ελεγκτές δόμησης μέσω αυτόματης κλήρωσης, διασφαλίζοντας διαφάνεια και αντικειμενικότητα στη διαδικασία.
Η Ψηφιακή Τράπεζα Γης, με προϋπολογισμό 18 εκατ. ευρώ, θα επιτρέπει τη νόμιμη μεταφορά συντελεστή δόμησης από δεσμευμένα ακίνητα (π.χ. διατηρητέα ή κοινόχρηστοι χώροι) προς περιοχές με δυνατότητα επιπλέον δόμησης.
Μέσω αυτής της πλατφόρμας, οι ιδιοκτήτες θα αποζημιώνονται και οι επενδυτές θα αποκτούν πρόσβαση σε «δομήσιμα» δικαιώματα, ενισχύοντας την αστική εξισορρόπηση και τη βιώσιμη ανάπτυξη.