Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανεβαίνει στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης με στόχο να επανασυνδεθεί με τη μεσαία τάξη, παρουσιάζοντας ένα πακέτο φορολογικών ελαφρύνσεων ύψους 1,5 δισ. ευρώ, το οποίο μπορεί να φτάσει έως τα 2 δισ. με συμπληρωματικά μέτρα τους επόμενους μήνες.
Σύμφωνα με report της συμβουλευτικής TENEO, στον πυρήνα του σχεδίου βρίσκεται η αύξηση του αφορολόγητου ορίου από τις 8.636 στις 10.000 ευρώ, η αναπροσαρμογή της φορολογικής κλίμακας για εισοδήματα έως 50.000 ευρώ και μια σειρά παρεμβάσεων υπέρ των οικογενειών με παιδιά, με ιδιαίτερη μέριμνα για τις πολύτεκνες οικογένειες.
Το αφήγημα της κυβέρνησης συνδέει το πακέτο όχι μόνο με τη βελτίωση των δημόσιων οικονομικών, αλλά και με τη μεγάλη δημογραφική πρόκληση που αντιμετωπίζει η χώρα. Ωστόσο, το πολιτικό στοίχημα παραμένει υψηλό: οι προσδοκίες είναι μεγάλες, ενώ το ζητούμενο για τον πρωθυπουργό είναι αν οι εξαγγελίες θα αρκέσουν για να αναστρέψουν το κλίμα ενόψει της κρίσιμης εκλογικής αναμέτρησης του 2027.
Πακέτο μέτρων υπό το βάρος των δημοσκοπήσεων
Σύμφωνα με την συμβουλευτική εταιρεία Teneo, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το προβάδισμα της ΝΔ περιορίζεται σταθερά από τις αρχές του έτους, και αξιωματούχοι στο Μέγαρο Μαξίμου θεωρούν ότι αυτά τα μέτρα ανακούφισης είναι ο πιο άμεσος δρόμος για να κερδηθούν εκ νέου οι μεσαίες τάξεις και οι αναποφάσιστοι ψηφοφόροι, ενόψει των βουλευτικών εκλογών που έχουν προγραμματιστεί για την άνοιξη του 2027.
Ο Μητσοτάκης θα εκφωνήσει την κεντρική του ομιλία στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) στις 6 Σεπτεμβρίου, παρουσιάζοντας ένα πολυδιαφημισμένο δημοσιονομικό πακέτο αξίας 1,5 δισ. ευρώ αρχικά, το οποίο ενδέχεται να αυξηθεί στα 2 δισ. ευρώ μόλις εγκριθούν συμπληρωματικά μέτρα τους επόμενους μήνες.
Η Teneo σε report της επισημαίνει ότι τα ελληνικά νοικοκυριά εξακολουθούν να επιβαρύνονται από την κληρονομιά της κρίσης χρέους, ενώ οι στάσιμες πραγματικές αποδοχές και ένας από τους υψηλότερους δείκτες πληθωρισμού στη ζώνη του ευρώ συνεχίζουν να περιορίζουν την αγοραστική δύναμη. Με την πρόωρη παροχή στοχευμένων φορολογικών ελαφρύνσεων, η κυβέρνηση επιδιώκει να μετατρέψει τη βελτίωση των δημόσιων οικονομικών της χώρας σε χειροπιαστά οφέλη για τους φορολογούμενους.
Ο πολιτικός υπολογισμός πίσω από την ανακοίνωση αυτής της εβδομάδας είναι ότι η ΝΔ χρειάζεται να πυροδοτήσει μια αντεπίθεση, έπειτα από τη μείωση της δημοτικότητάς της κατά περίπου 3-4% από τις αρχές του έτους. Παρότι το κεντροδεξιό κόμμα παραμένει πολύ μπροστά από τον πλησιέστερο αντίπαλό του, το κεντροαριστερό ΠΑΣΟΚ, η πτώση της δημοτικότητας σημαίνει ότι ο Μητσοτάκης δεν φαίνεται πλέον σίγουρος να κερδίσει μια ιστορική τρίτη συνεχόμενη κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Με τα σημερινά δεδομένα, η ΝΔ θα μπορούσε να μην εξασφαλίσει την απαιτούμενη στήριξη για να κυβερνήσει αυτοδύναμα. Αυτό θα δημιουργούσε πολιτική αβεβαιότητα, καθώς δεν υπάρχουν προφανείς ούτε πρόθυμοι κυβερνητικοί εταίροι για τον Μητσοτάκη. Μια απογοητευτική εκλογική επίδοση θα μπορούσε ακόμη και να θέσει σε κίνδυνο τη θέση του ως αρχηγού της ΝΔ και πρωθυπουργού.
Η μεσαία τάξη ήταν αυτή που τροφοδότησε τις εκλογικές θριαμβευτικές νίκες της ΝΔ το 2019 και το 2023, ωστόσο πολλά από αυτά τα νοικοκυριά σήμερα αισθάνονται πιεσμένα και δεν πιστεύουν ότι έχουν ωφεληθεί από την οικονομική ανάκαμψη της Ελλάδας από το 2019. Η ανακοίνωση στη ΔΕΘ στοχεύει σε μεγάλο βαθμό να επανασυνδεθεί με αυτούς τους ψηφοφόρους, πολλοί από τους οποίους παραμένουν αναποφάσιστοι ως προς το ποιο κόμμα θα στηρίξουν στις επόμενες εκλογές.
Τι θα περιλαμβάνει το «πακέτο» Μητσοτάκη στη ΔΕΘ
Όπως επισημαίνει σε report της η Teneo, στην καρδιά του πακέτου βρίσκονται οι εκτεταμένες μειώσεις στη φορολογία εισοδήματος φυσικών προσώπων, σχεδιασμένες έτσι ώστε να μεγιστοποιηθεί ο αριθμός των ωφελούμενων.
Το βασικό μέτρο θα αυξήσει το αφορολόγητο όριο από τις 8.636 ευρώ στις 10.000 ευρώ, παρέχοντας άμεση ανακούφιση στους χαμηλόμισθους. Ταυτόχρονα, η κλίμακα των οριακών συντελεστών θα αναπροσαρμοστεί ώστε να ωφεληθούν όλοι οι φορολογούμενοι με ετήσια εισοδήματα κάτω των 50.000 ευρώ. Αυτή η στοχευμένη προσέγγιση σηματοδοτεί μια απομάκρυνση από τις πιο αποσπασματικές πρωτοβουλίες που συνήθως ανακοινώνονται στη ΔΕΘ.
Τα μέτρα αυτά θα συμπληρωθούν από μια σειρά παρεμβάσεων με στόχο την ελάφρυνση των οικογενειών με παιδιά, ιδίως των πολύτεκνων. Ο πληθυσμός της Ελλάδας μειώνεται τα τελευταία χρόνια και, σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΟΗΕ, αναμένεται να πέσει κάτω από τα 10 εκατομμύρια κατοίκους έως το 2030, φτάνοντας περίπου τα 8 εκατομμύρια το 2050 — μείωση άνω του 20% σε σχέση με τα σημερινά επίπεδα.
Τα ισχυρά πρωτογενή πλεονάσματα της Ελλάδας βοήθησαν να δημιουργηθούν οι συνθήκες για το νέο πακέτο ελάφρυνσης. Ο Μητσοτάκης θέλει να δείξει ότι τα οφέλη της ισχυρής δημοσιονομικής και οικονομικής επίδοσης κατανέμονται δίκαια. Η αφήγηση που θα χρησιμοποιήσει η κυβέρνηση θα επικεντρωθεί στην δημογραφική πρόκληση της χώρας. Ο Μητσοτάκης θέλει να αποδείξει ότι η κυβέρνησή του εργάζεται για να δημιουργήσει ένα πιο ευνοϊκό περιβάλλον για τους Έλληνες που θέλουν να κάνουν παιδιά, παρουσιάζοντας τα μέτρα αναδιανομής ως μέρος αυτής της ευρύτερης προσπάθειας.
Το πακέτο αποτέλεσε αντικείμενο εβδομάδων εικασιών στα τοπικά μέσα ενημέρωσης, οι οποίες τροφοδοτήθηκαν από δηλώσεις κυβερνητικών αξιωματούχων. Ο κίνδυνος για τον Μητσοτάκη είναι ότι αυτό έχει φουσκώσει τις προσδοκίες και ότι τα μέτρα ενδέχεται να μην ανταποκριθούν πλήρως. Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος το κόμμα του να αποκομίσει μόνο μια μικρή άνοδο στις δημοσκοπήσεις μετά την ομιλία του στη Θεσσαλονίκη, άνοδος που μπορεί να εξαφανιστεί γρήγορα μόλις επανέλθουν στο προσκήνιο οι διαρθρωτικές αδυναμίες που η κυβέρνηση δεν έχει καταφέρει να αντιμετωπίσει — ή πιο «καυτά» θέματα, όπως τα σκάνδαλα διαφθοράς που έχουν πλήξει την κυβέρνηση τους τελευταίους μήνες.