Καθώς η τεχνητή νοημοσύνη εισβάλλει με εκρηκτικό ρυθμό σε κάθε πτυχή της οικονομίας, εντείνεται η συζήτηση για το πραγματικό της αποτύπωμα και τις μεγάλες ενεργειακές απαιτήσεις που έχει.
Τα νέα data centers που δημιουργούνται σε όλο τον κόσμο και τροφοδοτούν την άνθηση της εποχής της Τεχνητής Νοημοσύνης, απαιτούν τεράστιες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας, και δημιουργούν πρωτοφανείς πιέσεις στα δίκτυα, στο περιβάλλον και στις υποδομές.
Εκτιμάται πως τα μεγαλύτερα data center για τεχνητή νοημοσύνη αναμένεται να ξοδεύουν τουλάχιστον 1GW ηλεκτρικής ενέργειας. Ρεύμα αρκετό για να τροφοδοτήσει περίπου 750.000 αμερικανικά νοικοκυριά. Όπως αναφέρουν εκτιμήσεις του Bloomberg, αν τα data centers αποτελούσαν μια χώρα, μέχρι το 2035 θα ήταν ο τέταρτος μεγαλύτερος καταναλωτής ηλεκτρικής ενέργειας μετά τις ΗΠΑ, την Κίνα και την Ινδία.
Η άνθηση των data center όχι μόνο μεταμορφώνει το τοπίο και τις τοπικές κοινωνίες, αλλά επίσης επιβαρύνει τα ηλεκτρικά δίκτυα, τους περιορισμένους περιβαλλοντικούς πόρους και, δυνητικά, τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Πλέον, διακυβεύονται εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια που έχουν δεσμευθεί από επενδυτές για μια τεχνολογία της οποίας το επιχειρηματικό μοντέλο παραμένει ακόμη υπό διαμόρφωση.
Τεράστιες επενδύσεις και αλλαγή των απαιτήσεων ενέργειας
Σύμφωνα με το Bloomberg, η άνθηση αυτή αναμένεται να φέρει έσοδα 2 τρισ. δολαρίων έως το 2032 από την Gen AI (γενετική ΤΝ), με τις εταιρείες να επενδύουν μαζικά για να καλύψουν αυτή την αναμενόμενη ζήτηση, σε μια κούρσα που αυξάνει συνεχώς ρυθμούς.
Πλέον τα γιγαβάτ έχουν αντικαταστήσει τα μεγαβάτ για την μέτρηση των μεγάλων data center. Ο Σαμ Αλτμαν της OpenAI έχει δηλώσει ότι η εταιρεία σχεδιάζει να επενδύσει «τρισεκατομμύρια» σε υποδομές. Τρέχει το έργο Stargate σε συνεργασία με Oracle και SoftBank, που θα φτάσει τα 10GW υπολογιστικής ισχύος και το κόστος της επένδυσης να αγγίζει τα 500 δισ. δολάρια. Ο Άλτμαν στοχεύει επίσης να προσθέτει 1GW υπολογιστικής ικανότητας κάθε εβδομάδα στο μέλλον.
Οι επενδύσεις στις υποδομές δεδομένων βρίσκονται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, αντανακλώντας την τεράστια ζήτηση. Μέχρι το τέλος του 2024 λειτουργούσαν παγκοσμίως 1.136 μεγάλα data centers από hyperscalers, αριθμός διπλάσιος σε σχέση με πέντε χρόνια πριν, σύμφωνα με στοιχεία της Synergy Research. Στην αγορά colocation κυριαρχούν οι Equinix και Digital Realty, με ηγετική παρουσία και εκτεταμένο δίκτυο εγκαταστάσεων σε δεκάδες χώρες. Η Digital Realty έχει και εκτεταμένη παρουσία και στην Ελλάδα.
Επίσης, η Meta κατασκευάζει μια τεράστια εγκατάσταση στη Λουιζιάνα, με στόχο να φτάσει τα 5GW, ενώ δηλώνει ότι σχεδιάζει επενδύσεις έως 72 δισ. δολαρίων φέτος και ακόμη περισσότερες το 2026.
Τεράστιο το περιβαλλοντικό κόστος, μικρό το αντάλλαγμα
Ο Διεθνής Οργανισμός Ενέργειας προβλέπει ότι η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από data centers θα υπερδιπλασιαστεί μέσα στην περίοδο 2024–2030. Η Ιρλανδία αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα καθώς τα data centers κατανάλωσαν το 21% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας το 2023 και το 22% το 2024, και το ποσοστό αυτό αναμένεται να φθάσει σχεδόν στο ένα τρίτο έως το 2026.
Εκτιμάται ότι οι παγκόσμιες εκπομπές CO₂ θα αυξηθούν κατά 3,5 γιγατόνους μέσα στην επόμενη δεκαετία λόγω της επιπρόσθετης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ορυκτά καύσιμα που απαιτεί η λειτουργία των data centers. Η αύξηση αυτή αντιστοιχεί περίπου στο 10% των σημερινών παγκόσμιων εκπομπών άνθρακα.
Το 2024, η Microsoft παραδέχτηκε ότι οι εκπομπές της το 2023 ήταν σχεδόν ένα τρίτο υψηλότερες από το 2020, αποδίδοντας την αύξηση στην έντονη ανάπτυξη των data centers για AI. Λίγους μήνες αργότερα, η Google ανακοίνωσε ότι οι δικές της εκπομπές το 2023 είχαν αυξηθεί σχεδόν κατά το ήμισυ σε σχέση με το 2019.
Επίσης, η ανάπτυξη των εγκαταστάσεων ΤΝ επηρεάζει το κόστος και την ποιότητα της ενέργειας για άλλους καταναλωτές. Σύμφωνα με ανάλυση του Bloomberg, οι τιμές χονδρικής ηλεκτρικού ρεύματος στις ΗΠΑ έχουν αυξηθεί και 267% σε σχέση με πριν από πέντε χρόνια σε περιοχές κοντά σε μεγάλα data centers.
Μια αύξηση που μετακυλίεται στους καταναλωτές μέσω υψηλότερων λογαριασμών, την ίδια στιγμή που αντιμετωπίζουν υποβάθμιση της ποιότητας του ρεύματος, με συχνές αυξομειώσεις της τάσης.
Επιπροσθέτως, η τεράστια κατανάλωση νερού για την ψύξη των data centers δημιουργεί εντάσεις, ιδίως επειδή πολλές από τις νέες εγκαταστάσεις βρίσκονται σε περιοχές με περιορισμένους υδατικούς πόρους. Είναι χαρακτηριστικό πως μια τυπική εγκατάσταση 100 MW μπορεί να χρησιμοποιεί περίπου 2 εκατ. λίτρα νερού ημερησίως.
Για να καλύψουν τις τεράστιες ενεργειακές απαιτήσεις οι εταιρείες στρέφονται σε όλες τις λύσεις. Από ΑΠΕ, μέχρι φυσικό αέριο, ακόμα και πυρηνική ενέργεια. Ωστόσο, ο όγκος της ζήτησης είναι τόσο μεγάλος και η ανάγκη ταχείας υλοποίησης τόσο πιεστική, που σε αρκετές περιπτώσεις αναγκάζονται να επαναλειτουργήσουν μονάδες υψηλής ρύπανσης, όπως λιγνιτικές μονάδες.
Σε χώρες όπως η Σαουδική Αραβία, η Ιρλανδία και η Μαλαισία, οι ενεργειακές ανάγκες των data centers που προγραμματίζονται ξεπερνούν ήδη την διαθέσιμη ισχύ από ανανεώσιμες πηγές.
Την ίδια στιγμή τα data center προσφέρουν ελάχιστες θέσεις εργασίας αφού ολοκληρωθούν. Χαρακτηριστικά, ένα data center που έχει το μέγεθος ενός εργοστασίου αυτοκινήτων απασχολεί περίπου 100 θέσεις υψηλής εξειδίκευσης εν αντιθέσει με το εργοστάσιο που απασχολεί αρκετές χιλιάδες εξειδικευμένους εργαζόμενους.
Ωστόσο, οι εταιρείες προωθούν προγράμματα κατάρτισης εργατικού δυναμικού. Όπως πραγματοποιούν Google και Microsoft εκπαιδευτικά προγράμματα στη χώρα μας προσφέροντας δωρεάν εκπαίδευση σε ψηφιακές δεξιότητες.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
