Σε περίοδο βαθιάς αναδιάρθρωσης βρίσκεται η αγορά ακινήτων, η οποία δεν οφείλεται μόνο στις τεχνολογικές καινοτομίες ή στις διακυμάνσεις των τιμών, αλλά και σε θεμελιακές αλλαγές που μεταμορφώνουν τον πυρήνα του κλάδου.
Παράγοντες όπως η κλιματική κρίση, η ενίσχυση των κοινωνικών ανισοτήτων, η άνοδος της τεχνητής νοημοσύνης, η διεθνής πολιτική αβεβαιότητα και η νέα θεώρηση της κατοικίας ως κοινωνικού αγαθού, επαναπροσδιορίζουν τη φύση του real estate. Το πεδίο πλέον εξελίσσεται σε σημείο συνάντησης μεταξύ περιβάλλοντος, τεχνολογίας, οικονομίας και κοινωνίας.
Αυτά τα συμπεράσματα ενισχύθηκαν κατά τη διάρκεια του 31ου Ετήσιου Συνεδρίου της European Real Estate Society (ERES), το οποίο φιλοξενήθηκε στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και αποτέλεσε σημείο αναφοράς για την ευρωπαϊκή αλλά και διεθνή ακαδημαϊκή κοινότητα της έρευνας στην αγορά ακινήτων. Με τη συμμετοχή πάνω από 250 ειδικών και επαγγελματιών του κλάδου, το συνέδριο ανέδειξε τις κυρίαρχες τάσεις που διαμορφώνουν και την εγχώρια αγορά.
Πολυδιάστατο τοπίο: Νέες δυνάμεις επηρεάζουν το real estate
Τα δεδομένα δείχνουν ότι πλέον η αγορά ακινήτων διαπλέκεται άρρηκτα με ζητήματα τεχνολογικών εξελίξεων, περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, κοινωνικής συνοχής, γεωπολιτικής αστάθειας και οικονομικής πολιτικής, καθιστώντας την περισσότερο πολυσύνθετη από ποτέ.
Κλιματικός κίνδυνος και η ανάγκη για νέα επενδυτικά πρότυπα βρέθηκαν στο επίκεντρο της συζήτησης. Η επίδραση της κλιματικής αλλαγής αντανακλάται πλέον άμεσα στην αξία αλλά και στη λειτουργική ανθεκτικότητα των ακινήτων. Σύγχρονες έρευνες από την Ολλανδία και την Αυστραλία υπογραμμίζουν τη σημασία του green finance, των υποχρεωτικών γνωστοποιήσεων ρίσκου πλημμύρας (flood risk disclosures) και των πράσινων χαρτοφυλακίων ως καθοριστικών παραγόντων στην αποτίμηση και την τραπεζική χρηματοδότηση.
Παράλληλα, η ψηφιοποίηση και η ραγδαία ενσωμάτωση της τεχνητής νοημοσύνης δημιουργούν έναν νέο χάρτη για την παγκόσμια αγορά ακινήτων. Προηγμένα συστήματα machine learning χρησιμοποιούνται για την πρόβλεψη τάσεων, ενώ πλατφόρμες PropTech ενισχύουν τη διαφάνεια και μειώνουν την εξάρτηση από μεσάζοντες, διευκολύνοντας τόσο επενδυτές όσο και αγοραστές.
Η πρόκληση της προσιτής στέγασης και οι διεθνείς ανισότητες
Η προσβασιμότητα στην κατοικία αποτελεί μία από τις σημαντικότερες παγκόσμιες προκλήσεις. Η έλλειψη επαρκών νέων κατασκευών και η δυσκολία ακριβής στέγασης καθιστά αναγκαία την εμφάνιση νέων δημόσιων πολιτικών, προσαρμοσμένων μοντέλων κοινωνικής κατοικίας καθώς και τον ανασχεδιασμό των επιδοτήσεων. Ταυτόχρονα, μορφές ευάλωτης ιδιοκτησίας, ιδιαίτερα για μετανάστες και μονογονεϊκές οικογένειες, αποτελούν επιπρόσθετο αντικείμενο προβληματισμού.
Η διεθνής γεωπολιτική αβεβαιότητα, η μεταβλητότητα επιτοκίων και οι αναταράξεις στις αγορές κεφαλαίου καθορίζουν επίσης το επενδυτικό περιβάλλον, απαιτώντας εγρήγορση και νέα στρατηγικά εργαλεία για θεσμικούς επενδυτές και επιχειρήσεις.
Κεντρικός παράγοντας της σύγχρονης αγοράς είναι η βιωσιμότητα, η οποία μετατρέπεται σε βασικό άξονα ανάπτυξης. Η ενσωμάτωση πιστοποιήσεων WELL και ESG, η μέτρηση της ενεργειακής αποδοτικότητας, η υιοθέτηση πρακτικών κυκλικής οικονομίας και η ανάδειξη του κοινωνικού αποτυπώματος των επενδύσεων, αποτελούν πλέον κριτήρια αποτίμησης ακινήτων.
Το ανθρώπινο κεφάλαιο ως στρατηγικό πλεονέκτημα
Η εκπαίδευση και οι διευρυμένες δεξιότητες καθίστανται κομβικά στοιχεία για τη βιωσιμότητα της αγοράς. Ο σύγχρονος επαγγελματίας του real estate χρειάζεται οικονομολογική κατάρτιση με περιβαλλοντική ευαισθησία και ψηφιακές δεξιότητες, ενώ τα εκπαιδευτικά ιδρύματα υιοθετούν τεχνολογικά εργαλεία και διαθεματικές γνώσεις ώστε να ανταποκριθούν στις συνθήκες της νέας εποχής.
Ελληνική κτηματαγορά: Τοπικές δυναμικές, παγκόσμιοι ρυθμοί
Μέσα σε αυτό το διαρκώς μεταβαλλόμενο παγκόσμιο τοπίο, το real estate στην Ελλάδα επηρεάζεται ισχυρά τόσο από διεθνείς τάσεις όσο και από τοπικές πολιτικές. Η άνοδος των τιμών και η γεωγραφική ποικιλομορφία του κλάδου διαμορφώνουν μία πολύπλοκη και πολυεπίπεδη εγχώρια αγορά.
Σύμφωνα με τον δείκτη τιμών SPI του Spitogatos, το β' τρίμηνο του 2025 καταγράφονται αυξήσεις 9,7% στις τιμές πώλησης και 7,2% στις τιμές ενοικίασης ακινήτων, σε σχέση με το αντίστοιχο χρονικό διάστημα του 2024. Συγκριτικά με το αμέσως προηγούμενο τρίμηνο, η αύξηση φτάνει το 2,8% στις πωλήσεις και το 4,2% στα ενοίκια.
Τα Νότια Προάστια και οι Κυκλάδες παραμένουν οι ακριβότερες περιοχές, με το μέσο ζητούμενο ενοίκιο στις Κυκλάδες στα 15,3 ευρώ/τ.μ. Στον αντίποδα, περιοχές όπως Καστοριά, Κιλκίς, Φλώρινα και Πέλλα χαρακτηρίζονται από τις πλέον προσιτές τιμές πώλησης (κάτω από 1.000 ευρώ/τ.μ.) και ενοικίασης (κάτω από 5 ευρώ/τ.μ.).
Ιδιαίτερη δυναμική παρουσιάζουν επίσης το κέντρο Αθηνών, τα Δυτικά Προάστια και αρκετές περιοχές του Πειραιά, όπου προγράμματα όπως το «Σπίτι μου 2», η αυξημένη τουριστική ζήτηση και οι στοχευμένες κοινωνικές πολιτικές υπέρ των ενοικιαστών, διαμορφώνουν επίκαιρες συνθήκες στην αγορά. Επιπλέον, παράγοντες όπως η ετήσια κινητικότητα λόγω εισαγωγής στα πανεπιστήμια σταθεροποιούν ή προσωρινά ενισχύουν τη ζήτηση σε φοιτητικές συνοικίες.
Είναι σαφές, πλέον, ότι η αγορά ακινήτων, τόσο στην Ελλάδα όσο και διεθνώς, δεν προσδιορίζεται αποκλειστικά από τη σχέση προσφοράς και ζήτησης. Τα νέα δεδομένα επιβάλλουν μια ολιστική προσέγγιση όπου βασικοί παράγοντες όπως η τεχνολογική καινοτομία, η βιωσιμότητα, η ανθεκτικότητα και η διαφάνεια κυριαρχούν στον προσδιορισμό της αξίας των ακινήτων.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
