Πόσα πιθανό είναι η χρηματιστηριακή ιστορία του 1996 να ξαναγραφτεί το 2025;
Στις 5 Δεκεμβρίου 1996, σε ομιλία του στο American Enterprise Institute, ο Alan Greenspan έθεσε το ερώτημα που έμελλε να στιγματίσει μια ολόκληρη εποχή: «Πώς ξέρουμε πότε αυτή η παράλογη ευφορία έχει φουσκώσει υπερβολικά τις τιμές των περιουσιακών στοιχείων;»
Η φράση για το irrational exuberance έγινε το σύμβολο της dot.com φούσκας. Και παρότι η εκτίμηση του Greenspan ήταν σωστή, η πρόβλεψή του ήταν ξεκάθαρα πρόωρη: η αγορά συνέχισε να ανεβαίνει αδιάκοπα για τέσσερα ακόμη χρόνια.
Από τον Greenspan στον Powell
Το μάθημα είναι σαφές: «Το να κάνεις μια πρόβλεψη σωστά, αλλά πρόωρα, είναι ουσιαστικά σαν να κάνεις λάθος». Στη Wall Street, το timing έχει την ίδια βαρύτητα με την ίδια την αξία της πρόβλεψης.
Πρόσφατα, ο Jerome Powell δήλωσε ότι η αγορά είναι «fairly valued». Η φράση αυτή ξύπνησε συζητήσεις ότι οι μετοχές είναι πλέον ακριβές. Όμως η εμπειρία του Greenspan δείχνει ότι μια σωστή διάγνωση σε λάθος χρόνο μπορεί να αποδειχθεί τελικά εσφαλμένη.
Το τεχνολογικό άλμα του AI
Το 2025 η τεχνητή νοημοσύνη βρίσκεται στο επίκεντρο της ζωής μας. Όλες οι μεγάλες εταιρείες επενδύουν δεκάδες δισεκατομμύρια σε CAPEX (επενδύσεις σε περιουσιακά στοιχεία που προσφέρουν μακροχρόνια οφέλη) για data centers, chips και νέα λογισμικά. Ο S&P 500 καταγράφει άνοδο, ενώ οι αποτιμήσεις αγγίζουν ιστορικά υψηλά.
Το πραγματικό σήμα για το τέλος της ανόδου δεν θα το δώσουν οι αναλυτές αλλά η ίδια η αγορά.
Θα φανεί όταν οι μεγάλες εταιρείες αρχίσουν να περιορίζουν το CAPEX τους ή όταν τα hedge funds και τα ασφαλιστικά ταμεία διαπιστώσουν ότι οι επενδύσεις αυτές δεν έχουν πλέον ουσιαστικό return on investment και αποσύρουν τα κεφάλαια τους.
Fear & Greed και η θεωρία του Soros
Η κουλτούρα των αγορών δεν αλλάζει γιατί η ανθρώπινη φύση δεν αλλάζει. Οι επενδυτές κινούνται αιώνια μεταξύ φόβου και απληστίας. Όταν κυριαρχεί ο φόβος, οι αποτιμήσεις βυθίζονται, όταν κυριαρχεί η απληστία, οι αποδόσεις ξεπερνούν την σφαίρα της λογικής.
Ένα Αμερικάνικο ρητό λέει: «Calling for rain every day, someday it’s going to rain.» Με άλλα λόγια, αν φωνάζεις συνεχώς «φούσκα», κάποια στιγμή θα επαληθευθεί – αλλά στο μεταξύ πιθανό να έχεις χάσει όλη την ανοδική φάση του κύκλου.
Τι είναι η θεωρία της Reflexivity του Soros;
Ο George Soros υποστήριξε ότι οι αγορές δεν κινούνται ποτέ σε ισορροπία, όπως πιστεύει η κλασική θεωρία. Αντίθετα, οι τιμές και οι μεταβαλλόμενες προσδοκίες των επενδυτών επηρεάζουν ασταμάτητα η μία την άλλη (overlap). Έτσι δημιουργούνται αυτοτροφοδοτούμενοι χρηματιστηριακοί κύκλοι, που οδηγούν πάντα σε φούσκες όταν κυριαρχεί η απληστία και σε καταρρεύσεις όταν επικρατεί ο φόβος.
Αυτό εξηγεί γιατί, όπως πιστεύει ο George Soros, η παραδοσιακή έννοια της «ισορροπίας» δεν αντανακλά την πραγματικότητα των αγορών. Οι τιμές μπορούν εύκολα να απομακρυνθούν πολύ μακριά από τη λογική και να παραμείνουν εκεί για μεγάλα χρονικά διαστήματα. «Η ισορροπία στις αγορές είναι μύθος· η ανισορροπία είναι η κανονικότητα.»
Συμπέρασμα
Από το irrational exuberance του Greenspan μέχρι τη «fairly valued» αγορά του Powell, η ιστορία δείχνει πάντα το ίδιο: οι αγορές δεν βρίσκονται ποτέ σε ισορροπία. Η λεγόμενη «δίκαιη αξία» είναι περισσότερο μια θεωρητική έννοια, ένα σχήμα που ίσως δεν αντανακλά την πραγματικότητα της ζωής και της χρηματιστηριακής αγοράς.
*Ο κ. Αναστάσιος Γάλλος, MBA, BSc, είναι Certified Portfolio Manager (Γ) και Director at Value Investments ike (αποκλειστικός συνεργάτης της Wealth Fund Services Ltd).
Αποποίηση Ευθύνης: Το υλικό αυτό παρέχεται αποκλειστικά για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί το παρόν ως επενδυτική συμβουλή ούτε προτροπή ή υποκίνηση ή προσφορά για την αγορά ή πώληση ή για συμμετοχή σε οποιαδήποτε συναλλαγή. Οι πληροφορίες που εκτίθενται στο παρόν βασίζονται σε δεδομένα από δημόσιες πηγές και παρόλο που οι πληροφορίες που εκτίθενται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δε θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
