Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) αποφάνθηκε ομόφωνα ότι η Ρωσία φέρει ευθύνη για την κατάρριψη του αεροσκάφους των Malaysian Airlines, πτήση MH17, τον Ιούλιο του 2014 πάνω από την ανατολική Ουκρανία.
Η απόφαση περιλαμβάνει επίσης κατηγορίες για εκτεταμένες και συστηματικές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία.
Η απόφαση του δικαστηρίου αφορά τέσσερις υποθέσεις, εκ των οποίων η μία σχετίζεται με την κατάρριψη της πτήσης MH17, που είχε απογειωθεί από το Άμστερνταμ με προορισμό την Κουάλα Λουμπούρ.
Το αεροσκάφος καταρρίφθηκε σε περιοχή ελεγχόμενη από φιλορώσους αυτονομιστές. Όλοι οι 298 επιβαίνοντες σκοτώθηκαν, με το μεγαλύτερο ποσοστό να ήταν από την Ολλανδία.
Το δικαστήριο επισήμανε ότι η Ρωσία όχι μόνο δεν παρείχε επαρκή συνεργασία και ενημέρωση αλλά και επέδειξε πλήρη αδιαφορία ως προς τη διερεύνηση του γεγονότος, προκαλώντας πρόσθετο πόνο στις οικογένειες των θυμάτων.
Η απόφαση του ΕΔΑΔ κατηγορεί τη Ρωσία για μια σειρά εγκλημάτων πολέμου και παραβιάσεων δικαιωμάτων, όπως εκτελέσεις αμάχων, βασανιστήρια, χρήση βιασμού ως μέσου πολέμου, αναγκαστικές μεταφορές αμάχων, και επιθέσεις χωρίς διάκριση.
Η ετυμηγορία βασίστηκε σε «τεράστιο όγκο αποδεικτικών στοιχείων» που καταδεικνύουν μαζικές και παράνομες πρακτικές από δυνάμεις που ενεργούσαν υπό ρωσικό έλεγχο ή υποστήριξη.
Ο Ολλανδός υπουργός Εξωτερικών Κάσπαρ Βέλτκαμπ, σε δήλωσή του, εξέφρασε την ελπίδα πως η απόφαση θα προσφέρει «μια αίσθηση δικαιοσύνης και αναγνώρισης» στις οικογένειες των θυμάτων.
Παράλληλα, η ουκρανική κυβέρνηση χαρακτήρισε την απόφαση «μια από τις πιο σημαντικές στην ιστορία των διακρατικών υποθέσεων», επισημαίνοντας τη σημασία της για τη διεθνή νομιμότητα και τη μνήμη των θυμάτων.
Το Κρεμλίνο, μέσω του εκπροσώπου του Ντμίτρι Πεσκόφ, ξεκαθάρισε ότι δεν αναγνωρίζει την απόφαση του ΕΔΑΔ, την οποία χαρακτήρισε «άκυρη».
Η Ρωσία έχει αποβληθεί από το Συμβούλιο της Ευρώπης από το 2022 και έκτοτε δεν αναγνωρίζει τη δικαιοδοσία του ΕΔΑΔ, αφού η Δούμα ψήφισε την αποχώρηση από τη σύμβαση.
Ως εκ τούτου, η απόφαση έχει κυρίως συμβολικό χαρακτήρα, καθώς δεν υπάρχουν νομικοί μηχανισμοί για την επιβολή της. Το δικαστήριο θα αποφανθεί αργότερα για πιθανές αποζημιώσεις, ωστόσο η επιβολή τους είναι αμφίβολη.