Σε μια εξέλιξη που προκαλεί αίσθηση στον χώρο των διεθνών οργανισμών, και τα τρία μέλη της Επιτροπής Έρευνας του ΟΗΕ για ενδεχόμενες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στο Ισραήλ και στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη υπέβαλαν την παραίτησή τους, σύμφωνα με δηλώσεις εκπροσώπου του ΟΗΕ στο Γαλλικό Πρακτορείο (AFP).
Η εν λόγω επιτροπή, η οποία ιδρύθηκε το 2021 και είχε από την αρχή βρεθεί στο στόχαστρο έντονης κριτικής από πλευράς του Ισραήλ, τελούσε υπό την προεδρία της Νάβι Πιλάι από τη Νότια Αφρική. Η ίδια διαθέτει μακρά εμπειρία στο διεθνές δικαιοσύνης έχοντας διατελέσει πρόεδρος του διεθνούς ποινικού δικαστηρίου για τη Ρουάντα, μέλος του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ) καθώς και επικεφαλής της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.
Μαζί με τη Νάβι Πιλάι, στην τριμελή επιτροπή συμμετείχαν ο Μιλούν Κοθάρι από την Ινδία και ο Κρος Σιντότι από την Αυστραλία.
Αποχωρήσεις και αίτημα για ανανέωση
Οι τρεις ειδικοί υπέβαλαν τις επιστολές παραίτησής τους διαδοχικά, από τις 8 έως τις 10 Ιουλίου, απευθύνοντάς τες στον πρόεδρο του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, Ελβετό διπλωμάτη Γεργκ Λάουμπερ. Αμέσως μετά, ο κ. Λάουμπερ κάλεσε τις εθνικές αντιπροσωπείες να προτείνουν νέους υποψηφίους έως το τέλος Αυγούστου, με στόχο την ανάδειξη των νέων μελών στις αρχές Νοεμβρίου, ενώ τα απερχόμενα μέλη θα παρουσιάσουν την τελευταία τους έκθεση στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη.
Η κ. Πιλάι, σε επιστολή της στις 8 Ιουλίου, δήλωσε λακωνικά: «Έχω τη λύπη να ανακοινώσω πως εξαιτίας της ηλικίας μου, τα προβλήματα υγείας μου και του βάρους άλλων ανειλημμένων υποχρεώσεων, είμαι αναγκασμένη να αποσυρθώ από μέλος της επιτροπής», διευκρινίζοντας ότι η παραίτησή της θα τεθεί σε ισχύ στις 3 Νοεμβρίου. Από την πλευρά του, ο κ. Σιντότι σημείωσε στην επιστολή παραίτησής του (9 Ιουλίου) ότι είναι «ευχερής στιγμή για να επανιδρυθεί» η επιτροπή. Ο κ. Κοθάρι υπέβαλε επίσης την παραίτησή του μία ημέρα αργότερα.
Η ανεξάρτητη αυτή διεθνής επιτροπή είχε συσταθεί τον Μάιο του 2021 από το Συμβούλιο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ, με σκοπό τη διερεύνηση παραβιάσεων διεθνούς δικαίου στο Ισραήλ και στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη. Κατά τη διάρκεια της θητείας της, η επιτροπή κατηγόρησε το Ισραήλ για διάπραξη «εγκλημάτων πολέμου» και «εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας», ιδιαίτερα μετά το ξέσπασμα του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας που προκάλεσε η επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023. Σημειώνεται ότι στη δημόσια έκθεση γίνεται ιδιαίτερη αναφορά στο «έγκλημα της εξολόθρευσης».
Οι ειδικοί προέβησαν σε παρόμοιες κατηγορίες εις βάρος της Χαμάς και άλλων παλαιστινιακών ένοπλων οργανώσεων για «εγκλήματα πολέμου» αλλά και «εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας», ιδιαίτερα όσον αφορά τη μεταχείριση ομήρων στη Λωρίδα της Γάζας.
Η κυβέρνηση του Ισραήλ έχει χαρακτηρίσει επανειλημμένα τη συγκεκριμένη επιτροπή ως «προκατειλημμένη» και «πολιτικοποιημένη» εξ ορισμού, αμφισβητώντας τη νομιμοποίηση και το έργο της στον διεθνή διάλογο για τα ανθρώπινα δικαιώματα.