Ο Ύπατος Αρμοστής των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα του ανθρώπου, Φόλκερ Τουρκ, προειδοποιεί ότι η συγκέντρωση τεράστιας εξουσίας σε λίγους τεχνολογικούς κολοσσούς, σε συνδυασμό με την ταχεία ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης, συνιστά «μείζονα» πρόκληση για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Σε συνέντευξή του στο Γαλλικό Πρακτορείο, ο Τουρκ τόνισε πως η σχεδόν απεριόριστη δύναμη που συγκεντρώνουν λίγες τεχνολογικές εταιρείες προκαλεί ανησυχία, ειδικά λόγω της ευαλωτότητας των δημοκρατιών και του κινδύνου αυταρχικών παρεκκλίσεων σε πολλές χώρες.
Όπως δήλωσε, «έχουν συγκεντρώσει μια τεράστια εξουσία» και αν αυτή δεν πλαισιωθεί από το κράτος δικαίου και τις διεθνείς ρυθμίσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα, υπάρχει ο κίνδυνος κατάχρησης της δύναμης αυτής.
Σύμφωνα με τον Τουρκ, επτά ή οκτώ μεγάλες τεχνολογικές επιχειρήσεις διαθέτουν πλέον πλούτο που ξεπερνά ορισμένες βιομηχανικές οικονομίες.
Επεσήμανε ότι «η εξουσία των επιχειρήσεων, αν δεν περιοριστεί από το δίκαιο και τις διεθνείς προδιαγραφές, θα καταστεί μείζον πρόβλημα» και υπογράμμισε την ανάγκη περαιτέρω εστίασης από την παγκόσμια κοινότητα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Ο Ύπατος Αρμοστής απέφυγε να κατονομάσει συγκεκριμένες εταιρείες, ωστόσο οι δηλώσεις του ήρθαν λίγες ημέρες μετά την έγκριση από τους μετόχους της Tesla αμοιβής που μπορεί να αγγίξει το ένα τρισεκατομμύριο δολάρια για τον Έλον Μασκ, ο οποίος είναι ήδη ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο και ιδιοκτήτης της πλατφόρμας X.
Στον κατάλογο των ισχυρότερων προσώπων της τεχνολογίας συμπεριλαμβάνονται και ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ της Meta και ο Τζεφ Μπέζος της Amazon.
Νωρίτερα φέτος, ο Τουρκ είχε εκφράσει ανησυχίες στο Συμβούλιο του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου σχετικά με την επιρροή των «μη εκλεγμένων ολιγαρχών της τεχνολογίας».
Είχε επισημάνει ότι αυτοί έχουν στη διάθεσή τους τα προσωπικά δεδομένα των πολιτών, γνωρίζουν τις συνήθειες, τις επιθυμίες και τους φόβους τους, και μπορούν να ασκήσουν χειραγώγηση.
Η επιτάχυνση της ανάπτυξης εργαλείων γενετικής τεχνητής νοημοσύνης από μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες εντείνει τις ανησυχίες πολλών ειδικών.
Ο Τουρκ προειδοποιεί ότι η γενετική τεχνητή νοημοσύνη, αν και διαθέτει δυνατότητες επίλυσης σημαντικών προβλημάτων, ενέχει και σοβαρούς κινδύνους. Ειδικότερα, τονίζει τον αντίκτυπο που μπορούν να έχουν οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης, εμπλουτισμένες με τεχνητή νοημοσύνη, σε προεκλογικές εκστρατείες και δημοκρατικές διαδικασίες.
Όπως σημειώνει, η τεχνολογία μπορεί να χειραγωγεί, να στρεβλώνει αντιλήψεις και να αποσπά την προσοχή από την πραγματικότητα.
Ο Ύπατος Αρμοστής επισημαίνει πως «μια τεχνητή νοημοσύνη χωρίς κανονιστικές ρυθμίσεις μπορεί να είναι μείζων πηγή απόσπασης της προσοχής», αποτρέποντας την πολιτική δράση που απαιτείται για την αντιμετώπιση αυταρχικών τάσεων.
Παράλληλα, η τεχνητή νοημοσύνη χρησιμοποιείται για παραποίηση της πραγματικότητας, γεγονός που θέτει σε κίνδυνο το δικαίωμα στην αλήθεια και την επιστήμη.
Με αφορμή τη διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα στη Βραζιλία, ο Τουρκ καταδίκασε έντονα τις καταστροφικές συνέπειες της παραπληροφόρησης για την κλιματική αλλαγή.
Τόνισε ότι είναι σοκαριστικό να ακούει ηγέτες να εκφράζουν αμφιβολίες για την κλιματική κρίση, τη στιγμή που έχουν ήδη ξεπεραστεί οι στόχοι της Συμφωνίας του Παρισιού για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Ο Τουρκ κατέληξε θέτοντας το ερώτημα για τις επιπτώσεις στις επόμενες γενιές, υπογραμμίζοντας πως «θα μας ζητήσουν λογαριασμό αργότερα, αλλά τότε θα είναι πολύ αργά».