Η κυβέρνηση των ΗΠΑ ετοιμάζεται να χαρακτηρίσει ως «ξένη τρομοκρατική οργάνωση» το αποκαλούμενο Καρτέλ των Ήλιων, το οποίο σύμφωνα με την Ουάσιγκτον συνδέεται με τον πρόεδρο της Βενεζουέλας Νικολάς Μαδούρο. Η κίνηση αυτή αποτελεί μέρος της συνεχιζόμενης αμερικανικής πίεσης προς τη Βενεζουέλα, χωρίς ωστόσο να αποκλείεται το ενδεχόμενο διαλόγου ανάμεσα στις δύο χώρες.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, υπό την καθοδήγηση του Μάρκο Ρούμπιο, διαχειρίζεται τη λίστα Foreign Terrorist Organization (FTO), η οποία πλέον περιλαμβάνει και λατινοαμερικανικές εγκληματικές οργανώσεις. Ο Ρούμπιο έχει ανακοινώσει την πρόθεση να συμπεριλάβει το Cártel de los Soles στη λίστα, αν και αρκετοί αναλυτές επισημαίνουν πως η ύπαρξη του καρτέλ ως συγκροτημένης οργάνωσης παραμένει αμφισβητούμενη, ενώ γίνεται λόγος για δίκτυο διαφθοράς και παράνομων δραστηριοτήτων.
Ο όρος «ήλιοι» αναφέρεται στα διακριτικά ανώτατων αξιωματικών των ενόπλων δυνάμεων της Βενεζουέλας, σύμφωνα με αμερικανικές πηγές. Παράλληλα, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ υποστήριξε ότι το Cártel de los Soles, η Tren de Aragua και το καρτέλ Σιναλόα ευθύνονται για τρομοκρατική βία και διακίνηση ναρκωτικών προς τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.
Στο πλαίσιο της αυξημένης έντασης, οι ΗΠΑ έχουν αναπτύξει στην Καραϊβική αεροπλανοφόρο, πολεμικά πλοία και μαχητικά αεροσκάφη, επίσημα για την καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών. Η κυβέρνηση της Βενεζουέλας θεωρεί αυτή την παρουσία ως απειλή ανατροπής του καθεστώτος, με στόχο τον έλεγχο των τεράστιων αποθεμάτων πετρελαίου της χώρας.
Σύμφωνα με πανεπιστημιακούς αναλυτές, η ενίσχυση της στρατιωτικής παρουσίας και οι κυρώσεις δίνουν στην αμερικανική κυβέρνηση μεγαλύτερη ευελιξία στην άσκηση πίεσης. Παράλληλα, ο πρόεδρος Τραμπ έχει δηλώσει πως οι μέρες του Μαδούρο είναι «μετρημένες», ενώ αποκάλυψε την ύπαρξη μυστικών επιχειρήσεων της CIA στη Βενεζουέλα. Ωστόσο, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο διαπραγματεύσεων.
Η αμερικανική πολεμική αεροπορία πραγματοποίησε γυμνάσια με σενάριο βομβαρδισμών B-52 στην Καραϊβική, ενώ η υπηρεσία πολιτικής αεροπορίας κάλεσε τα εμπορικά αεροσκάφη να αυξήσουν τις προφυλάξεις λόγω της αυξημένης στρατιωτικής δραστηριότητας. Ο χαρακτηρισμός μιας οντότητας ως ξένης τρομοκρατικής οργάνωσης δεν συνεπάγεται απαραίτητα στρατιωτική δράση, αλλά παρέχει νέες επιλογές στην αμερικανική κυβέρνηση.
Οικονομικές επιπτώσεις και κυρώσεις
Η Βενεζουέλα αντιμετωπίζει από το 2019 αμερικανικές κυρώσεις, με κυριότερο το εμπάργκο στο πετρέλαιο, γεγονός που οδηγεί το Καράκας να διοχετεύει το πετρέλαιό του μέσω της μαύρης αγοράς ή με σημαντικές εκπτώσεις. Οι ΗΠΑ απαγορεύουν κάθε μορφή υλικής υποστήριξης σε οργανώσεις που χαρακτηρίζονται τρομοκρατικές, γεγονός που εντείνει την οικονομική ασφυξία της χώρας.
Ορισμένοι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι η νέα αυτή κίνηση θα μπορούσε να επιδεινώσει περαιτέρω την οικονομική κατάσταση της Βενεζουέλας, η οποία βρίσκεται κοντά σε υπερπληθωρισμό. Τομείς που μέχρι τώρα δεν είχαν επηρεαστεί από τις κυρώσεις ενδέχεται να πληγούν λόγω του φόβου διεθνών συνεργατών για πιθανές κυρώσεις («over compliance»).
Παρά τις πιέσεις, οι ΗΠΑ εξακολουθούν να επιτρέπουν στην Chevron να δραστηριοποιείται στη Βενεζουέλα, ενώ δεν έχουν προχωρήσει σε κατάσχεση πλοίων με πετρέλαιο. Ωστόσο, η προσθήκη του καρτέλ στη λίστα των τρομοκρατικών οργανώσεων θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για πιο επιθετικές ενέργειες κατά των εξαγωγών πετρελαίου.
Προοπτικές διαπραγμάτευσης
Ο Νικολάς Μαδούρο, σε δημόσιες εμφανίσεις, προσπαθεί να δείξει εικόνα σταθερότητας, ενώ η κυβέρνησή του συνεχίζει να οργανώνει στρατιωτικά γυμνάσια και να προβάλλει την αφοσίωση των αξιωματούχων. Σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές, η πιθανότητα διαπραγμάτευσης με τις ΗΠΑ παραμένει χαμηλή, εφόσον δεν υπάρξει εσωτερική διάσπαση στις δυνάμεις που στηρίζουν τον Μαδούρο.
Ο ίδιος ο πρόεδρος της Βενεζουέλας έχει εκφράσει την προθυμία του για διάλογο με τον Τραμπ, ο οποίος επίσης άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο συνάντησης στο μέλλον. Η αμερικανική πλευρά ενδέχεται να απαιτήσει πρόσβαση στους φυσικούς πόρους της Βενεζουέλας ως αντάλλαγμα για τη μείωση των πιέσεων και την προώθηση μιας ενδεχόμενης πολιτικής μετάβασης.
Παρά τις διεθνείς πιέσεις, οι πιθανότητες ανατροπής του Μαδούρο και ανόδου της αντιπολίτευσης στην εξουσία παραμένουν περιορισμένες, σύμφωνα με πανεπιστημιακούς κύκλους.