Σημαντικά ευρήματα για την πρόληψη των εγκεφαλικών επεισοδίων προκύπτουν από το πρόγραμμα «Βόρεια Κυνουρία: Ένα Πρόγραμμα Ζωής», το οποίο υλοποιείται από το 2023 από τον Ελληνικό Οργανισμό Εγκεφαλικών Επεισοδίων, σε συνεργασία με την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, το Κέντρο Υγείας Άστρους και τον Δήμο Βόρειας Κυνουρίας.
Σύμφωνα με δηλώσεις της Ελένης Κορομπόκη, παθολόγου, επίκουρης καθηγήτριας της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ και Γενικής Γραμματέως του Ελληνικού Οργανισμού Εγκεφαλικών Επεισοδίων, στόχος του προγράμματος είναι η έγκαιρη ανίχνευση παραγόντων κινδύνου για αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και καρδιαγγειακά νοσήματα. Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από το Ελλάδα 2021 και το Ερευνητικό Κέντρο Αθηνά.
Η πρόληψη των εγκεφαλικών χαρακτηρίζεται ως κρίσιμης σημασίας και, όπως επισημαίνεται, το πρόγραμμα βρίσκεται σε εξέλιξη από τις αρχές του 2023, έχοντας ήδη ελέγξει 3.700 άτομα. Οι συμμετέχοντες εξετάζονται όχι μόνο για χοληστερίνη και διαβήτη, αλλά και για υπέρταση και βλάβες σε όργανα-στόχους, όπως η καρδιά, τα αγγεία και οι οφθαλμοί. Ήδη έχουν πραγματοποιηθεί παρεμβάσεις, ενώ ο πληθυσμός θα επανελεγχθεί τα επόμενα χρόνια για την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων.
Η κ. Κορομπόκη, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Εγκεφαλικών Επεισοδίων στις 29 Οκτωβρίου, υπογραμμίζει πως το πρόγραμμα αποτελεί ολοκληρωμένη αξιολόγηση του πληθυσμού, με στόχο τη μείωση των εγκεφαλικών και καρδιαγγειακών νοσημάτων στο μέλλον. Ειδικά για ημιαστικούς πληθυσμούς με περιορισμένη πρόσβαση σε οργανωμένες υπηρεσίες υγείας, το πρόγραμμα στοχεύει στον εντοπισμό και τη διόρθωση παραγόντων κινδύνου, με σκοπό τη μείωση της επίπτωσης σχετικών νοσημάτων.
Ευρήματα και Επιδημιολογικά Δεδομένα
Στα βασικά ευρήματα περιλαμβάνεται ότι το 40% των ελεγχθέντων ήταν υπερτασικοί, ενώ ένα 10% αγνοούσε την πάθησή του και ξεκίνησε αγωγή μέσω του προγράμματος. Περίπου ένας στους τέσσερις καπνίζει, ενώ πάνω από το 50% είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι.
Η περιοχή της Βόρειας Κυνουρίας επιλέχθηκε λόγω υφιστάμενων επιδημιολογικών δεδομένων από άλλες μελέτες, αλλά και λόγω της εντοπιότητας του επίτιμου προέδρου του Ελληνικού Οργανισμού Εγκεφαλικών Επεισοδίων, Κωνσταντίνου Βέμμου.
Εγκεφαλικά Επεισόδια στην Ελλάδα και Παράγοντες Κινδύνου
Το Αγγειακό Εγκεφαλικό Επεισόδιο (ΑΕΕ) αποτελεί την τρίτη αιτία θανάτου παγκοσμίως και την πρώτη αιτία αναπηρίας στους ενήλικες, σύμφωνα με την κ. Κορομπόκη. Στην Ελλάδα καταγράφονται ετησίως 30.000-35.000 νέα περιστατικά ΑΕΕ, με σημαντικές επιπτώσεις στη ζωή των ασθενών και των οικογενειών τους.
Οι συχνότεροι παράγοντες κινδύνου για εγκεφαλικό είναι η υπέρταση (25%), ο διαβήτης, το κάπνισμα, η αθηροσκλήρωση, η κολπική μαρμαρυγή, καθώς και άλλα σπανιότερα αίτια.
Αναγνώριση και Πρόληψη Εγκεφαλικού
Η άμεση αναγνώριση των συμπτωμάτων και η γρήγορη μεταφορά στο νοσοκομείο, κατά προτίμηση με το ΕΚΑΒ, είναι καθοριστικής σημασίας για τη διαχείριση του εγκεφαλικού. Το ακρωνύμιο FAST (face, arm, speech, time) βοηθά στην αναγνώριση: στραβώνει το στόμα, μυϊκή αδυναμία στο χέρι, διαταραχή λόγου, αιφνίδια εμφάνιση συμπτωμάτων.
Η πρόληψη επιτυγχάνεται μέσω της θεραπείας παραγόντων κινδύνου, όπως υπέρταση, διαβήτης, παχυσαρκία, δυσλιπιδαιμία, κολπική μαρμαρυγή, αλλά και με αλλαγές στον τρόπο ζωής. Η άσκηση, η μεσογειακή διατροφή, η αποφυγή καπνίσματος και η τακτική ιατρική παρακολούθηση συμβάλλουν καθοριστικά στη μείωση του κινδύνου.