Στο νερό που καταναλώνει η Αττική σε δεκατέσσερις ημέρες θα αντιστοιχεί ως το 2040 το ανακτημένο νερό από τα τρία νέα κέντρα επεξεργασίας λυμάτων που έχει βάλει μπρος η ΕΥΔΑΠ στην Ανατολική Αττική, με επενδύσεις ύψους σχεδόν 1 δισ. ευρώ. Η επαναχρησιμοποίηση του νερού για άρδευση και η μείωση των απωλειών με «έξυπνους» μετρητές αποτελούν το «κλειδί» για τη βιώσιμη κατανάλωση, καθώς η παρατεταμένη λειψυδρία συρρικνώνει ήδη τα αποθέματα.
Δεδομένου ότι ο μεγάλος καταναλωτής νερού είναι η γεωργία που απορροφά το 84-86% σε όλο τον μεσογειακό νότο, άρα και στην Ελλάδα, εκεί κατευθύνεται το στοίχημα της επαναχρησιμοποίησης του «αναγεννημένου» νερού. Όπως ενημέρωσε την ειδική επιτροπή της Βουλής, ο καθηγητής του ΕΑΠ, Ιωάννης Καλαβρουζιώτης, σε συζήτηση για την έρευνα και καινοτομία στην κατανάλωση νερού, στη χώρα μας ποσοστό 42% των εκροών των ΚΕΛ μπορεί πραγματικά να πάει στην άρδευση, σε περιοχές πέριξ αυτών.
Σήμερα, πάντως, αν και η χώρα μας διαθέτει 262 εγκαταστάσεις επεξεργασίας υγρών λυμάτων, που το 2023 εξυπηρετούσαν 9 εκατ. ισοδύναμου πληθυσμού, όπως αποκάλυψε ο καθηγητής, Ιωάννης Κατσόγιαννης, παρουσιάζοντας τα αποτελέσματα έρευνας του ΑΠΘ, το 87,5% δεν επαναχρησιμοποιεί καθόλου τα λύματα. Μόλις 2,7% των μονάδων επαναχρησιμοποιούν άνω του 50% της συνολικής τους εισροής, ενώ ποσοστό 8,5% κινείται μεταξύ 2 και 5% στην επαναχρησιμοποίηση.
Στη σφαίρα της ανακύκλωσης
Όπως είπε ο πρόεδρος της ΕΥΔΑΠ, Γιώργος Στεργίου, η βιώσιμη κατανάλωση νερού αποτελεί βασική συνισταμένη του mega-επενδυτικού προγράμματος της εταιρείας άνω των 2 δισ. ευρώ στη δεκαετία. Στο επίκεντρο είναι η αναβάθμιση του παλαιωμένου δικτύου, ηλικίας ακόμα και 60 ετών, τα «έξυπνα» υδρόμετρα και τα έργα της Ανατολικής Αττικής.
Με τη δημιουργία των τριών ΚΕΛ στην Ανατολική Αττική, «για πρώτη φορά στη χώρα μας, με πολύ οργανωμένο τρόπο, το νερό που θα παράγεται από την επεξεργασία του λύματος, αντί να επιστρέφει στη θάλασσα θα χρησιμοποιείται για άρδευση», όπως εξήγησε, υποκαθιστώντας το νερό που σήμερα οι αγρότες της περιοχής τραβάνε από τον υδροφόρο ορίζοντα ή από το πόσιμο.
Ήδη, τρέχουν τέσσερις μελέτες από την ΕΥΔΑΠ, με στόχο την επανάχρηση του νερού. Η πρώτη αφορά στην αξιοποίηση των 48.000 κ.μ. νερού που θα παράγονται ημερησίως στα νέα ΚΕΛ Ραφήνας, Σπάτων, Κορωπίου, που μπορεί να αυξηθεί σε 75.000 κ.μ. την ημέρα το 2040 με τις απαραίτητες επεκτάσεις. Κατά την αρδευτική περίοδο, που κρατά περί τους 8 μήνες τον χρόνο, εκτιμάται πως θα καλύπτονται 8,8 εκατ. κ.μ. ετησίως και σε δεύτερη φάση 14 εκατ. ετησίως, που αντιστοιχούν σε 14 ημέρες υδροδότησης για την Αττική.
Υλοποιείται ακόμη μελέτη, όπου εμπλέκονται φορείς και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο, για ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την Αττική, ώστε να αντικατασταθεί το πόσιμο νερό που σήμερα χρησιμοποιείται για πότισμα ή ακόμα και για Γεωπονικό Πανεπιστήμιο με επαναχρησιμοπιοούμενο από αστικά λύματα.
Αυτόνομες «πράσινες» μονάδες
Σε αυτό το πλαίσιο, η ΕΥΔΑΠ σχεδιάζει να έχει εγκαταστήσει συνολικά οκτώ αυτόνομες «πράσινες» μονάδες τοπικού χαρακτήρα την επόμενη τετραετία. Πρόκειται για μικρές μονάδες επεξεργασίας λυμάτων, τοπικού χαρακτήρα, που αξιοποιούν λύμα, το μετατρέπουν σε αρδευτικό νερό και μπορούν να ποτίζουν κήπους και μικρά πάρκα. Ήδη, υπάρχουν δύο στη Μεταμόρφωση από το 2016 και ένα ακόμη στο φυτώριο του δήμου Αθηναίων, μέσω ενός καινοτόμου προγράμματος χρηματοδοτούμενου από την ΕΕ.
Εντός του έτους, πρόκειται να λειτουργήσει δεύτερη τοπική μονάδα στον δήμο Αθηναίων και μία στον δήμο Μαρκόπουλου. Στόχος της ΕΥΔΑΠ είναι ως το 2028 να λειτουργούν άλλες τρεις τέτοιες μονάδες μέσω ερευνητικών έργων, ενώ θα μπορούσαν και ακόμη τέσσερις ως το 2027 σε συνεργασία με την Περιφέρεια Αττικής.
Αξιοποιώντας μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης, σε συνεργασία με το ΕΜΠ, επιδιώκεται να επιτευχθεί μία κατά το δυνατόν ακριβής πρόβλεψη της κατανάλωσης νερού και των αποθεμάτων των ταμιευτήρων. «Αυτό απαντάει στο να δρομολογήσουμε το επόμενο διάστημα επενδύσεις για την αντιμετώπιση των εκτεταμένων φαινομένων ξηρασίας», είπε ο κ. Στεργίου. Η ΕΥΔΑΠ ωριμάζει ήδη επενδύσεις 535 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας.
Τρέχουν, τέλος, μελέτες για τη χωροθέτηση μονάδων αφαλάτωσης σε Κορινθιακό και Αττική, με στόχο να καλυφθούν μελλοντικές ανάγκες, αλλά και να επιτευχθεί ενεργειακή βιωσιμότητα.
Ζώνες ελεγχόμενης διαχείρισης
Δύο ακόμη παράμετροι της βιώσιμης διαχείρισης του νερού είναι η αναβάθμιση του γερασμένου δικτύου ύδρευσης, τόσο στην Αθήνα όσο και στη Θεσσαλονίκη, καθώς και η μείωση των απωλειών στο δίκτυο από βλάβες και αστοχίες. Αυτό δεν είναι ένα εύκολο στοίχημα με την ΕΥΔΑΠ και την ΕΥΑΘ να έχουν σε εξέλιξη μεγάλα έργα αναβάθμισης και αντικατάστασης του δικτύου.
Σήμερα, οι απώλειες στο δίκτυο της ΕΥΔΑΠ υπολογίζονται σε 15% και μέσω ενός εκτεταμένου προγράμματος έργων 398,79 εκατ. ευρώ ως το 2029 στοχεύει να τις ρίξει στο 8-9%. Στο πλάνο περιλαμβάνεται και το έργο αντικατάστασης των παλιών υδρόμετρων με «έξυπνους» μετρητές, προϋπολογισμού 122,67 εκατ. ευρώ, καθώς και η βελτιστοποίηση του δικτύου για τη μείωση διαρροών, προϋπολογισμού 169,85 εκατ. ευρώ.
Όσον αφορά στο δίκτυο της ΕΥΑΘ, όπως είπε ο πρόεδρος της εταιρείας, Άγις Παπαδόπουλος, «συνεχώς κάνουμε προσπάθεια να εντοπίζουμε πιθανά προβλήματα διαρροών και να επισκευάζουμε με το δίκτυο εν λειτουργία. Έχουμε ελέγξει πάνω από 5 χλμ. και επισκευάσει πάνω από 3 χλμ. του μεγάλου αγωγού της Αραβυσσού εν λειτουργία για μείωση διαρροών». Ακόμη, ακολουθείται μία συνεχής διαδικασία εντοπισμού προβλημάτων και αναβάθμισης των δικτύων υδροδότησης, που έχουν συνολικό μήκος 2.700 χλμ.
«Το ενδιαφέρον τεχνολογικά για τη μείωση των βλαβών και της ενεργειακής δαπάνης του δικτύου είναι να δημιουργηθούν ζώνες ελεγχόμενης διαχείρισης. Αυτό προϋποθέτει την αξιοποίηση της τεχνολογίας των σύγχρονων ψηφιακών υδρόμετρων», είπε ο κ. Παπαδόπουλος, ενημερώνοντας πως η σχετική σύμβαση της ΕΥΑΘ πέρασε από το Ελεγκτικό Συνέδριο και από το φθινόπωρο θα ξεκινήσει η σταδιακή αντικατάσταση 100 + 100 χιλιάδων συμβατικών υδρόμετρων με «έξυπνα» υδρόμετρα.
Έτσι, θα καταστεί εφικτή η διαμόρφωση ζωνών ζήτησης, με έλεγχο της λειτουργίας του δικτύου, της πίεσης, της παροχής, ανάλογα με τη ζήτηση σε διάφορες ώρες της ημέρας, με στόχο τη μείωση των απωλειών και τη βελτίωση της ενεργειακής κατανάλωσης στα αντλιοστάσια.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
