Η Ελλάδα διατηρεί την «πρωτιά» όσον αφορά στο κόστος στέγασης σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρωπαϊκή Ένωση, αφού το 2024 τα ελληνικά νοικοκυριά δαπάνησαν το 36% του εισοδήματός τους για να καλύψουν το στεγαστικό κόστος, το μεγαλύτερο ποσοστό ανάμεσα στις χώρες της ΕΕ, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος βρίσκεται μόλις στο 19,2%, σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat.
Όσον αφορά συγκεκριμένα στο μέτωπο του ενοικίου, ένας στους τρεις Έλληνες ενοικιαστές δαπανά πάνω από το 40% του μηνιαίου εισοδήματός του για να κρατήσει ένα σπίτι, καταγράφοντας ξανά το υψηλότερο ποσοστό στεγαστικής επιβάρυνσης στην ΕΕ, το οποίο βρίσκεται σχεδόν τρεις φορές πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Ενόσω οι τιμές των κατοικιών ολο και αυξάνονται χωρίς να παρουσιάζουν σημάδια κόπωσης, το πραγματικό εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών μειώνεται και το στεγαστικό κόστος γίνεται «βραχνάς» για τον μέσο πολίτη.
Τα στοιχεία από την Τράπεζα της Ελλάδος δείχνουν πως το τρίτο τρίμηνο του 2025 οι τιμές των διαμερισμάτων για το σύνολο της χώρας αυξήθηκε κατά 7,7% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο, ενώ το πραγματικό διαθέσιμο εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών μειώθηκε κατά -3,3% το πρώτο τρίμηνο του 2025, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ.
Πίσω από αυτά τα ανησυχητικά ποσοστά υπάρχει ένα τεράστιο οικιστικό έλλειμμα, το οποίο υπολογίζεται σε 180.000 κατοικίες, σύμφωνα με μελέτη της Τράπεζας Πειραιώς, ενώ οι κλειστές κατοικίες που μένουν ανεκμετάλλευτες υπολογίζονται σε περίπου 794.000.
Την ίδια στιγμή, μέχρι πρόσφατα υπήρχε μηδενική μέριμνα για κοινωνικές κατοικίες στη χώρα μας, όταν στην υπόλοιπη Ευρώπη αποτελούν το 9% του συνολικού οικιστικού αποθέματος κατά μέσο όρο, σύμφωνα με τη Eurostat.
Ως απάντηση σε αυτό το πολυεπίπεδο πρόβλημα, η κυβέρνηση προχώρησε στη θέσπιση συγκεκριμένων μέτρων που θα αυξήσουν το οικιστικό απόθεμα, «ρίχνοντας» σπίτια στη μακροχρόνια μίσθωση και δημιουργώντας κοινωνικές κατοικίες.
Τριετής φοροαπαλλαγή για κλειστές κατοικίες
Με φόντο τα 2,2 εκατ. κλειστά ακίνητα σε όλη την επικράτεια, το μέτρο που αφορά στην τριετή φοροαπαλλαγή για τα κλειστά ακίνητα που ανοίγουν και μπαίνουν σε καθεστώς μακροχρόνιας μίσθωσης δεν σταματά στο τέλος της χρονιάς, αλλά επεκτείνεται και στο 2026.
Αυτό σημαίνει πως τα ακίνητα που ήταν δηλωμένα ως κενά, καθώς και αυτά που είχαν διατεθεί αποκλειστικά για βραχυχρόνια μίσθωση, μπορούν να ενταχθούν και εντός του 2026 στη μακροχρόνια μίσθωση και οι ιδιοκτήτες τους να επωφεληθούν από τριετή φοροαπαλλαγή των μισθωμάτων που προέρχονται από τις συγκεκριμένες κατοικίες.
Η επέκταση του μέτρου έρχεται και με μερικές ουσιαστικές βελτιώσεις που θα αυξήσουν τον αριθμό τον ωφελούμενων ιδιοκτητών και πλέον εντάσσονται στη ρύθμιση σπίτια έως και 140 τ.μ. αν ενοικιαστούν σε τρίτεκνους, έως 160 τ.μ. αν δοθούν σε οικογένεια με 4 παιδιά, έως 180 τ.μ. με 5 παιδιά και έως 200 τ.μ. με 6 παιδιά.
Επιπλέον, ο ιδιοκτήτης δεν χάνει την φοροαπαλλαγή αν ο ενοικιαστής αποχωρήσει πριν συμπληρωθεί η τριετία, εφόσον προχωρήσει σε νέα εκμίσθωση εντός τριών μηνών. Μάλιστα, επειδή πλέον η απαλλαγή δεν υπολογίζεται ως τριετία συνολικά, αλλά «με τον μήνα» μέχρι να συμπληρωθούν 36 μήνες από την πρώτη μίσθωση του ακινήτου, μένει αφορολόγητη και η ενοικίαση που υπολείπεται των 36 μηνών, ειδικά για μισθώσεις σε εκπαιδευτικούς δημοσίου, ιατρούς και νοσηλευτές, καθώς και σε ένστολο προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, που συχνά χρειάζονται σπίτια για μικρότερα χρονικά διαστήματα.
Έκπτωση φόρου έως 16.000 ευρώ για ανακαινίσεις
Μείωση του φόρου εισοδήματος έως και κατά 16.000 ευρώ, κατανεμημένη ισόποσα σε πέντε χρόνια μπορούν να κερδίσουν οι φορολογούμενοι που πραγματοποίησαν ή θα πραγματοποιήσουν φέτος ανακαινίσεις κατοικιών ή επαγγελματικών χώρων.
Η σχετική διάταξη έλαβε παράταση και για τα έτη 2025 και 2026 και προβλέπει την έκπτωση φόρου εισοδήματος ίση με το 100% των δαπανών επισκευής, συντήρησης, ανακαίνισης και λειτουργικής αναβάθμισης ακινήτων που πραγματοποιούνται εντός του έτους.
Προϋπόθεση είναι οι πληρωμές να γίνουν ηλεκτρονικά και να εκδοθούν νόμιμα παραστατικά στα οποία θα αναγράφονται αναλυτικά το είδος των εργασιών ή των υλικών, η αξία τους, τα στοιχεία του ιδιοκτήτη και του ακινήτου.
Στην έκπτωση φόρου περιλαμβάνονται δαπάνες για υλικά και εργασίες που αφορούν την ενεργειακή, λειτουργική ή αισθητική αναβάθμιση του ακινήτου. Η έκπτωση καλύπτει ακίνητα κάθε χρήσης, αρκεί να μην έχουν υπαχθεί σε άλλο επιδοτούμενο πρόγραμμα, όπως το «Εξοικονομώ».
Κοινωνική αντιπαροχή για σύγχρονες κατοικίες
Η κοινωνική αντιπαροχή επιτρέπει σε ιδιώτες να κατασκευάσουν σπίτια σε ανεκμετάλλευτα δημόσια κτίρια, οικόπεδα και ανενεργά στρατόπεδα.
Από αυτά, τουλάχιστον του 30% των διαμερισμάτων που θα προκύψουν παραχωρούνται στο Δημόσιο προκειμένου να διατεθούν σε ευάλωτες ομάδες, νέους και οικογένειες με χαμηλό ενοίκιο, ενώ τα υπόλοιπα διαμερίσματα παραμένουν στον ιδιώτη και διατίθενται στην αγορά προς πώληση.
Ως αποτέλεσμα, τα ακίνητα του Δημοσίου και τα ανενεργά στρατόπεδα θα αξιοποιηθούν πιο γρήγορα, το οικιστικό απόθεμα της χώρας θα ενισχυθεί σημαντικά και χιλιάδες ευάλωτα νοικοκυριά θα έχουν πρόσβαση σε στέγη με 10ετές συμβόλαιο και δυνατότητα εξαγοράς («rent to own»).
Στόχος είναι να αντιμετωπιστεί το δομικό πρόβλημα της στέγασης των πιο αδύναμων κοινωνικών ομάδων, δίνοντας κίνητρα για αντιπαροχή σε ακίνητη περιουσία που μένει ανεκμετάλλευτη.
Ακολουθήστε το Business Daily στο Google news
